Ekonomide son iki yıldır uygulanan genişletici politikalar sonucu makro dengeler bozuldu, erken seçimler ile beklentiler zayıfladı ve bunların üzerine yaz aylarında dış politik gelişmelere bağlı olarak mali piyasalarda kayıplar yaşandı. Ekonomi yönetimi eylül ayı başından itibaren alınan birçok önlem ile ilk aşamada mali piyasalarda yaşanan paniği dağıttı. Yeni ekonomi programı, kamu maliyesinde disiplin yaklaşımı, Merkez Bankası’nın faiz artırımları ve son olarak da Rahip Brunson’ın serbest bırakılması mali göstergelerde hızlı değer kayıplarını sona erdirdi. Mali göstergelerde dalgalanmalar sona ererken, mevcut seviyeler halen oldukça yüksek kalmaya devam ediyor. Reel kesimde ise sorunlar sürerken, yeni önlemlere ihtiyaç bulunuyor.

1 - T.C. MERKEZ BANKASI SIKI PARA POLİTİKASI İLE MALİ PİYASALARI DESTEKLİYOR

Ekonomide yaşanan olumsuz gelişmeler karşısında T.C. Merkez Bankası, eylül ayında faiz oranlarında önemli artışlar gerçekleştirdi. Merkez Bankası ekim ayında ise faizlerde değişikliğe gitmedi. Buna karşın ekim ayında yaptığı toplantıda maliyet baskılarının devam ettiğini, fiyat davranışlarında bozulmanın sürdüğünü açıkladı. Merkez Bankası enflasyon beklentilerinde iyileşme sağlanana kadar sıkı para politikasını sürdürecek.

2 - TÜRK LİRASI AŞIRI DEĞER KAYBININ BİR BÖLÜMÜNÜ GERİ ALDI

Alınan önlemlere ve gelişmelere en kuvvetli tepki, Türk Lirası’ndan geldi. Türk Lirası sepet kur ekonomi programının açıklanması ile 7.00 TL seviyesinin altına indi. Merkez Bankası faiz artışı ve sıkı duruşunu sürdürmesi ile sepet kur 6.50 seviyesine kadar indi. Son olarak da dış politikada yaşanan normalleşme girişimleri sonrası sepet kur 6.00 TL seviyesine indi. Böylece Türk Lirası aşırı değer kaybının bir bölümünü geri aldı. Ancak Türk Lirası’nın mevcut seviyeleri reel kesim için halen oldukça yüksek kalmaya devam ediyor. Ayrıca Türk Lirası’nda kalıcı istikrarın sağlandığını söylemek için de erken.

3 - ALINAN ÖNLEMLERE RAĞMEN REEL KESİMDE İŞLER YAVAŞLAMAYA DEVAM EDİYOR

Ekonomide alınan önlemler mali kesimde ve piyasalarda yaşanan paniği büyük ölçüde engelledi. Mali piyasalarda ve göstergelerde kırılgan da olsa yeni dengeler kuruluyor. Ancak alınan önlemler reel kesimde henüz bir iyileşme oluşturmadı. Reel kesimde işlerde yavaşlama yaygınlaşarak sürüyor. İmalat sanayinde kapasite kullanım oranı eylül ayında yüzde 76.2’ye indikten sonra, ekim ayında yüzde 75.4’e indi. Reel kesimde yeni önlemlere ihtiyaç duyuluyor.

4 - ALINAN ÖNLEMLER TÜKETİCİ GÜVENİNİ HENÜZ KAZANAMADI

Ekonomide alınan önlemler tüketici nezdinde de henüz yeterli güveni sağlayamadı. Tüketici güven endeksi önemlerin uygulanmaya başlandığı eylül ve ekim aylarında hızlı gerilemesine devam etti. Tüketiciler açısından fiyat artışları ile satın alma gücünün azalması ve işten çıkarmalar en olumsuz gelişmeler ve bunlar tüketici güvenini olumsuz etkilemeye devam ediyor. Tüketici güveninin kazanılması için de ilave iyileştirici önlemlere ihtiyaç bulunuyor.

5 - REEL SEKTÖRÜN GÜVEN ENDEKSİ

Reel sektör güven endeksi, alınan önemlere rağmen eylül ve ekim ayında gerilemeye devam etti. Bunun en önemli nedeni reel sektörün maliyet ve fiyat yapma, ödeme ve tahsilatlar ile kredi geri ödeme sıkıntılarının sürüyor olması. Bu çerçevede konkordato başvuruları artıyor.

Son Söz: Reel sektörün nakit, finansman, teminat, ödeme ve tahsilat ile maliyet ve fiyat yapma sorunları çözüm bekliyor.

05 Kasım 2018 Pazartesi