Dr. Veysi Seviğ

Emlak Vergisi Kanunu’nun birinci maddesi gereği olarak “Türkiye sınırları içinde bulunan binalar, bu kanun hükümlerine göre Bina Vergisi’ne tabidir.”

Bu kanundaki bina tabiri, yapıldığı madde ne olursa olsun, gerek karada gerek su üzerindeki sabit inşaatın hepsini kapsar.

Bu kanunun uygulanmasında Vergi Usul Kanunu’nda yazılı bina mütemmimleri de bina ile birlikte nazara alınır.

“Yüzer havuzlar, sair yüzer yapılar, çadırlar ve nakil vasıtalarına takılıp çekilebilen seyyar evler ve benzerleri bina sayılmaz.”

7194 sayılı Kanun’un 42. maddesi uyarınca “Türkiye sınırları içinde bulunan mesken nitelikli taşınmazlara bina vergi değeri veya Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nce belirlenen değeri 5 milyon Türk Lirası ve üzerinde olanlar değerli konut vergisine tabidir.

Söz konusu kanunun 43. maddesinde “Vergiye ait değerlerin tespiti, ilanı ve kesinleşmesi” ile ilgili düzenleme yer almaktadır. Şöyle ki; “Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nce ilgili mevzuat kapsamında yapılan veya yaptırılan değerleme sonucunda belirlenen bir değeri 42. maddede yer alan tutarı 5 milyon TL’yi aşan (bu tutar dahil) mesken nitelikli taşınmazlar, ilgililerin tarafından ulaşılabilecek şekilde Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün ilan sitesinde ilan edilir ve ilgilisine ayrıca tebliğ edilir.

Tebliğ tarihinden itibaren on beşinci günün sonuna kadar Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’ne itiraz edilmeyen mesken nitelikli taşınmaz değeri kesinleşir. Süresinde yapılan itirazlar, 15 gün içinde değerlendirilerek sonuçlandırılır ve kesinleşen değer aynı usul ve ilan ve ilgilisine tebliğ edilir. Bu değer, değerli konut vergisi uygulamasında Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nce belirlenen değer olarak kabul edilir.

Verginin matrahı, bina vergi değeri ve Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nce belirlenen değerden yüksek olanıdır.

Değerli konut vergisine tabi mesken nitelikli taşınmazların değeri;

5 milyon TL ile 7.5 milyon TL arasında olanlar (binde 3)

7.5 milyon TL ile 10 milyon TL arasında olanlar (binde 6)

10 milyon TL’yi aşanlar (binde 10) oranında vergilendirilecek.

Paylı mülkiyette ve elbirliği mülkiyette, matrahın hesabında mesken nitelikli taşınmazın toplam değeri esas alınmaktadır.

Verginin mükellefi mesken nitelikli taşınmazların maliki, varsa intifa hakkı sahibi, her ikisi de yoksa mesken nitelikli taşınmazın malik gibi tasarruf edenlerdir.

Bir mesken nitelikli taşınmaza paylı mülkiyet halinde malik olanlar, hisseleri oranında mükelleftirler, elbirliği mülkiyette malikler vergiden müteselsilen sorumlu olurlar.

Değerli konut vergisi mükellefleri;

• Değerli konut vergisini mesken nitelikli taşınmazın malikleri, varsa intifa hakkı sahibi, eğer bunlar yoksa, mesken nitelikli taşınmazı malik gibi kullananlar,
• Mesken nitelikli bir taşınmazı paylı mülkiyet halinde sahip olanlar, hisseleri nispetinde emlak vergisi mükellefidirler. Elbirliği mülkiyette gayrimenkul sahipleri birlikte (müteselsilen) sorumludurlar.

Yanan, yıkılan tamamen kullanılmaz hale gelen veya vergiye tabi iken muaflık şartlarını kazanan mesken nitelikli taşınmazlardan dolayı mükellefiyet, bu olayların vuku bulduğu tarihi takip eden taksitten itibaren sona erer.

Emlak Vergisi Kanunu’nun 46. maddesinde mesken nitelikli taşınmaz mallardan olup değerli konut vergisinden muaf olanlar sayılmak suretiyle belirlenmiştir. Bu bağlamda esas faaliyet konusu bina inşası olanların işletmelerine kayıtlı bulunan ve henüz ilk satışa, devir ve temlike konu edilmemiş yeni inşa edilen mesken nitelikli taşınmazlar (arsa karşılığı inşaat işlerinde sözleşme gereği taahhüt işini üstlenen müteahhide kalan mesken nitelikli taşınmazlar dahil) bu taşınmazların kiraya verilmesi veya sair surette kullanılması halleri hariç vergiden bağışıktır.

Elbirliği mülkiyetinde mükellefler müşterek beyanname verebilecekleri gibi münferiden de beyanname verebilirler. Paylı mülkiyet halinde ise beyanname münferiden verilir.

Yıl içerisinde mükellefiyetin başlamasını gerektirecek durumun meydana gelmesi halinde, mükellef tarafından takip eden yılın beyanname verme süresi içerisinde ilgili vergi dairesine söz konusu beyanname verilir.

03 Ocak 2020 Cuma