7061 sayılı Kanunla 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nda ve diğer bazı kanunlarda değişiklik yapılmış olup, bu bağlamda da (1) seri numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nde de bazı değişikliklerin yapılması öngörülmüştür.
Söz konusu değişiklikler çerçevesinde Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (k) bendine eklenen ve 01.01.2018’den itibaren yürürlüğe giren parantez içi hükümle, kooperatiflerin faaliyetin icrasına tahsis ettikleri ve ekonomik ömrünü tamamlamış olan demirbaş, makine, teçhizat, taşıt ve benzeri amortismana tabi iktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasının ortak dışı işlem sayılmayacağı hususu hüküm altına alınmıştır.
Ancak buna karşılık 01.01.2018’den itibaren geçerli olmak üzere, kurumlar vergisinden muaf (bağışık) olan kooperatiflerin ortak dışı işlemleri nedeniyle kooperatif tüzel kişiliğine bağlı ayrı bir iktisadi işletme oluşmuş kabul edileceği, kooperatiflerin bu iktisadi işletmelerinden ve tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine katılımlarından kazanç elde etmelerinin ve bu kazançların daha sonra ortaklara dağıtılmasının da muafiyete etkisinin olmayacağı ve ortak dışı işlemlerden elde edilen kazancın vergilendirilmesine ilişkin usul ve esasların Maliye Bakanlığı’nca belirleneceği hususu hüküm altına alınmıştır.
Bu bağlamda Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan Kurumlar Vergisi (1) seri numaralı genel tebliğinde değişiklik yapan 14 seri numaralı Genel Tebliğ’de yer alan açıklama uyarınca “… kooperatiflerin 01.01.2018’den itibaren gerçekleştirecekleri ortak dışı işlemler nedeniyle muafiyetleri etkilenmeyecek; ancak bu işlemlerden elde edilen kazançlar kooperatif tüzel kişiliğine bağlı ayrı bir iktisadi işletme nezdinde kurumlar vergisine tabi tutulacak. Bu nedenle de muafiyete ilişkin diğer şartları taşıyan kooperatiflerin ortak dışı işlemlerinden elde edilen kazançları kooperatif tüzel kişiliğine bağlı ayrı bir iktisadi işletme nezdinde kurumlar vergisine tabi tutulacak, ortak içi işlemlerinden elde edilen kazançlarının kurumlar vergisine tabi tutulması söz konusu olmayacak. Ancak buna karşılık olarak; ortak dışı işlemlerle ilgili olarak kooperatif tüzel kişiliğine bağlı oluştuğu kabul edilen iktisadi işletme adına kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis edilecektir.
Diğer yandan ortak dışı işlemlerde bulunmaları nedeniyle 01.01.2018’den önce kurumlar vergisi mükellefiyeti tesis edilmiş olan kooperatiflerin, muafiyete ilişkin diğer koşulları da taşıyor olmaları kaydıyla 01.01.2018 itibarıyla kurumlar vergisi mükellefiyet kayıtları sonlandırılmış olacak. Bu kooperatiflerin 01.01.2018’den itibaren gerçekleştirdikleri ortak dışı işlemlerine ilişkin olarak kooperatif tüzel kişiliğine bağlı ayrı bir iktisadi işletme nezdinde kurumlar vergisi mükellefiyet tesis ettirilmek suretiyle bu işlemlerden elde ettikleri kazançlar vergiye tabi tutulacak.
Ayrıca, kurumlar vergisinden muaf olan kooperatiflerin tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine katılımları, iktisadi işletmeleri ile bu kurumdan kazanç elde etmeleri ve söz konusu kazançları daha sonra ortaklarına dağıtmaları muafiyetlerini etkilemeyecek. (Kurumlar Vergisi Genel Tebliğ Seri No:14 23.12.2017 gün ve 30279 sayılı Resmi Gazete)
Yapılan yeni düzenleme gereği kurumlar vergisinden muaf olan kooperatifler, ortak dışı işlemlerine ilişkin hesap ve kayıtlarını kooperatif hesaplarıyla ilişkilendirmeksizin iktisadi işletme adına tasdik ettirecekleri ayrı defterlerde izleyeceklerdir.
Bu bağlamda kurumlar vergisinden muaf olan kooperatiflerin tam mükellefiyete tabi başka bir kurumun sermayesine katılımları, iktisadi işletmeleri ile bu kurumlardan kazanç elde etmeleri ve söz konusu kazançları daha sonra ortaklarına dağıtmaları muafiyetlerini etkilemeyecektir.
Yeni düzenleme gereği örneğin narenciye üretim kooperatifinin ortaklarından almış olduğu narenciyeyi niteliğini değiştirmeden üçüncü şahıslara satması ortak dışı işlem sayılmazken, söz konusu narenciyeyi reçel olarak satması durumunda kooperatif ortak dışı işlem yapmış sayılacak, dolayısıyla bu durumda kooperatife bağlı olan ayrı bir iktisadi işletme nezdinde bu işlemden doğan kazanç kurumlar vergisine tabi tutulacak.