Ekonomide uygulanan dengelenme politikaları ile 2019’da iç talep sınırlanmaya devam edecek. Bu nedenle ihracat, firmalar için önemli bir çıkış yolu olacak. Bu çerçevede ihracata ilişkin 2019 risklerini ve fırsatlarını değerlendirelim.
1 - DÜNYA EKONOMİSİNDE YAVAŞLAMA MAL TALEBİNDEKİ BÜYÜMEYİ DE SINIRLAYACAK
Dünya ekonomisinin 2019’da yüzde 3.0 büyümesi öngörülüyor. Gelişmiş ülkelerde büyüme yüzde 2.3’ten yüzde 2.0’ye iniyor. ABD’de yüzde 2.5 büyüme beklenirken, Avrupa Birliği’nde ise büyümenin yavaşlaması ve yüzde 1.8 olması bekleniyor. Gelişen ülkelerde de büyümenin yüzde 4.5’e ineceği öngörülüyor. Ekonomik büyümelerde yavaşlama Türkiye’nin ihraç ürünlerine yönelik talepteki büyümeyi de sınırlayacak.
2 - DÜNYA TİCARETİNDE BÜYÜME YÜZDE 5 İNECEK, İHRACATTA REKABET ARTACAK
Dünya mal ticaretinin ise 2019’da miktar olarak yüzde 3.6 genişlemesi beklenirken, petrol, emtia ve mal fiyatlarındaki durağanlaşma ile birlikte değer bazında yüzde 5 büyüyeceği ve 19.68 trilyon dolara ulaşabileceği öngörülüyor. Dünya ekonomisinde yavaşlama ve korumacılık önlemleri mal ticaretindeki genişlemeyi de sınırlayacaktır. Buna bağlı küresel ihracat performansının 2017 ve 2018’in altında kalması bekleniyor. İşte bu öngörü Türkiye ihracatı için de önemli bir veri oluşturuyor. Türkiye’nin ihracatta karşılaşacağı rekabet artacak.
3 - ABD VE ÇİN TİCARET MÜZAKERELERİNDE ANLAŞAMAZLAR İSE KORUMACILIK SERTLEŞECEK
2019’da dünya ticareti üzerinde doğrudan etkili olacak en önemli risk, ABD ile Çin arasındaki ticari korumacılık adımlarının bir savaşa dönüşmesi. Her iki ülke 1 Mart’a kadar ticaret görüşmelerini sürdürerek anlaşma arayacak. Ancak anlaşma sağlanamaması halinde karşılıklı olarak ticaretin tamamını kapsayacak ilave gümrük vergileri uygulanması riski var. Bu riskin gerçekleşmesi halinde dünyanın geri kalanında da ticarette korumacılık önlemleri uygulanması kaçınılmaz olacak.
4 - BÜYÜK BRİTANYA’NIN AB’DEN NASIL AYRILACAĞI ÖNEMLİ
Büyük Britanya ile AB arasında anlaşmasız bir ayrılık yaşanması dünya ekonomisi ve ticaretinde bir diğer önemli riski oluşturuyor. 2019 mart ayına kadar iki taraf arasında süreçte ilerleme sağlanamaz ise anlaşmasız ayrılık ihtimali artıyor. Büyük Britanya’nın AB’den anlaşmasız ayrılması önce Büyük Britanya’nın sonra AB’nin ve de Türkiye’nin dış ticaretini olumsuz etkileyecek.
5 - EURO-DOLAR PARİTESİNDE HEM DURAĞANLIK HEM DE BELİRSİZLİK SÜRÜYOR
2019’da ABD Merkez Bankası faiz artışlarını sürdürecek olmakla birlikte sayısına ilişkin belirsizlik var. Avrupa Merkez Bankası da genişlemeyi sona erdirdi. Bunlara bağlı olarak 2019’un ilk yarısında daha güçlü bir dolar, ikinci yarısında ise Euro bekleniyor. Euro-dolar paritesi hem 1.15 seviyelerinde durağanlaştı hem de belirsizlikler yaşanıyor. Anlaşmasız Brexit, Euro’yu ve sterlini zayıflatacak.
6 - 2019’DA KÜÇÜLEN PAZAR YOK, TÜM PAZARLAR FIRSATLAR SUNUYOR
2019’da Türkiye’nin ihracat hedeflerine ulaşmasında ihracat pazarlarındaki gelişmeler, ekonomik büyümeler ve buna bağlı olarak oluşacak ithalat talebi önemli olacak. 2019’da genel olarak ekonomik büyümelerde 2018’e göre bir yavaşlama olacağı görülürken, hiçbir pazarda küçülme beklenmiyor. Bu nedenle tüm pazarlar, ihracat artışı için fırsatlar sunmaya devam edecek. 2019’da yüksek büyüme beklentileri ile öne çıkan Polonya, Romanya, Kazakistan, Türkmenistan, Gürcistan, Irak, BAE, Mısır, İsrail, Gana ve Kenya ihracat için daha çok fırsatlar sunacak.
7 - 2019’DA İHRACATTA RİSKLER FIRSATLARDAN DAHA ÇOK, İHRACATA İSE DAHA ÇOK DESTEK GEREKİYOR
Küresel ekonomide ve ticarette 2019’da beklenen yavaşlama dikkate alındığında Türkiye’nin bu ihracat hedefine ulaşması için daha yüksek bir çaba göstermesi gerek. 2019’da bu ihracat hedefine ulaşılabilmesi için ihracat birim fiyatlarının artırılması, mevcut pazarlarda payın genişletilmesi ve yeni pazarlara erişim ile ürün çeşitliliğinin artırılması önemli olacak. Türkiye 182 milyar dolarlık ihracat hedefine ulaşmak için kamu ihracat desteklerini de artırmalı. Özellikle Eximbank kredi ve teminat olanakları, alacak sigortaları ve döviz kuru risk yönetim ürünleri önemli olacak.
Son Söz: Risklere rağmen ihracatta fırsatlar sürüyor, 2019 fırsatlar odaklı desteklerin yılı olmalı.