Dr. Veysi Seviğ

Serbest meslek faaliyeti, şahsi çalışmaya, bilimsel veya mesleki bilgi ve beceriye dayanan bir uğraş alanı olup, bu tür faaliyetlerden elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi ayrı bir özellik göstermektedir.

Serbest meslek faaliyeti; sermaye; insan emeğine dayalı ilmi ve/veya beceri ve kabiliyeti yoğunluğu ile bütünleşmiş özelliği olan bir uğraş türüdür.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 66’ncı maddesinin ikinci fıkrasının (5) numaralı bendinin parantez içi hükmüne göre Vergi Usul Kanunu’nun 155’inci maddesinde yer alan serbest meslek erbabında işe başlamanın belirtilerinden en az ikisini taşımayan rehberlerin bu faaliyetlerine ilişkin kazançları gelir vergisinden muaf (bağışık) tutulmuştur.

Eylemle olarak turist rehberi mesleğini fiilen yapanların;

a - Mesleğin kabul koşullarını taşımaları halinde Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan “ruhsatname” almaları
b - Turist Rehberliği faaliyeti ile ilgili meslek odalarına kayıt yaptırmaları
c - Kendilerine TUREB (6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu kapsamında kurulan Turist Rehberliği Birliği) tarafından mesleği fiilen icra edebildiklerine ilişkin olarak “Çalışma Kartı” verilmesi
ç - TUREB’in resmi internet sitesinde kimlik bilgileri ile ülkesel veya bölgesel turist rehberliği, bölgesel turist rehberi ise çalışabileceği bölge veya bölgeler yabancı dilleri, eylemli veya eylemsiz olduğuna ilişkin bilgilerin yayınlanması
d - Devamlı olarak rehberlik faaliyetinde bulunduğunu gösteren kartvizit, broşür veya el ilanları dağıtması, internet sitesi veya yayın organlarında reklamlarını yayınlaması ya da ilgili kişi veya kuruluşlarla internet yoluyla veya telefon aracılığıyla gerekli haberleşme koordinasyonunu sağlaması dikkate alındığında Vergi Usul Kanunu’nun 155’inci maddesinin 2, 3 ve 4 numaralı bentlerinde yer alan şartlarla uyumlu faaliyet gösterdikleri anlaşılmaktadır.

Söz konusu şartlar;

• Çalışılan yere tabela, levha gibi mesleki faaliyette bulunulduğunu ifade eden alametleri asmak
• Her ne şekilde olursa olsun devamlı olarak mesleki faaliyette bulunulduğunu gösteren ilanlar yapmak,
• Serbest olarak mesleki faaliyette bulunmak üzere mesleki teşekküllere kaydolunmak olarak belirlenmiş bulunmaktadır.

Bu açıklamalar çerçevesinde eylemli turist rehberlerinden faaliyetlerini kendi nam ve hesabına mutat meslek olarak süreklilik arz edecek şekilde fiilen yaptıkları vergi dairelerince tespit edilenler, Gelir Vergisi Kanunu’nun serbest meslek kazancının vergilendirilmesine ilişkin hükümleri çerçevesinde vergilendirmeye tabi tutulmaktadır.

Turist rehberliği faaliyetini süreklilik arz etmeyecek şekilde yapanlar ise Gelir Vergisi Kanunu’nun 82’nci maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendi kapsamında değerlendirilir. Dolayısıyla elde edilen “vergiye tabi” arzı kazanç niteliğindedir.
Diğer yandan, Turist Rehberliği Meslek Kanunu ile bu kanuna dayanılarak yayımlanan “Turist Rehberleri’nin Meslek Yönetmeliği uyarınca eylemli Turist Rehberleri’nin aynı acente ile birden fazla “rehber–acenta hizmet sözleşmesi” yapmaları elde ettikleri gelirin serbest meslek kazancı olma özelliğini değiştirmemektedir.

Gelir Vergisi tevkifatı uygulaması açısından serbest meslek kazancının devamlı ve arızi nitelikte ya da Gelir Vergisi’nden muaf (bağışık) olmasının herhangi bir önemi bulunmamaktadır.

Uygulamada turist rehberliği eylemli ve eylemsiz olarak iki ayrı gruba ayrılmaktadır. Ruhsatname sahibi olup meslek odasına kayıtlı olan, ancak çalışma kartı olmayan turist rehberleri eylemsiz rehber olarak tanımlanmaktadır. Bu kapsamdaki rehberler Gelir Vergisi muafiyetinden yararlanabilmektedirler. Ancak rehberlik hizmetinin devamlı veya arızi yapılması söz konusu olabilmektedir.

31 Ocak 2020 Cuma