Günümüzde dijital ilaçların kullanımı her geçen gün artıyor. Geleneksel ilaçlarla birlikte kullanılabilen dijital ilaçlar, hastalığın köküne iniyor ve sorunun temelden çözümünü sağlıyor. Dijital ilaçların ülke ekonomisine de önemli katkıları bulunuyor. Teknopark İstanbul’da yerleşik Tesu’nun kurucularından Dr. Hasan Avcu, dijital ilaçları ve gelecek planlarını İstanbul Ticaret’e anlattı.
ÜLKEMİZDE PEK TANINMIYOR
Şirketiniz hakkında kısaca bilgi verebilir misiniz? Bu fikir nasıl doğdu?
Tesu Sağlık Teknolojileri A.Ş., kronik hastalıkların tedavisinde kullanılan dijital ilaçlar geliştirmek üzere kuruldu. dijital ilaçlar, özellikle son 10 yılda dünya genelinde önemli gelişmelerin yaşandığı, ancak ülkemizde henüz yeterince tanınmayan bir alan. Bu ihtiyacı fark ettikten sonra kurucu ortaklarım Radyasyon Onkolojisi Uzmanı dr. İlker Tosun ve uzun yıllar boyunca Türkiye’nin önde gelen sağlık yazılımlarını geliştiren Bilgisayar mühendisi Gürkan Caner Birer ile birlikte deneyimlerimizi bu alanda birleştirme kararı aldık. İlk ürünümüz için hazırladığımız bilimsel projenin TüBİTAK 1512 Teknogirişim Sermayesi desteği’ne hak kazanmasıyla birlikte 2022 Ocak ayında Tesu’yu Teknopark İstanbul’da resmen kurduk.
Kuruluşumuzdan bu yana prestijli hızlandırma programlarının yanında Birleşik Krallık Hükümeti ve Cambridge Yerel Otoritesi tarafından desteklenen, yaşam bilimleri alanında dünya genelinden yalnızca 10 girişimin kabul edildiği ‘Locate Cambridge’ hızlandırma programına kabul edildik. Bu program, küresel ölçekte ilerlememiz için önemli bir dönüm noktası oldu.
DAVRANIŞÇI TERAPİ YÖNTEMİ
Ürün veya hizmetiniz hakkında bilgi verebilir misiniz?
Dijital ilaçlar, kronik hastalıkların kök nedenlerine odaklanarak hastalığın ortaya çıkmasına sebep olan davranış ve yaşam tarzı faktörlerini değiştirmeyi hedefleyen yazılımlar. İlk ürünümüz PrediaWell, halk arasında ‘gizli şeker’ olarak bilinen prediyabet hastalığına yönelik geliştirildi. Hastanın akıllı telefonuna indirilen bu dijital ilaç, kişiye özel olarak yapılandırılmış bilişsel davranışçı terapi (BdT) yöntemleriyle yaşam tarzı değişimini destekliyor.
BAŞARILI TESTLER
PreDiaWell’ın kilinik araştırmalarında nasıl sonuçlar alındı?
PrediaWell’in etkinliği, geleneksel ilaçlarda olduğu gibi klinik bir araştırmayla test edildi. Çalışma sonucunda kullanıcıların HbA1c seviyelerinde anlamlı düşüş, kilo kaybı ve beden kitle indekslerinde azalma sağladıkları gösterildi. Bu sonuçları, 20 mart 2025’te Amsterdam’da düzenlenen, diyabet teknolojileri alanında dünyanın önde gelen bilimsel etkinliklerinden biri olan 18th International Conference on Advanced Technologies and Treatments of diabetes (ATTd) kongresinde sunduk. Ayrıca PrediaWell, sağlık teknolojilerinin kalite ve güvenlik açısından değerlendirildiği ORCHA (Organisation for the Review of Care and Health Apps) platformunda yüzde 95 puanla sertifikasyon sürecini tamamladı ve küresel uygulama kütüphanesinde en yüksek skora sahip üçüncü ürün oldu.
ÇOK SAYIDA AVANTAJI VAR
Geleneksel yöntemlere göre avantajlarınız neler?
