Gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tabi olup, gelir bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır.

Gelir Vergisi Kanunu’nda belirtilen mal ve hakların kiraya verilmesi karşılığında elde edilen gelirler “gayrimenkul sermaye iradı” olarak ifade edilmekte ve belli koşullarda gelir vergisine tabi tutulmaktadır.

Kira gelirine konu olan mal ve haklar Gelir Vergisi Kanunu’nun 70’inci maddesinde tanımlanmıştır. Buna göre;

- Arazi, bina, maden suları, memba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri, tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların mütemmim cüzleri ve teferruatı,
- Voli mahalleri ve dalyanlar,
- Gayrimenkullerin (taşınmazların) ayrı olarak kiraya verilen mütemmim (tamamlayıcı) cüzleri ve teferruatı ile bilumum tesisatı, demirbaş eşyası ve döşemeleri,
- Gayrimenkul olarak tescil edilen haklar,
- Arama işletme ve imtiyaz hakları ve ruhsatları, ihtira beratı, alametifarika, marka ticaret unvanı, her türlü teknik resim, desen, model, plan ile sinema ve televizyon filmleri, ses ve görüntü bantları, sanayi, ticaret ve bilim alanlarında elde edilmiş bir tecrübeye ait bilgilerle gizli bir formül veya bir imalat usulü üzerindeki kullanma hakkı veya kullanma imtiyazı gibi haklar,

• Telif hakları,
• Gemi ve gemi payları ile bilumum motorlu tahmil ve tahliye vasıtaları,
• Motorlu nakil ve cer vasıtaları, her türlü motorlu araç, makine ve tesisat ile bunların eklentileri, gayrimenkul sermaye, bunların kiralanmasından sağlanan gelirler de gayrimenkul sermaye iradı olarak tanımlanmıştır.

Diğer yandan Gelir Vergisi Kanunu uygulaması açısından söz konusu varlıkların kiraya verilmesinden sağlanan gelirler gayrimenkul sermaye iradı sayılmaktadır.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 21’inci maddesi uyarınca binaların, mesken olarak kiraya verilmesinden 2016’da elde edilen hasılatın yıllık 3.800 TL Gelir Vergisi’nden istisna edilmiştir. Bu istisna 2017’de elde edilecek ve 2018’de beyanı gerekecek gayrimenkul hasılatları için 3.900 TL’ye yükseltilmiştir. Söz konusu istisna sadece konut olarak kiraya verilen gayrimenkullerde elde edilen kira gelirleri için uygulanmaktadır.

Diğer yandan ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek mecburiyetinde olanlar ile istisna haddinin üzerinde hasılat elde edenlerden, beyanı gerekip gerekmediğine bakılmaksızın ayrı ayrı veya birlikte elde ettiği ücret, menkul sermaye iradı, gayrimenkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlarının gayrisafi hasılatı toplamı Gelir Vergisi Kanunu’nun 103’üncü maddesinde yazılı tarifenin üçüncü diliminde ücret gelirleri için yer alan tutarı aşanlar bu istisnadan faydalanamayacaklardır. Bu miktar 2016 için 110 bin TL olarak belirlenmiştir. Örneğin 2016’da 12 bin TL mesken kira geliri, tamamı teşvik yoluyla vergilendirilmiş 32.000 - TL kira geliri ve 90 bin TL ücret geliri elde eden kişi toplam (12.000+32.000+90.000=) 134.000 TL elde ettiği için Gelir Vergisi Kanunu’nun 21’inci maddesinde yer alan istisnadan yararlanamayacaktır.

Bir konuta birden fazla kişinin ortak olması halinde ise bu konuttan elde edilen kira gelirlerinin vergilendirilmesinde, her bir ortak için 2016 kira gelirlerine özgü olarak 3.800 istisna ayrı ayrı uygulanacaktır. Bu bağlamda da miras yoluyla intikal etmesi söz konusu olan gayrimenkul hukuken paylaşılamamış olsa bile her bir mirasçı için istisna ayrı ayrı uygulanabilecektir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 21’inci maddesi gereği istisna uygulaması hasılat (hasılat toplamı) üzerinden hesaplanmak suretiyle gerçekleştirilecektir.

Bir mükellefin birden fazla konuttan kira geliri elde etmesi halinde istisna kira gelirleri toplamına bir defada uygulanacaktır.

Kira gelirlerinde gelirin elde edilmesi, tahsil esasına bağlanmıştır. Bu nedenle kira gelirlerinin vergilendirilmesi için nakden veya ayni olarak tahsil edilmiş olması gerekmektedir.

Kira bedelinin nakden tahsil edilmesi kiranın Türk parası veya yabancı para ile ödenmesini ifade etmektedir. Alınan çek bedelleri de nakden tahsilat sayılmaktadır.

Mükellefler tarafından ilgili yıla veya geçmiş yıllara ait olup tahsil edilen kira bedelleri, tahsil edildiği yılın hasılatı sayılır. Bu bağlamda da gelecek yıllara ait olup, peşin tahsil edilen kira gelirleri topluca tahsil edildiği yılın geliri sayılarak beyan edilir.

21 Mart 2017 Salı