2023’te kilogram başına ihracat ortalama 1.57 dolar olurken, Turquality kapsamındaki firmaların ortalama kilogram başına ihraç fiyatı 2.52 dolar oldu. Hatta eczacılık ve otomotiv gibi bazı sektörler bu değeri 15 dolara kadar çıkarmayı başardı.
MESUDE DEMİRHAN
Üretim, yatırım, istihdam ve ihracat hedefiyle büyümesini sürdüren Türkiye, 197 ülke ve bölgeye ihracat yapıyor. Küresel ekonomideki olumsuzluklara rağmen, Türkiye’nin ihracatı geçen yıl 255.8 milyar dolara yükseldi. 2023 yılında 1.57 dolar kilogram olarak açıklanan birim ihraç fiyatının bu yıl da artması bekleniyor. Mermer, doğal taş ve çimento gibi ağır ürünler hariç tutulduğunda; ihracat birim fiyatı 2023’te 1.87 dolar oldu. Bu yılın ilk ayında ise ihraç birim fiyatı 1.76 dolara ulaştı. Türkiye katma değeri yüksek, markalı ve tasarım konusunda da ihracatçı firmaları birçok kalemde destekliyor. Bu destek enstrümanlarından biri, 2002’de başlayan Turquality.
ORTALAMAYI AŞTI
Türkiye’yi ve Türk şirketlerini globalde markalaştırarak, kilogram başına ihracatının, dolayısıyla katma değerinin artmasını hedefleyen Turquality; firmaların, üretim, pazarlama, satış ve satış sonrası süreçlerini kapsıyor. Ticaret Bakanlığı’nın İstanbul Ticaret’e verdiği bilgilere göre; Marka/Turquality Destek Programı; firmaların markalaşmasına ve kurumsallaşmasına destek oluyor. 2002 yılında 36.1 milyar dolar olan ihracat geçen yıl 255.8 milyar dolara, 2002’de 0.75 dolar olan ihracat kilogram değeri 2023 sonunda 1.57 dolara ulaştı.
2023 yılında Marka/Turquality Destek Programı kapsamında yer alan firmaların ihracat kilogram değerinin 2.52 dolar olması, destek programının ihracatta katma değere sağladığı desteği gösteriyor. 2024 yılının ilk ayında da program kapsamındaki firmaların birim ihraç değeri 2.46 dolarla Türkiye ortalamasının üzerinde seyretti.
287 FİRMA, 308 MARKA
2002 yılında temelleri atılan Marka/Turquality Destek Programı, 2004 yılında tekstil ve hazır giyim sektörüne yönelik olarak başlayıp, yıllar içinde tekstilden makinaya, otomotivden savunma sanayine, gıdadan kuyumculuğa kadar çok kapsamlı bir sektörel çeşitliliğe ulaştı. 2023’te Turquality kapsamındaki desteklerden yararlanan hazır giyim ve tekstil sektörlerindeki firmaların birim ihraç değeri 5.66 dolara, eczacılık ürünlerinde 14.96 dolara, otomotiv ana sanayinde 14.92 dolara ve makina sektöründe 14.01 dolara çıktı. 2024 yılı mart ayında 287 firmanın 308 markası Turquality kapsamına alındı. Destekten en fazla faydalanan sektörler ise kimya, tekstil ve hazır giyim, işlenmiş tarım ürünleri, gıda ve otomotiv şeklinde sıralanıyor.
280 MİLYON TL LİMİT
Turquality kapsamındaki firmalar için 2024 yılında destek üst limitleri belirlendi. Bu limitler, sektör ayrımı gözetilmeden her firma için aynı şekilde uygulanıyor. Böylece Turquality’de yer alan firmaların yönetim danışmanlığı, bilişim danışmanlığı ve sürdürülebilirlik danışmanlığı başlıkları altında düzenlenen kurumsal altyapı oluşturmaya yönelik danışmanlıklar ile kurumsallaşma süreçleri destekleniyor. Ayrıca hedef pazar esaslı desteklerle de yeni pazarlara girmeleri teşvik ediliyor. 2024’te Marka Destek Programı’nda yer alan firmalar 140 milyon TL’ye yakın, Turquality Destek Programı’ndaki firmalar ise 280 milyon TL’ye yakın bir limitten faydalanabilecek.
KÜRESEL TİCARETTEKİ PAYIMIZA DA YANSIDI
İstanbul Ticaret Üniversitesi Dijital Ekonomi ve Pazarlama Anabilimdalı Başkanı Prof. Dr. Betül Gür, İstanbul Ticaret’e şu değerlendirmeyi yaptı: “Türkiye’nin ihracatı geçen yıl 255.8 milyar dolar oldu. Küresel ticaretten alınan pay yüzde 1.02’den yüzde 1.06’ya yükseldi. Sektörel açıdan ilk sırayı 35 milyar dolar ile otomotiv alırken, ardından sırasıyla kimyevi maddeler ve hazır giyim-konfeksiyon sektörleri takip etti. Türkiye’nin ihracat yaptığı ülke sayısı ve alternatif yeni pazarlar bulma çabası içinde ihracatın kilogram değeri de 1.57 dolara yükseldi. Ocak 2024’te ihracat birim değeri bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 3.3 azalırken, ithalat birim değeri yüzde 9.3 oranında düştü. Markalaşmada Turquality önemli bir destek. 18 Ağustos 2022’de yayımlanan İhracat Destekleri Hakkındaki Karar kapsa-mında desteklenen hedef sektörler olarak gıda, elektrik-elektronik, makina, otomotiv ve kimya geliyor.”
TURQUALİTY NEDİR?
Turquality, Türkiye’nin rekabet avantajını elinde bulundurduğu ve markalaşma potansiyeli olan ürün gruplarına sahip firmaların, üretimden pazarlamaya, satıştan satış sonrası hizmetlere kadar bütün süreçleri kapsayacak şekilde yönetsel bilgi birikimi, kurumsallaşma ve gelişimlerini sağlayarak uluslararası pazarlarda kendi markalarıyla global bir oyuncu olabilmelerine imkan tanıyor. Söz konusu markalar aracılığıyla olumlu Türk malı ve hizmeti imajının oluşturulmasını ve yerleştirilmesini sağlayan devlet destekli ilk ve tek markalaşma programı. Turquality’nin odağında klasik ihracat desteklerinden farklı olarak salt ihracatı artırmak yerine firmaların markalaşma hedeflerine katkıda bulunmak da yer alıyor.
STRATEJİK ÖNEMDE
Ticaret Bakanlığı’ndan alınan bilgiye göre, bu yıl Turquality ile ilgili belirlenen hedefler ve uygulama planı şöyle olacak:
YARARLANMA ŞARTLARI
Bu şartları yerine getiren şirketler Marka/Turquality Destek Programı kapsamına alınma başvurusunda bulunabilir. Ayrıca başvuru yaptığı tarih itibarıyla son bir yıl içerisinde en az 10 milyon dolarlık ihracat yapan şirketlerde en az bir yıl önce alınmış marka tescili şartı aranmıyor. Marka/Turquality Destek Programı kapsamına alınma başvurusunda bulunabilecek şartları uygun olan şirketler Bakanlığa müracaat eder, başvurusu kabul edilen şirket için Bakanlıkça görevlendirilen Turquality programı yönetim danışmanlığı firmalarınca ön inceleme çalışması gerçekleştirilir. Ön inceleme neticesinde başvuru sahibi şirketin destek programı kapsamına girip giremediği belli oluyor.
