ifindikci@degerdanismanlik.com.tr

Aile işletmelerinde yaşanan çok önemli problemlerden biri, ister aile üyesi ister profesyonel olsun ekipteki insanların mizaç ve kişilik yapılarından kaynaklanan farklılıkların yönetiminde yaşanan zorluklardır. Bunlardan biri de bireylerin kişilik özellikleridir. 

Örneğin, şirket toplantılarında gözlenen tutum ve davranışlar aşağıdaki şekilde özetlenebilir: Bazı kişiler, toplantı sırasında sessiz kalmayı tercih eder. Bazıları sürekli konuşur, kendilerini ön plâna çıkarır. Bazıları ise sürekli olumsuzlukları ve riskleri gündeme getirir, olası tehlikelere işaret eder. Bazıları da yeni projenin sağlayacağı faydalar üzerinde sıklıkla durarak geleceğe dair fantezi kurgular, geliştirir. Bazı kimseler ise sürekli geçmişte yaşanan durumlara atıfta bulunarak, geçmiş deneyim ağırlıklı görüşlerini bildirir. Bazıları sadece projenin genel yapısı üzerinde dururken, bazıları detaylarına iner ve çok ayrıntılı sorular sorar. Kimileri metot ve standartlarla, kalite ve pazar payı ile ilgili endişelerini, kimileri de bu projenin deneme aşamasındaki problemlerini ve yaşanacak zorlukları ön plâna çıkarır. Bazıları satış ve reklam safhasında yaşanabilecek problemlere dikkati çekerken, bazıları da satış ve pazarlama ağının yapısı ve modeli üzerinde düşüncelerini söyler. Kimileri ise hiç konuşmalara katılmaz, sessizce projeyle ilgili sunulan dokümanlara, grafiklere ve bilgilere kendini gömer, anlamaya çalışır. 

Toplantının sonuna doğru bazıları, hemen proje hakkındaki olumlu görüşlerini heyecanla bildirirken, bazıları projedeki aksaklıkları ve olası problemleri tek tek bildirir. Bazıları ise, karar vermek için bu sürenin yeterli olmadığını, kendisinin bütün dokümanları incelemek için en az bir güne ihtiyacı olduğunu söyler, kararını sonraya tehir eder.

HETEROJEN EKİP

Yukarıdaki farklı kişilikler, değişik düzeylerde aile şirketlerinin yapısında gözleniyor. Bazı durumlarda, bu kişiliklerden birkaçı, şirketteki baskın kişilikleri oluşturur. Farklı kişilikler hem sorunların hem de çözümlerin kaynağı olabilir. Bunu belirleyen faktör, farklı kişilikleri, doğru görev ve pozisyonlar tutarak, yapısına uygun yetki ve sorumluluk verebilme becerisidir. Nitekim bireylerin kişilik özelliklerinin yaşamlarında kurdukları tüm iletişimlerini etkilemesi yanında zamanlarının büyük çoğunluğunu kapsayan iş hayatlarını da yakından etkilediği biliniyor.

Aile şirketlerinde yüksek sinerjiyle çalışan takımların ve istişare gruplarının oluşturulabilmesinin öncelikli şartı, sadece farklı uzman kişileri bir araya getirmek değil, farklı kişilik motiflerine ait uzman kişilerden heterojen bir ekip kurabilmektir. Eğer takım lideri veya şirketin yöneticisi, bu kritik bilginin farkında değil ve sadece yönetimi kolay olsun diye kendi kişilik grubuyla örtüşen ve tasdik edici kişileri takıma seçiyorsa, takım ve işletme çok uyumlu ve ahenkli olacak, kolay yönetilebilecektir. Ancak o kurum veya takımda verimlilik, yüksek performans, mucitlik, yenilik ve orijinalite çok az seviyede gözlenecektir. Farklı kişilik motiflerini yönetme ve onların farklılığını zenginliğe dönüştürme bilgi ve becerisi, aile şirketlerinin yöneticilerinde yok ise farklı kişilik gruplarından oluşan heterojen ekip kurma çoğu zaman göz ardı ediliyor. 

ZENGİNLİK KAYNAĞI

Sonuç olarak, konuya dair akademik araştırma verileri ve bilgiler bize şunu söylüyor: Aile şirketi lideri, gerek aileden gelen gerekse profesyonel yönetici ve çalışanların farklı kişilik özelliklerine sahip olduğunu bilmeli. Amaç; liderin kendi izdüşümüne yakın kişiler, uydular, takipçilerden ziyade farklı kişilikleri de bünyede bulundurmasıdır. Tabii ki uydu kişiliklere, takipçilere de ihtiyaç var. Ama özellikle aynı aileye mensup aile şirketi ortakların, kuruluş yıllarından sonraki gelişme, büyüme ve olgunlaşma dönemlerinde birbirlerinin uydusu olmakta zorlandıkları biliniyor. O halde aynı güneş sistemi gibi aile şirketi lideri de her ortağın kendi varlığını, bütünlüğünü, biricikliğini, yeteneklerini, derinliğini, sınırlarını bilmeli, kabul etmeli ve aile şirketi evreninde ona uygun bir rol almasını sağlamalı. Tepe lider güneş olup aile şirketi evrenindeki tüm gezegenleri ısıtabilmeli. Aile şirketi lideri, ortaklarının farklı kişilik özelliklerini bir zenginlik kaynağı olarak görmeli. Her birinin kendine özgü olduğunu kabul ederek bütüne katkısını körüklemeli. Tüm bunları yapabilmesi için de onları tanıması ama özellikle farklı tip kişilik alt yapılarını bilmesi gerekirse bu konuda uzman kişilerden yardım alması önemli.

08 Temmuz 2024 Pazartesi