Türkiye, İstanbul Halı İhracatçıları Birliği verilerine göre bu yılın ocak-kasım aylarında 59 milyon dolarlık el halısı ihraç etti. Geçen yılın aynı dönemine göre el halısı ihracatı yaklaşık yüzde 7 artarken, Türk halısı küresel pazardaki konumunu güçlendirmek için iki önemli projeye imza atıyor. Bu projelerden ilki, İstanbul Halı İhracatçı Birlikleri öncülüğünde hayata geçirilecek olan etiketleme projesi. Gündemde olan ikinci proje ise Kültür ve Turizm Bakanlığı Yaşayan Kültür Hazinesi olarak seçilen halı sanatçısı Kadriye Yakar’ın Bergama El Sanatları ve Dokumacılık Kooperatifi işbirliği ile hayata geçirdiği 17. yüzyıl Avrupa ressamlarının tablolarındaki halıların yeniden dokunması projesi.
DÜĞÜM SAYISINDAN BOYASINA
Türk halılarını etiketleme projesiyle ilgili bilgi veren İstanbul Halı İhracatçı Birlikleri Başkanı Ahmet Hayri Diler, Türk halılarının küresel pazarda karşılaştığı en büyük sorunun güven olduğunu söyledi. Diler, Türk halılarına güven sağlayacak proje hakkında şu bilgiyi verdi: “Güven sorunu nedeniyle istediğimiz yükselişi yakalayamıyoruz. Bunu aşmış olsak katma değerimiz iki, belki üç katına çıkacak. Etiketleme projesiyle halıların üzerine yerleştirilecek ve bu etiket çıkmayan QR kod ve NFT’den oluşacak. Böylece halıların bütün geçmişi izlenebilecek. Erzurum Atatürk Üniversitesi işbirliği ile hayata geçirilecek projede son aşamaya gelindi. Projeyle halıdaki düğüm sayısından halıyı dokuyan kişiye, kullanılan boyadan ipliğin cinsine kadar her detay son müşteri tarafından izlenebilecek.”
İstanbul Halı İhracatçıları Birliği verilerine göre, Türk el halıları en çok Japonya pazarında tercih ediliyor. Yakın pazarlardan uzak pazarlara büyük bir sıçrama yapan Türk el halısının bu projeyle katma değerini artırarak, ihracat pergelini daha uzak pazarlara açması hedefleniyor. Projeyle halının makinada mı elde mi dokunduğu da izlenebilecek. Ayrıca Türk halılarına bu etiketin basılmasının zorunlu hale getirilmesi hedefleniyor.
RESSAMLARIN TABLOLARINDAN
Türk el halısının marka değerini artıran bir diğer proje de Kültür ve Turizm Bakanlığı Yaşayan Kültür Hazinesi olarak seçilen halı sanatçısı Kadriye Yakar tarafından hayata geçirildi. Yakar’ın Hollanda Başkonsolosluğu vesilesi ve Bergama El Sanatları ve Dokumacılık Kooperatifi işbirliği ile hayat verdiği projeyle, 17. yüzyılda Türkiye’yi ziyaret eden Hollandalı ressam Pieter de Hooch’un tablosuna taşıdığı ve sonrasında izi kaybolan Bergama halısı, tablodaki örneğine bakılarak yeniden dokundu. Aslı ABD’nin Cincinati şehrindeki sanat müzesinde yer alan ve paha biçilemeyen tablodaki Türk halısı o günkü desenleriyle yeniden dokunup tamamlanırken halı Hollanda’da müzede sergilenmeye devam edecek.
HOLLANDA’DAN AVRUPA’YA
Hollandalı ressamın tablosundaki halıya küllerinden yeniden hayat veren Kadriye Yakar, şu bilgiyi verdi: “Bu, sadece müzelik bir proje değil. Bu halı Türk el halısının dünya halı pazarındaki yetkinliğinin de bir kanıtı niteliğinde. Bu vesileyle Hollanda üzerinden Avrupa’ya el halısı ihracatında yeni bir damar yakalamış olduk. Proje, Avrupa’da Türk el halısı atölyesi kurma düşüncesinin de çekirdeğini oluşturuyor. Hollanda Başkonsolosluğunca bir araştırma yapıldı ve Hollanda’da yüzyıllar önce Türk el halılarının dokunduğu bir mahalle olduğu kayıtlarına ulaşıldı. Bu sanatı Osmanlı zamanında bölgede yaşayan Türklerin icra ettiği bilgisini aldık.”
SIRADA İTALYA VAR
Kültür ve Turizm Bakanlığı Yaşayan Kültür Hazinesi-Halı Sanatçısı Kadriye Yakar: Avrupalı onlarca ressamın paha biçilemeyen tablosunda Türk el halısının izini sürmek mümkün. Bu proje farklı ayaklarla devam edecek. Sırada İtalya var. Bergama’ya ait 2 bin çeşidin üzerinde halı çeşidi mevcut. Bunları gün yüzüne çıkararak dünya piyasasına Türk el halısının altın çağını yaşatmaya çalışıyorum. Çünkü Avrupa’da halı bir zenginlik sembolü. Eskidikçe antika değeri kazanıyor ve kıymeti daha da çok artıyor. Ben Yaşayan Kültür Hazinesi yetkimle Türk el halısının dünya pazarlarındaki yerini güçlendirmek için çeşitli projelerle hizmet etmeye devam edeceğim.
TÜRK EL HALISI UZAK PAZARLARDA YÜKSELİŞTE
Ahmet Hayri Diler-İstanbul Halı İhracatçı Birlikleri Yönetim Kurulu Başkanı: Türk el halısı özellikle uzak pazarlarda tercih edilmeye başlandı. Japonya Türk el halısının en çok tercih edildiği ülke. Japonya’da Türk kültürü sempati ile karşılanıyor ve bu da Türk halısının bu pazarda tercih edilme oranını artırıyor. El halısı ihracatının yüzde 40’ını Japonya’ya yapıyoruz. İrlanda pazarı da el halısında geçtiğimiz yıla göre yüzde 343 büyüdü. Türk el halısına duyulan güveni etiket projesiyle katlamayı düşünüyoruz.
Türk el halısının en çok tercih edildiği ilk beş pazar
Ülke İhracattan aldığı pay yüzdesi
Japonya 40
ABD 25
Çekya 7
Beyaz Rusya 4
İrlanda 4
