29. İstanbul Tiyatro Festivali’nde bu yıl: Küratör Mehmet Birkiye anlatıyor

Mehmet Birkiye, 29. İstanbul Tiyatro Festivali'nin esas kahramanının seyirciler olacağını söyleyerek merak uyandırdı.

Giriş: 19.09.2025 - 12:29
Güncelleme: 19.09.2025 - 12:29
29. İstanbul Tiyatro Festivali’nde bu yıl: Küratör Mehmet Birkiye anlatıyor

İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından bu yıl 29. kez düzenlenen "İstanbul Tiyatro Festivali", 20 Ekim-22 Kasım tarihlerinde tiyatroseverleri ağırlayacak.

 

Koç Holding Enerji Grubu Şirketleri Aygaz, Entek, Opet ve Tüpraş'ın sponsorluğunu üstlendiği festival, Türkiye'den ve yurt dışından toplam 16 tiyatro, performans ve dans gösterisine ev sahipliği yapacak.

 

ROMANLARDAN UYARLAMA BİR FESTİVAL

Festivale ilişkin açıklamada bulunan 29. İstanbul Tiyatro Festivali küratörü Mehmet Birkiye, festivallerin belli kavramlar üstüne inşa edildiğini söyleyerek "Çok kesin olmamakla birlikte o bir temel yapı taşı gibidir. Bu seneki festivalin temelini oluşturan şey ise 'Zaman zaman unuttuğumuz ve hayatımızın dışında bıraktığımız şeyler, hayatımıza nasıl tekrar dahil olur ve gelir? sorusu." diye konuştu.

 

Birkiye, festivalin kurulduğu ilk günden bu yana birinci kriter olarak nitelikli ve estetik değeri yüksek oyunlara yer vermeye çalıştığına işaret ederek "Bu festivalin geleneği. İkincisi ise bu yıl daha çok romandan uyarlama ağırlıklı bir festival yaptık. Çünkü 'Roman acaba bizim dramatik anlayışımızın dışında mıydı?, Onu tekrar tiyatronun içine nasıl katabiliriz?' gibi bir düşünceden yola çıktık." ifadelerini kullandı.

 

Festivalde geçen yıl başlatılan, metne ve sahnelemeye farklı açılardan yaklaşan genç sanatçı ve toplulukları desteklemeyi amaçlayan "Yeni Arayışlar" bölümünün bu sene de devam ettiğini aktaran Birkiye, "Yeni Arayışlar, yeni sanatçıdan çok tiyatro üstünde yeni yapılmak istenenler... Yani siz profesyonel bir yönetmen ya da oyuncu olabilirsiniz ama yeni bir bakış açınız varsa onları değerlendirmek istiyoruz." dedi.

 

Mehmet Birkiye, festivalin uluslararası ve yerel tiyatro sahnesi arasında bir köprü işlevi gördüğüne işaret ederek şunları kaydetti:

 

"Türk izleyicisine ve Türkiye'de tiyatro yapanlara, festivale davet ettiğimiz oyunların bir bakış açısı, bir görüş getirmesini istiyoruz. Bu karşılıklı bir etkileşim. Aynı şekilde Türkiye'de oynanan oyunların da gelen yabancı kişiler tarafından farklı bir bakış açısından değerlendirilmesini istiyoruz. Bunları dikkate alarak yapmaya çalışıyoruz. Tabii ne kadar beceriyoruz, bilmiyorum. Kendi kişisel bakış açımdan ve tarihimden de şunu söyleyebilirim ki benim, dünyanın Batı, Doğu, Kuzey, Güney neyse diğer tiyatrolarıyla karşılaşmamı sağlayan İstanbul Tiyatro Festivali'dir ve festivalin açtığı kapılardan yürüdüm."

 

Festivalin asıl kahramanlarının seyirciler olduğunu vurgulayan Birkiye, "İzleyiciler, festivalde her zamanki gibi aşkları, mutsuzlukları, hayatları, kahkahaları yani en klişe anlamıyla söylersek kaçmak istedikleri her şeyi görecek. Yani biz onların bir yere kaçmalarına izin vermeyeceğiz. Onları da çok takdir ediyoruz ki, hiçbir yere kaçmadan ruhlarını temizlemeye buraya (festivale) geliyorlar." görüşünü dile getirdi.

