Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 20. maddesinde yer alan tanımlamaya göre “teslim ve hizmet işlemlerinde” verginin matrahı bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedeldir.
Bedel deyimi, malı teslim alan veya kendisine hizmet yapılan veyahut bunlar adına hareket edenlerden bu işlemler karşılığında her ne suretle olursa olsun alınan veya bunlarca borçlanılan para, mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler toplamını ifade etmektedir. Bir başka anlatımla “her ne suretle olursa olsun müşteriden alınan veya bunlarca borçlanılan para, bedel, kavramına girdiği gibi müşteriden para yerine alınan mal, hizmet menfaat ve benzeri değerler, hisse senedi, tahviller, ortaklık payı ve benzeri nitelikteki değerlerle kullanım hakkı da bedel kavramına dahildir.

Bedelin mal ve diğer suretlerde sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaat, hizmet ve değerler olması halinde verginin matrahı bedeli bulunmayan mahiyetine göre emsal bedeli veya emsal ücretidir. Bu bağlamda bedelin emsal bedeline veya emsal ücretine göre açık bir şekilde düşük olduğu ve bu düşüklüğün mükellefçe haklı bir nedene dayalı olarak açıklanamadığı hallerde de matrah olarak emsal bedeli veya emsal ücreti esas alınmaktadır.

Bedelin yabancı para cinsinden hesaplanması halinde ise yabancı paranın, vergiyi doğuran olayın (teslim tarihinin) meydana geldiği günkü Resmi Gazete’de yayımlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden Türk parasına çevrilerek hesaplama yapılması gerekir. Merkez Bankası tarafından Resmi Gazete’de ilan edilmeyen dövizlerin Türk parasına çevrilmesinde ise cari döviz kuru esas alınmaktadır.

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 20/4 maddesine göre “belli bir tarifeye göre fiyatı tespit edilen işler ile bedelin biletle tahsil edildiği hallerde tarife ve bilet bedeli Katma Değer Vergisi dahil edilerek tespit olunur ve vergi müşteriye ayrıca intikal ettirilmez.
Bu gibi hallerde tarife veya bilet üzerinde ayrıca gösterilmez. Ancak tarife veya bilet üzerinde bedele KDV’nin dahil olduğu hususu belirtilir. Böyle bir belirleme olmaması halinde belirtilen tutar üzerinden ayrıca KDV hesaplanır.

Perakende satış safhasına kadar olan imalatçı veya toptancı safhalarındaki teslimlerde, vergi dahil perakende satış fiyatları dikkate alınmaksızın teslim karşılığında tahakkuk ettirilen gerçek bedelin üzerinden Katma Değer Vergisi hesaplanır. Bu malların perakende satışını vergi dahil olarak önceden tespit edilen fiyatlar üzerinden satış yaparak ayrıca KDV hesaplamazlar. Ancak vergili satış bedeline iç yüzde oranı uygulamak suretiyle bedele dahil KDV’yi tespit ederek ayırırlar. Bu şekilde hesaplanan KDV’den mal alımları sırasında ve sair suretle ödenen katma değer vergileri indirim konusu yapılır. Bu şekilde gösterilen vergi, otobüs şirketleri tarafından yolcu biletleri üzerinden hesaplanan KDV’den genel hükümler çerçevesinde indirim konusu yapılabilir.

Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 21. maddesi uyarınca, ithalatta Katma Değer Vergisi matrahına;

• İthal edilen malın gümrük vergisi tarhına esas olan kıymeti, gümrük vergisinin kıymet esasına göre alınması veya malın gümrük vergisinden muaf veya müstesna olması halinde sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeri bunun belli olmadığı hallerde malın gümrükçe tespit edilecek değeri,
• İthalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar,
• Gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve ödemelerden vergilendirilmeyen ile mal bedeli üzerinden hesaplanan fiyat farkı, kur farkı gibi ödemeler dahil edilmektedir.

Gümrük Kanunu’nun 24. maddesine göre ithal eşyanın satış bedeli olup, Türkiye’ye ihraç amacıyla yapılan satışta, satış bedeli fiilen ödenen veya ödenecek fiyattır.
İthal edilen malın gümrük vergisine esas olan kıymeti yani verginin matrahı, sigorta ve navlun bedelleri dahil (CIF) değeridir. Bu değeri tespit etmek için gerekli belgeler bulunmadığı takdirde, malın gümrük idaresince resen tayin ve tespit olunan değeri verginin matrahı olur.

İthalat da KDV matrahı tespit edilirken gümrük kıymetine, ithalat sırasında ödenen her türlü vergi, resim, harç ve paylar dahil edilir. Bunlar gümrük vergisi ve belediye payı, rıhtım resmi, damga resmi ve benzeri ithalat işlemi nedeniyle ortaya çıkan yükümlüklerdir.

Diğer yandan gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar yapılan diğer giderler ve munzam sigorta ücreti, destekleme ve fiyat istikrar fonu gibi ödemeler ile mal bedeli üzerinden hesaplanan ve yine gümrük beyannamesinin tescil tarihine kadar oluşan fiyat farkı ve kur farkı gibi ödemeler KDV’nin matrahına dahildir.

21 Eylül 2015 Pazartesi