İstanbul Köşe Bucak’ın bu haftaki konuğu Ragıp Paşa Kütüphanesi. Laleli’de Ordu Caddesi üzerinde bulunan yapı, kitap ve kaynaklarının çeşitliliği, düzeni, nezaketiyle meşhur çalışanları ve verimli çalışma ortamı ile döneminin en meşhur kütüphanesiydi. 18. yüzyıl Osmanlı mimarisinin güzel örneklerinden olan yapının uzun ve renkli geçmişiyle kütüphanecilik tarihimizdeki yeri çok mühim.
Koca Ragıp Paşa, kudretli bir diplomat, işinin ehli bir vezir, yetkin devlet adamı gibi kimliklerinin yanı sıra yaşamı boyunca okuyan, okumaya değer veren, sanatı, sanatçıyı gözetip destek olan meşhur bir şairdi. Şeyh Galib ve Nedim gibi büyük isimlerden sonra adını 18. yüzyılın çok okunan şairleri arasına yazdıran Ragıp Paşa’nın kitaplara ve edebiyata bağlılığının yaşayan ispatı, ömrünün son günlerinde inşa ettirdiği Laleli’deki kütüphanesidir. İyi bir aydın olan paşa, kütüphane kurumunu gerçek anlamıyla toplumsal hayata adapte eden kişi. Ondan evvel kütüphane, özel kitaplıkları ifade ediyordu. Ragıp Paşa, vakfettiği kütüphaneyi 1762’de sıbyan mektebi, sebil, iki çeşme, türbe, hazire ve mahzenlerden oluşan bir külliyenin parçası olarak yaptırır. Külliyesi Ordu Caddesi’ne bakar, bu cephede alt katta dükkanlar, üst katta sıbyan mektebi yer alır.

ZENGİN KOLEKSİYON

Kütüphanenin kurulduğu dönemde Ragıp Paşa’nın nadir yazma eserlerden oluşan zengin bir koleksiyonu vardır. Evinde de bir kütüphanesi ve kütüphanecisi bulunan Ragıp Paşa, dönemin tarihçilerinin aktardığına göre yaşamı boyunca biriktirdiği kitapları, sağlığında kütüphanesine bağışladı. Topkapı Sarayı Arşivi’ndeki bir belgede ise Ragıp Paşa’nın ölümünden önce bütün kitaplarını vakfettiği ama içlerinden okumak istediği 28 tanesini kütüphaneden tekrar konağına getirttiği aktarılıyor.

1173 YAZMA ESER

Kütüphanenin vakfiyesine, kuruluşu esnasında koleksiyonun kaç kitaptan oluştuğunu gösteren bir not düşülmemiş. Kütüphanenin hayatına kaç kitapla başladığı kesin olarak bilinmese de kütüphanedeki kitap sayısını 18. yüzyılın ikinci yarısında bir süre İstanbul’da kalan Giambatista Toderini’den öğreniyoruz. Onun kütüphaneyi ziyaret ettiği dönemde koleksiyonda 1173 yazma eser bulunuyor.

İLK ESERLERDEN BİRİ

Toderini, Venedik balyosu Agostino Garzoni maiyetinde İstanbul’a gelen ve 1781-1786 yılları arasında Venedik Sarayı’nda yaşayan bir cizvit rahibidir. İstanbul’da kaldığı sürece Letteratura Turchesca (Türk Edebiyatı) adlı bir eser kaleme alır. Toderini’nin Letteratura Turchesca’sı, Batı dünyasında Türklerin edebiyatına dair kaleme alınmış ilk eserlerden biri. Toderini, eserinin ikinci cildini İstanbul’daki medrese ve kütüphanelere ayırıyor. Cildin en çarpıcı bölümü, gizlice elde ettiği fihristini de vererek tanıttığı Topkapı Sarayı Kütüphanesi. Toderini’nin ziyaret edip tanıttığı nice yapıdan biri de Ragıp Paşa Kütüphanesi olur. Toderini çok beğendiği kütüphaneyi etraflıca tasvir eder ve “Bu kütüphaneyi gezerken, en zarifi ve en süslüsü olduğu için büyük bir zevk duydum ve inceden inceye tetkik ettim. Dalgalı güzel mermer sütunların üzerine dayanan dört küçük kubbe ortasında, apaydınlık büyük bir kubbe yükseliyor. Duvarlar, kakma fayans kitabeler ve kırmızı-beyazla resmedilmiş vazo ve çiçeklerle donatılmış… Bunlar kütüphaneye pek hoşa giden bir görünüş vermiş” der. Toderini, yapı ve koleksiyonun yanı sıra kütüphanenin çalışanlarından da bahseder: “Kendisiyle konuştuğum kütüphaneci pek nazik bir adamdı; bana katoloğu ve en nadir yazmalardan birkaçını gösterdi. Mayıs ayında idik; vakit, öğleyi bir saat geçmişti. Kütüphanede yedisi kitap okumakla, ikisi istinsahla meşgul (dokuz) Türk vardı.”

