Dr. Veysi Seviğ

Gelir Vergisi Kanunu’nun 65’inci maddesinde yer alan tanımlama gereği “her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslek kazancıdır. Serbest meslek faaliyeti sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır.”

Aynı kanunun 66’ncı maddesinde ifade edildiği üzere “serbest meslek faaliyetini mutad meslek halinde ifa edenler, serbest meslek erbabı” olarak kabul edilir. Bu kişilerin serbest meslek faaliyetinin yanında meslekten başka bir iş veya görev ile devamlı olarak uğraşması bu vasfı (özelliği) değiştirmez.

Ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyette işyeri; mağaza, yazıhane, idarehane, muayenehane, imalathane, şube, depo, otel, kahvehane, eğlence ve spor yerleri, tarla, bağ, bahçe, çiftlik, hayvancılık tesisleri, dalyan ve voli mahalleri, madenler, taş ocakları, inşaat şantiyeleri, vapur büfeleri gibi ticari, sinai, zirai veya mesleki bir faaliyetin icrasına tahsis edilen veya bu faaliyetlerde kullanılan yerlerdir.

Vergi Usul Kanunu’nun 154’üncü maddesinde “Tüccarlarda işe başlamanın belirtileri” sayılmak suretiyle belirlenmiştir.

Şöyle ki;

• Bir işyeri açmak (işyeri açmaktan maksat, belli bir yerde bilfiil ticari veya sınai faaliyete geçmek demek. Bir yerin ne maksatla olursa olsun sadece tutulmuş olması veya içinde tertibat ve tesisat yapılmakta bulunması işyerinin açıldığını göstermez.
• İşyeri açılmamış olsa bile ticaret siciline veya mesleki bir teşekküle kaydolunması,
• Kazançları basit usulde tespit edilen tüccarlar için işle bilfiil uğraşmaya başlaması işe başlanıldığını gösterir.

Serbest meslek erbabında işe başlamanın belirtileri ise aşağıda yer almaktadır.

Şöyle ki;

Muayenehane, yazıhane, atölye gibi özel işyerleri açmak,

• Çalışılan yere tabela, levha gibi mesleki faaliyette bulunduğunu ifade eden alametleri asmak;
• Her ne şekilde olursa olsun devamlı olarak mesleki faaliyette bulunulduğunu ifade eden alametleri asmak,
• Her ne şekilde olursa olsun devamlı olarak mesleki faaliyette bulunulduğunu gösteren ilanlar, duyurular yapmak,
• Serbest olarak mesleki faaliyette bulunmak üzere mesleki teşekküllere kaydolunmak,

Mesleki teşekküllere kaydolunanlardan görevleri veya durumları icabı bilfiil mesleki faaliyette bulunmayacak olanlar bildirmelerinde bu ciheti de açıklarlar.

6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu’nda turist rehberliği mesleğini kabule, mesleğin icrasına ve turist rehberliği meslek kuruluşlarının kuruluş ve işleyişine, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın mesleğe ilişkin görev ve yetkilerine Bakanlık ile meslek kuruluşları arasındaki işbirliğine ve meslek kuruluşlarının bakanlıkça denetlenmesine ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir. Bu bağlamda da turist rehberliği hizmetinin tanımı yapılmıştır.

Söz konusu tanımlama uyarınca “Seyahat acenteliği faaliyeti niteliğinde olmamak kaydıyla kişi veya grup halindeki yerli veya yabancı turistlerin gezi öncesinde seçmiş oldukları dil kullanılarak ülkenin kültür, turizm, tarih, çevre, doğa, sosyal veya benzeri değerleri ile varlıklarının kültür ve turizm politikaları doğrultusunda tanıtılarak gezdirilmesini veya seyahat acenteleri tarafından düzenlenen turların gezi programının seyahat acentelerinin yazılı belgelerinde tanımlandığı ve tüketiciye satıldığı şekilde yürütülüp acente adına yönetilmesi” hüküm altına alınmıştır.
Söz konusu Turist Rehberliği Hizmeti Seyahat Acenteliği faaliyeti niteliğinde olmamak kaydıyla kişi veya grup halinde yerli ve yabancı turistlerin gezi öncesinde seçmiş oldukları dili kullanarak acente adına turistlere hizmet veren bir uğraş türüdür.

Turist rehberlerinin hak ve yükümlülükleri 6326 sayılı kanun ile düzenlenmiş olup söz konusu kanuna dayanılarak yayımlanan Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği’nde (TUREB) kuruluşu ile mesleğin icrasına ve meslek kuruluşlarının denetlenmesine ilişkin usul ve esaslara yer verilmiştir.

Uygulamada “Fiilen turist rehberliği hizmeti sunma hak ve yetkisine sahip olup meslek odasına kaydolma, ruhsat ve çalışma kartı alma zorunluluğu bulunanlar eylemli rehber olarak adlandırılır.”

24 Ocak 2020 Cuma