Kronik hastalıklarda kullanılan geleneksel ilaçlar çoğu zaman hastalığın kök nedenine değil, semptomlarına odaklanır. Örneğin Tip 2 diyabet tedavisinde kullanılan antidiyabetik ilaçlar, kan şekerini geçici olarak düşürse de ilaç bırakıldığında etkisi kaybolur. dijital ilaçlar ise davranış değişikliği yoluyla hastalığın altında yatan nedenleri hedef alır. Bu nedenle hem tek başına hem de mevcut tedavileri tamamlayıcı şekilde kullanılabilir. Ayrıca, ilaç etkileşimi riski taşımadan uzun süreli kullanım imkanı sunar.
İNGİLTERE’DE SATIŞI BAŞLADI
Geliştirdiğiniz ürünlerin ticari geleceği hakkında neler söylemek istersiniz?
Uluslararası regülasyonlara uyumlu ve bilimsel olarak etkisi kanıtlanmış dijital ilaçlar geliştirmek, pazara girişte büyük avantaj sağlıyor. PrediaWell için Birleşik Krallık’ta ruhsatlandırma sürecimizi tamamlayarak ürünümüzü hastalar ve sağlık profesyonellerinin kullanımına sunduk. Çok yakında Avrupa Birliği ülkeleri ve Türkiye için de gerekli düzenleyici onayları tamamlayarak Almanya, Fransa, İspanya, İskandinavya ve Türkiye’de yaygınlaştırmayı hedefliyoruz. Bu süreçte klinik ortaklıklar ve distribütör işbirlikleriyle büyümemizi sürdürüyoruz.
İKİ YENİ ÜRÜN YOLDA
Gelecekte farklı alanlarınız olacak mı? Hedefleriniz neler?
PrediaWell’in ardından, Tip 2 diyabet ve obezite hastalarına yönelik iki yeni ürünümüzün Ar-Ge süreçlerini Teknopark İstanbul’da tamamladık. Klinik araştırmalar ve ruhsatlandırma süreçlerinin ardından bu ürünleri de piyasaya sunmayı planlıyoruz. Ayrıca doğum sonrası depresyonun erken tespiti için geliştirdiğimiz yapay zeka tabanlı bir algoritmanın fizibilite çalışmalarını sürdürüyoruz. Yakın gelecekte kardiyovasküler ve nöropsikiyatrik hastalıklara yönelik dijital ilaç projeleriyle ürün portföyümüzü genişletmeyi hedefliyoruz.
DİJİTAL İLAÇLARA FDA’DAN ONAY
Dünyada dijital ilaç endüstrisi ne durumda?
Dijital ilaçlar, dünya genelinde hızla büyüyen bir sağlık teknolojisi alanı haline geldi. ABD, İngiltere, Almanya, Güney Kore, Japonya ve Hindistan gibi ülkelerde çeşitli dijital ilaçlar geliştirildi ve sağlık otoriteleri tarafından düzenlenerek onaylandı. Almanya’da Aralık 2019’dan beri yürürlükte olan DiGA yönetmeliği ile dijital sağlık uygulamaları devlet tarafından geri ödeniyor. Fransa’da PECAN (2022), İngiltere’de NHS DTAC (2020) bu alandaki düzenlemeleri belirliyor. ABD’de ise FDA, 2017 yılında ilk dijital ilacı onayladı. Artan klinik araştırmalar, kamu ödemeleri ve yatırım hacmi göz önüne alındığında, son 10 yılda hızla büyüyen bu endüstrinin, önümüzdeki yıllarda da ivmesini artırarak gelişmeye devam edeceği ve dijital ilaçların sağlık hizmetlerinde kalıcı ve dönüştürücü hale geleceği öngörülüyor.
DİJİTAL İLAÇ NEDİR?
Dijital ilaçlar; bir hastalığı ya da tıbbi durumu önlemek, yönetmek ya da tedavi etmek amacıyla doktor tarafından reçete edilebilen yüksek kalitede yazılımlardır. Geleneksel tedavileri destekleyerek ya da bunların yerini alarak çeşitli hastalıklarda kullanılabiliyor. Dijital ilaçlar genellikle davranışsal, psikolojik ve eğitsel yaklaşımlar içerir; etkileri ve güvenlilikleri bilimsel çalışmalarla kanıtlanır.