KİTAPSEVERLER AÇILACAĞI GÜNÜ MERAKLA BEKLİYOR

Giambatista Toderini’nin tasvirleriyle gözümüzde canlanan kütüphane binası, kesme taş ile tuğladan inşa edilmiş. Binaya, iki yönlü merdivenlerle çıkılan üstü küçük bir kubbe ile örtülü bir revaktan girilir. Dikdörtgen planlı kütüphane bir büyük, yedi küçük tonoz biçimli kubbe ile örtülü. Kare planlı okuma salonu 12.30 metre yüksekliğinde bir kubbe ile örtülmüş ve iki sıralı 39 penceresi sayesinde günün her saati aydınlık. Kütüphanenin içi süslü ve bezemeli. Duvarlar, üst pencerelerin altına kadar çini kaplı. 1957’deki imar faaliyetleri esnasında Ordu Caddesi yükseltilince Ragıp Paşa Külliyesi, kütüphane ve paşanın açık türbesi sokak seviyesinin altında kalmış. 1999 Marmara Depremi’nde hasar gören, birkaç yıl önce restore edileceği duyurulan ve bu faaliyetlerin halen sürdüğü Ragıp Paşa Kütüphanesi günümüzde kapalı. Kitapseverler, kütüphanecilik tarihimizde özel yeri olan bu müstesna kütüphanenin yeniden açılacağı günü merak ve sabırsızlıkla bekliyor.

17 Ocak 2019 Perşembe

Etiketler : Gündem

Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF), önemli ekonomilerdeki zayıf performans nedeniyle küresel ekonomik büyümenin 2024'te yüzde 2,9'a gerileyeceğinin öngörüldüğünü bildirdi.

Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF), Küresel Görünüm Raporu'nu yayımladı.

Raporda, Orta Doğu'daki çatışmalar ve ABD-Çin ilişkileri de dahil olmak üzere jeopolitik gerginliklerin yüksek kalmaya devam ettiği belirtildi.

Söz konusu gelişmelerin eş zamanlı olarak gerçekleştiği ve belirsizliğe katkıda bulunduğu belirtilen raporda, böylesine değişken bir ortamda siyasi olayların daha da önem kazandığı ve kasım ayındaki ABD başkanlık seçimlerinin küresel ölçekte yılın en önemli siyasi olayı olarak öne çıktığı ifade edildi. Raporda, ABD'deki seçimlerin küresel ekonomi ve ticaret politikalarını önemli ölçüde etkileyebileceği vurgulandı.

Küresel ekonomik faaliyetin yavaşlamasının beklendiğine işaret edilen raporda, küresel ekonomik büyümenin ABD ve Çin gibi önemli ekonomilerdeki zayıf performans nedeniyle 2023'teki yüzde 3,1 seviyesinden 2024'te ve 2025'te yüzde 2,9'a gerileyeceğinin öngörüldüğü bilgisi verildi.