 

Birkiye, niteliğin artmasıyla Türk tiyatrosunun uluslararası alanda görünürlüğünün olabileceğini belirterek şöyle devam etti:

 

"Bu nitelik, bir finansal destekle de olabilir. Kamu desteği de olabilir. Yoksa başka türlü olması mümkün değil. Yani Türkiye Cumhuriyeti'nde yaşayanların şuna karar vermesi lazım. Biz elimizdeki kamu bütçesinden, devletin bütçesini kastetmiyorum, kamuyu kastediyorum, kamudan, sanata ya da tiyatroya ne kadar pay ayırıyoruz. Eğer çok pay arıyorsak, yeteneklerimiz daha çok fırsat, daha çok imkan bulur ya da yeteneklere daha çok ulaşırız, daha iyi değerlendiririz ama bunlar hep kamunun ayıracağı kaynakla ilgili. Sadece maddi kaynak da değil. Yaratıcı etki, destek de buna bağlı. Mesela biz Moskova'da Ruslara kendi oyunları 'Anna Karenina'yı oynadık. Bu çok önemli bir başarı ama Türk tiyatrosu adına neyi değiştirdi, onu bilmiyorum."

 

AÇILIŞTA KATEDRAL OYUNU SAHNEDE OLACAK

Bu sene 6 uluslararası, 10 yerli oyundan oluşan bir programla tiyatroseverleri ağırlayacak festival, 22 Kasım'a kadar sürecek.

 

Bugünün tiyatrosuna farklı soluklar getirecek yeni yerli yapımlardan bir seçkiye de yer verilecek etkinlikte ayrıca İKSV Genç Sanatçı Fonu'yla desteklenen üç yeni yerli oyun sahnelenecek.

 

Festivalin açılışı 80. yaşını kutlayan Hollanda'nın köklü dans topluluğu Scapino Ballet Rotterdam'ı Arvo Part'ın müziğiyle buluşturan koreograf Marcos Morau imzalı "Katedral" ile yapılacak.

 

Fransız-Katalan topluluk Baro d'evel ise dans, sirk ve tiyatroyu harmanlayan "Biz Kimiz?" ile festival izleyicisiyle buluşacak.

 

Bu yılın programında edebiyat uyarlamaları da olacak. Fransa'dan Paul Auster'ın sevilen eseri "New York Üçlemesi", Ankara Devlet Tiyatrosundan "Faust", Moda Sahnesi'nden "Bir Kadının Kavgaları ve Dönüşümleri" sahnelenecek. Hikmet Hükümenoğlu'nun kaleme aldığı ilk tiyatro metni "Fora" da festivalde izlenebilecek.

 

HAMLET OYUNUNU DOWN SENDROMLU OYUNCULAR SAHNELEYECEK

İKSV Erişilebilir Sanat Partneri DenizBankın katkılarıyla hayata geçirilen, Teatro La Plaza'nın sahnelediği, down sendromlu 8 oyuncunun rol aldığı "Hamlet", seyircilerin izlenimine sunulacak.

 

Odeabank iş birliğiyle sahne sanatları alanında kadın üretimini görünür kılmak için sürdürülen "Bu İşte Bir Kadın Var" teması kapsamında ise İlyas Özçakır rejisiyle "Aşağıdaki Pencere" ve Belçika'dan Flaman Kraliyet Tiyatrosunun "Bovary" eserleri sahnelenecek.

 

"Yeni Arayışlar" bölümünde "Televizyonun Karşısında Özel Mülkiyetin Kökeni Üzerine Düşünürken Uyuyakalmışım/Babamın Sesine Uyandım", "Cehennem Çiçeği" ve "Jonas'la Evlenmek" oyunları izlenebilecek.

 

Kumbaracı50 ekibinin Yiğit Sertdemir süpervizörlüğünde sahnelediği "İstanbul Mon Amour: Pera'nın Karanlık Odası", İMÇ'de Barış Arman'ın rejisi ile hazırlanan "Açık Mülk" ve Reşad Ekrem Koçu'nun anlatılarından ilham alan "Aşk Yolunda İstanbul'da Neler Olmuş: Çerkes Rıdvan'ın Dolabı" eserleri festivalin özel projeleri arasında bulunuyor.

 

Ceren Oran'ın çocuklar için tasarladığı "Oyun İçinde Oyun", sahne üstündeki doğaçlama ile çocuklara hayal gücünün sınırlarının ne kadar genişleyebileceğini gösteren bir deneyim sunacak.

 

Festivalle ilgili detaylı bilgiye "tiyatro.iksv.org" adresinden ulaşılabilir.