Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 123’üncü maddesinin 2’nci fıkrası uyarınca söz konusu kanunda yer alan bazı maktu had ve tutarlar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre belirlenen yeniden değerleme oranında arttırılmak suretiyle uygulanmaktadır. Bu şekilde hesaplanan maktu had ve tutarların yüzde 5’ini aşmayan kesirler dikkate alınmamaktadır. Ayrıca mevcut düzenleme gereği olarak tespit edilen had ve tutarları yüzde 50’sine kadar artırmaya veya indirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan 290 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği’nde yer alan açıklamalar uyarınca söz konusu kanun maddesinde var olan bazı rakamsal veriler 2015’te belirlenen yeniden değerleme oranında artırılmış bulunmaktadır. Bu bağlamda Gelir Vergisi Kanunu’nun 103’üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan gelir vergisine tabi gelir basamakları vergilendirilmesinde esas alınan parasal miktarlar aşağıdaki şekilde yeniden belirlenmiştir.
Buna göre 2016’da elde edilen;
- 12.600 TL kadar olan gelir ve kazançlar yüzde 15,
- 30.000 TL’nin 12.600 TL’si için 1.890 TL fazlası yüzde 20,
- 69.000 TL’nin 30.000 TL’si için 5.370 TL fazlası yüzde 27
(ücret gelirlerinde 110.000 TL’den 30.000 TL’den) fazlasının 110.000 TL’si için 26.970 TL) fazlası;….. yüzde 35 oranında vergilendirilecektir.
(26.12.2015 gün ve 29573 sayılı Resmi Gazete)
Gelir Vergisi Kanunu’nun 103’ncü maddesinde yapılan yeni hesaplamalar 2015 için belirlenen yüzde 5.58 oranındaki yeniden değerleme oranı dikkate alınarak hesaplanmıştır.
Söz konusu tarifenin incelenmesinden de anlaşılacağı üzere ücret geliri elde edenlere vergilendirmede farklılık sağlanmış olup, 2016’da yıllık ücret geliri toplamı 110.000 TL’yi aşanlara yüzde 35 oranında gelir vergisi uygulanması gerekmektedir. Diğer gelir gruplarında ise yüzde 35 oranı yıllık gelir toplamı 69.000 TL’yi geçenlere uygulanacaktır. Bir başka anlatımla ücret gelirleri ile ücret dışı gelirlerin vergilendirilmesi farklıdır. Örneğin 100.000 TL ticari kazanç elde eden ve vergi kanunlarında yer alan indirim ve haklardan yararlanamayanlar 2016 için 26.750 TL Gelir Vergisi ödemekle yükümlü olacaklardır. Dolayısıyla 2016’da yıllık 100.000 TL kazanç beyan eden ticari kazanç sahibi gelir vergisi mükellefi üzerindeki vergi yükü yüzde 26.75 olacaktır.
2015’te geçerli olmak üzere uygulanan Gelir Vergisi tarifesine göre ticari kazanç sahipleri üzerindeki vergi yükü ise yüzde 27.09 olarak belirlenmiştir.
Yukarıdaki hesaplamalardan anlaşılacağı üzere 2015’te yılda 100.000 TL gelir elde edenler ayda 8.333.33 TL gelir elde etmiş olup, aylık vergi yükü ise 2.257.50 TL’dir.
2015’te yılda 100.000 TL gelir elde edenler toplam yıllık 27.090 TL vergi ödemek zorunda kalmıştır. Aynı mükellef 2016’da aynı miktar gelir için 26.750 TL gelir vergisi ödeyecektir. Dolayısıyla söz konusu mükellef 2016 için 2015’e nazaran (27.090-26.750=) 340-TL daha az gelir vergisi ödeyecektir. Bu durum da ticari kazanç sahiplerine 2016’da sağlanan vergi avantajı 100.000 (yüz bin) TL’lik kazanç için ayda sadece (340.-/12) 28.33 TL’dir.
Ülkemizde Gelir Vergisi oranları yüzde 15’ten başlamaktadır. Bu oran ülkemizin ekonomik yapısı ile örtüşmemektedir. Çünkü 2016’da uygulanması öngörülen Gelir Vergisi Tarifesi’ne göre ayda (12.600/12) 1.050 TL ticari kazanç elde eden bir kişinin yüzde 15 oranında gelir vergisini yüklenmesi gerekecektir.
Diğer yandan bulunduğumuz bölgede ticari faaliyet sahiplerinin karşılaşacakları çeşitli ekonomik riskler dikkate alındığında aylık 28.33 TL’lik vergi yükünde sağlanan avantajın ayrıca değerlendirilmesi gereken bir sorun olduğunun kabullenilmesi gerekir.