Dr. Veysi Seviğ

Gelir Vergisi Kanunu’nun 92’nci maddesi gereği 2019’a ilişkin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi’nin verilmesi ve birinci taksit ödemesi 01/03/2020-31/03/2020 tarihleri arasında tam mükellefiyette vergiyi tarha yetkili kılınan vergi dairesine, dar mükellefiyette ise Türkiye’de vergi muhatabı mevcutsa onun, Türkiye’de oturduğu yerin, eğer Türkiye’de vergi muhatabı yoksa iş yerinin, iş yeri birden fazla ise bu iş yerlerinden herhangi birisinin bulunduğu yer vergi dairesine verilir veya taahhütlü olarak posta ile gönderilir.

Mükellefler 2019 takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratlarını Kanunda aksine bir düzenleme olmadığı sürece beyan etmekle yükümlüdürler.

Gerçek kişilerin gelirleri gelir vergisine tabi olup, gelir bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarı toplamıdır.

2019’da elde edilen beyana tabi gelirler için (istisna hadleri içinde kalan miktarlar hariç) yıllık beyanname verilmesi gerekmektedir. Gelir Vergisi Kanunu’nun 92’nci maddesi uyarınca 2019’a ilişkin beyannamenin birinci taksit ödemesi 01/03/2020–31/03/2020 tarihleri arasında tam mükellefiyette vergiyi tarha yetkili vergi dairesine, dar mükellefiyette Türkiye’de vergi muhatabı mevcutsa onun, Türkiye’de oturduğu yerin, Türkiye’de vergi muhatabı yoksa iş yerinin, iş yeri birden fazla ise bu iş yerlerinden herhangi birisinin bulunduğu yer vergi dairesine verilir veya taahhütlü olarak posta ile gönderilir.

Gelir Vergisi Kanunu’nun 117’nci maddesi uyarınca;

• Mart ayı içerisinde verilmesi gereken beyanname ile bildirilen gelir üzerinden tahakkuk ettirilen gelir vergisi mart ve temmuz aylarında olmak üzere iki eşit taksitte ödenir.

Söz konusu yasal düzenleme gereği “Maliye Bakanlığı, gelirlerinin büyük bir kısmı zirai kazançtan oluşan mükellefler hakkında gerekli görülen hallerde, iki taksitten fazla olmamak üzere, belli üretim bölgeleri ve ziraat ürünlerine göre, özel ödeme zamanları tayin edebilir.”

Gelir Vergisi Kanunu’nun 83’üncü maddesi gereği olarak “Hilafına hüküm olmadıkça, Gelir Vergisi mükellefin veya vergi sorumlusunun beyanı üzerine tarh olunur.” Aynı Kanun’un 85’inci maddesinde de ifade edildiği üzere “Mükellefler, … bir takvim yılı içinde elde ettikleri kazanç ve iratları için … yıllık beyanname verirler. Yasal düzenleme gereği gelirlerin yıllık beyannamede toplanması zorunludur.

Tacirlerle çiftçiler ve serbest meslek erbabı ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden kazanç temin etmemiş olsalar bile, yıllık beyanname verirler. Bu hüküm şirketlerin faaliyet ve tasfiye dönemlerine şamil olmak üzere kollektif şirket ortakları ile komanditerler hakkında da uygulanır.

Yabancı memleketlerde elde edilen kazanç ve iratlar;

• Mükellefin bunları Türkiye’de hesaplarına intikal ettirdiği yılda;
• Türkiye’de hesaplara intikal ettirilmesinin mükellefin iradesi dışındaki sebeplerden ileri geldiği tevsik olunan hallerde; mükellefin bunları tasarruf edebildiği yılda, elde edilmiş sayılır.

Hazine ve Maliye Bakanlığı kanunun kendisine tanıdığı yetkiye dayanarak 250 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ile beyan ettikleri gelirlerin toplamının yüzde 75 ve daha fazlası oranında zirai kazançtan ibaret bulunan çiftçilerin ödeme zamanlarını kasım ve aralık ayları olarak belirlemiştir. Bu bağlamda 2019’da elde edilen gerçek usulde tespit edilen ve yıllık beyannamesi verilen zirai kazanç dahil beyanlarda toplam gelir içerisinde zirai kazancın payı önem arz etmektedir. Bu payın yüzde 75 ve daha yüksek oranda olması halinde birinci taksit Kasım /2020 ayında, ikinci taksiti ise Aralık /2020 ayında ödenebilecektir.

2019’da elde edilen ücret, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı menkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlara ilişkin Gelir Vergisi Beyannamesi’nin önceden hazırlanarak mükelleflerin onayına sunulan Hazır Beyan Sistemi üzerinden verilmesi de mümkündür.

Ticari, zirai ve serbest meslek kazancı elde edenlerin bu sistemden yararlanmaları mümkün değildir.

13 Mart 2020 Cuma