Raporda, ABD'de ABD Merkez Bankasının (Fed) geçmişteki agresif parasal sıkılaştırmasının etkilerinin işe alımlarda yavaşlamaya, hane halkı gelir büyümesini baskılamaya ve tüketici harcamalarını kısıtlamaya yol açmasının beklendiği belirtilerek, benzer şekilde Çin'in ekonomik ivmesinin de zayıfladığı ve son verilerin temel sektörlerde geniş tabanlı bir yavaşlamaya işaret ettiği aktarıldı.

ABD ekonomisinin bu yıl yüzde 2,4 büyümesinin beklendiği kaydedilen raporda, Çin ekonomisinin de bu yıl yüzde 4,7 büyüyeceğinin öngörüldüğü belirtildi.

Raporda, Avro Bölgesi'nin ekonomik görünümünün de zorlu olmaya devam ettiğine işaret edilerek, bölge ekonomisinin ekonomik büyüme hızının geçen yıla benzer şekilde yüzde 0,5 civarında düşük kalmasının beklendiği kaydedildi.

IIF'nin raporunda, Türkiye ekonomisinin ise 2024'te yüzde 2,7 büyüyeceğinin öngörüldüğü bildirildi.

Öte yandan, Fed'in 2024 yılında faiz oranlarını 100 baz puan düşürmesinin beklendiği ve bu durumun küresel finans piyasalarını etkileyeceği belirtilerek, gelişmekte olan piyasaların, riskler bölgeye göre değişse de ABD'deki daha düşük faiz oranlarından faydalanabileceği ifade edildi.

Raporda, 2025 yılına ilişkin ekonomik görünümün ise jeopolitik istikrara ve teknolojik ilerlemeye bağlı olduğu kaydedildi.

19 Eylül 2024 Perşembe

Etiketler : büyüme

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 2.06 değer kazanarak 9.975,61 puandan tamamladı. BIST 100 endeksi, önceki kapanışa göre 201,12 puan artarken, toplam işlem hacmi 84,6 milyar lira oldu.

Bankacılık endeksi yüzde 3,08, holding endeksi yüzde 2,50 değer kazandı.

Sektör endeksleri arasında en çok kazandıran bankacılık, tek kaybettiren yüzde 0,63 ile ticaret oldu.

Küresel piyasalarda, ABD Merkez Bankasının (Fed) 50 baz puanlık faiz indiriminin ardından pozitif bir seyir izleniyor.

Öte yandan TCMB Para Politikası Kurulu (PPK), politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını değiştirmeyerek yüzde 50'de tuttu.

PPK duyurusunda, "Temel mal enflasyonu sınırlı bir artışla düşük seyretmeye devam ederken, hizmet enflasyonundaki iyileşmenin son çeyrekte gerçekleşmesi beklenmektedir. Enflasyonda belirgin ve kalıcı bir bozulma öngörülmesi durumunda ise para politikası araçları etkili şekilde kullanılacaktır." ifadelerine yer verildi.

Kararın ardından BIST 100 endeksindeki yükseliş hızlanırken, Türkiye'nin 5 yıllık kredi risk primi (CDS) ise 256,5 baz puanla Şubat 2020'den bu yana görülen en düşük seviyeye yaklaştı.

Analistler, TCMB'nin karar metninden alınan sinyallerin enflasyonla mücadelenin ciddi şekilde devam edeceği şeklinde yorumlandığını kaydederek, bu durumun Türk lirası varlıklara olan talebi destekleyebileceğini belirtti.

Yarın yurt içinde tüketici güven endeksi, yurt dışında ise Japonya Merkez Bankası (BoJ) faiz kararı, Japonya'da enflasyon, Almanya'da Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), Avro Bölgesinde tüketici güven endeksinin öne çıkacağını dile getiren analistler, BoJ'un yarınki açıklamasında faiz oranının yüzde 0,25'te sabit tutmasının beklendiğini söyledi.

Banka politika faizini 31 Temmuz 2024'te 15 baz puan artışla yüzde 0,25'e yükseltirken, devlet tahvil alımlarının ise azaltılmasına karar vermişti.

Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.000 ve 10.100 seviyelerinin direnç, 9.800 ve 9.700 puanın destek konumunda olduğunu kaydetti.

19 Eylül 2024 Perşembe

Etiketler : BIST100 borsa