Dr. Veysi Seviğ

Bilgi teknolojisinde yaşanan hızlı gelişim ve yenilikler sosyal, kültürel ve ekonomik alandaki globalleşmenin hızını yükseltmiş ve bu gelişim daha çok çokuluslu şirketlerin birçok ülke üzerinde dışarıdan ticari faaliyetlerini süratli bir biçimde artırmaya neden olmaya başlamıştır. Bu bağlamda özellikle dijital hizmet sektöründe faaliyette bulundukları ülkelerin kamu gelirlerine belirli bir ölçüde (adil) katkı sağlamaları gerektiği hususu kendiliğinden ortaya çıkmakta, ancak görünürde böyle bir oluşumun sağlanması konusunda genel olarak duraksama yaşanmaktadır.
Giderek etkinliği yaygınlaşan dijital hizmet sektöründe faaliyette bulunan işletmelerin, faaliyette bulundukları ülkelerin kamu gelirlerine adil ve belirgin bir katkı sağlamaları gerektiği genel kabul görmekle birlikte bu alanda yaşanan hızlı gelişmelere ülkeler aynı hız ve beklentiyle yanıt veremediğinden, henüz tüm dünyada uygulanan ortak bir vergilendirme rejimi oluşturulamamıştır. Bununla birlikte, bazı ülkelerin dijital hizmet sektörünü vergilendirmeye yönelik idari ve yasal çalışmalara başladığı, söz konusu faaliyetlerinin ‘mevzuat’ düzenlemeleri ile etkin hale getirilmesi çalışmalarının giderek hızlandırıldığı bilinmektedir.

Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne 24 Ekim 2019 tarihinde sunulan ‘Dijital Hizmet Vergisi Kanunu ve Bazı Vergi Kanunlarında Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanun Teklifi’nin birinci maddesinde ifade edildiği üzere kanunun amacı, elde edilen hasılatın Dijital Hizmet Vergisi’ne tabi tutulmasını sağlamaktır. Bir başka anlatımla Dijital Hizmet Vergisi Kanunu’nun temel amacı, ‘dijital hizmet sağlayıcıları’nın bu bağlamda sağladıkları hasılat üzerinden vergi almaktır.

Dijital Hizmet Vergisi Kanunu ve Bazı Vergi Kanunlarında Değişiklik Yapılması Hakkındaki Kanun Teklifi’nin ‘verginin konusu’ başlıklı birinci maddesi aşağıdaki şekilde belirlenmiştir:

1) Türkiye’de sunulan aşağıdaki hizmetlerden elde edilen hasılat, Dijital Hizmet Vergisi’ne tabidir.

a) Dijital ortamda sunulan her türlü reklam hizmetleri (reklam kontrol ve performans ölçüm hizmetleri, kullanıcılarla ilgili veri iletimi ve yönetimi gibi hizmetlerle reklamın sunulmasına ilişkin teknik hizmetler dahil),

b) Sesli, görsel veya dijital herhangi bir içeriğin (bilgisayar programları, uygulamalar, müzik, video, oyunlar, oyun içi uygulamalar ve benzerleri dahil) dijital ortamda satışı ile bu içeriklerin dijital ortamda dinlenmesine, izlenmesine, oynanmasına veya elektronik cihazlara kaydedilmesine veya bu cihazlarda kullanılmasına yönelik dijital ortamda sunulan hizmetler,

c) Kullanıcıların birbirleriyle etkileşime geçebilecekleri dijital ortamların sağlanması ve işletilmesi hizmetleri (kullanıcılar arasında bir mal veya hizmetin satılmasının kolaylaştırılmasına yönelik sunulan hizmetler), Dijital Hizmet Vergisi’ne tabi olacaktır.

Söz konusu kanunun uygulanmasında;

a) Dijital ortam; fiziki olarak karşı karşıya gelmeksizin çevrim içi faaliyetin gerçekleştirildiği her türlü ortamı,

b) Yukarıda kanunun birinci maddesinde belirlenmiş bulunan hizmetleri sunanları,

c) Hasılatın elde edilmesi; hasılatın mahiyet ve tutarı itibarıyla kesinlik kazanmış olmasını,

ç) Hizmetin Türkiye’de sunulması; hizmetin Türkiye’de verilmesini, hizmetin
Türkiye’de faydalanılmasını, hizmetin Türkiye’de bulunan kişilere yönelik gerçekleştirilmesini veya hizmetin Türkiye’de değerlendirilmesini ifade etmektedir.
Değerlendirmeden maksat; hizmetin karşılığını teşkil eden ödemenin Türkiye’de yapılması veya ödeme yurtdışında yapılmışsa, Türkiye’de ödeyenin veya nam ve hesabına ödeme yapılanın hesaplarına intikal ettirilmesi veya kârından ayrılmasıdır. Şu kadar ki, dijital ortamda sunulan reklam hizmetinin Türkiye’de bulunmayan kişilere yönelik gerçekleştirilmesi durumunda hizmet Türkiye’de değerlendirilmiş sayılmaz. Türkiye’de bulunan kullanıcılardan veya kullanıcıların faaliyetlerinden dijital ortamda elde edilen verinin istenmesi ve iletilmesi,

d) Finansal muhasebe açısından konsolide grup, Uluslararası Finansal Raporlama Standartları veya Türkiye Finansal Raporlama Standartları uyarınca Konsolide Finansal Tablolar’da yer alan tüm işlemler anlamına gelmektedir. Bu bağlamda da Dijital Hizmet Vergisi’nin mükellefi dijital hizmet sağlayıcıları olacaktır.

15 Kasım 2019 Cuma