OSMAN ARIOĞLU

Geçtiğimiz hafta 2025-27 yılları arasını kapsayan Orta Vadeli Program açıklandı. Programda enflasyon ve büyüme rakamlarında revizeler yapıldığını gördük. Geçen hafta sonu kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Türkiye’nin kredi notunu B+’dan BB-‘ye çıkardı. 

Görünümü ise pozitiften durağana çevirdi.

FİTCH KREDİ NOTU

Öncelikle kredi notundan bahsedelim. Bu not artırımından sonra Türkiye’nin kredi notu Güney Afrika ile aynı seviyeye geldi. 

Önümüzdeki dönemde risk priminde de biraz daha iyileşme görebiliriz. Not artırımı zaten bekleniyordu. Kritik konu, görünümün durağana çevrilmesidir. Bir sonraki açıklamada kredi not artırımının biraz zora girmesi gibi görünse de kesin olarak böyle olur demek değildir. 

ENFLASYON VE BÜYÜME RAKAMLARINDA REVİZE

OVP ile 2024 yılı enflasyon hedefi yüzde 33’ten yüzde 41.5’e revize edildi. Aslında Merkez Bankası daha önce 2024 yılı enflasyon hedefini yüzde 38’e revize etmiş ve daha sonraki birkaç toplantısında da yüzde 38’de sabit tutmuştu. Merkez Bankası açıklamasında da 38-42 aralığında bir banttan bahsedildiğini dikkate alırsak yeni hedefin Merkez Bankası açıklamalarındaki üst bant civarı olduğunu ve tutturulabilir görüldüğünü belirtelim. 

Büyüme beklentisinde değişiklik yapılarak 2024 yılı büyüme hedefi yüzde 3.5, 2025 yılı hedefi de yüzde 4 olarak revize edildi. Orta Vadeli Program açıklaması sırasında konuyla ilgili tüm bakanlar masanın etrafında olduğu halde sadece ana başlıkların belirtilmiş olması, içerikle ilgili detaya girilmemesi, kamuoyu nezdinde bir hayli eleştiriye neden oldu. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, OVP açıklaması sırasında konuya ilişkin detayların 25 Ekim’de açıklanacak 2025 yılı programında olacağını ifade etti. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde bütün unsurları ile yetki ve sorumluluğunun Cumhurbaşkanı makamına ait olması, bakanların programın yürütülmesinde yardımcı rol alan aktörler olarak değerlendirilmesi nedeniyle detaylandırmanın Cumhurbaşkanlığı Hükümeti yıllık programı ile olması doğal karşılanabilir. 

OVP’de 2025 yılı büyüme hedefinin yarım puan aşağı çekilerek yüzde 4 olarak açıklanması ile enflasyonla mücadele programında bir gevşemeye gidileceği yönünde değerlendirmeler ekonomideki yavaşlamanın 2025 yılı ilk yarısında da devam edeceği beklentisi ile uyumlu. Daralmanın 2025 yılının bütününe yayılması ise başka sorunları da beraberinde getirebilir. Genel olarak hükümetlerin en tedirgin olduğu konu, ekonomik büyümenin ciddi şekilde yavaşlaması veya durgunluk içerisine girilmesidir. Bu hem işsizliğin artması hem de ülke kalkınmasının ve dolayısıyla da kişi başı milli gelirin düşmesine neden olabileceğinden hassasiyet gösterilmesi doğaldır. Türkiye’de 2002- 2008 yılları arasında yine bir enflasyonla mücadele programı uygulandı. 2001 yılı ekonomik krizi sonrası negatif büyüyen ülkede güven, kararlılık ve istikrarla enflasyonda ciddi bir iyileşme ile birlikte büyüme oranlarında da makul bir seviye izlenebilir olmuştu. 

PROGRAMDA KARARLILIK 

Enflasyonla mücadele programında en kritik konu, beklentilerin doğru yönetilmesi ve toplumun genelinde uygulanan enflasyonla mücadele programına inancın devam ediyor olmasıdır. Enflasyon katılaşmadan bu yılın ikinci yarısı ve 2025’in ilk yarısı biraz daha acı çekilecek dönem olarak kalması koşuluyla sonrasının daha yumuşak bir şekilde devam ettirilmesi mümkün olabilir. Geçen 5-6 yıllık dönemde uygulanan programlar kişiler ile doğrudan bağlantılı hale geldi ve birbiriyle zıt uygulamalar yapıldı. Uygulanan programda da esas tedirgin eden bu noktadır. Bu program, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile endeksli görülüyor. Hazine ve Maliye Bakanı konusunda yapılan spekülasyonların programda ne denli hasara yol açabileceği birkaç hafta önceki asılsız dedikodular ile teyit edildi. Bu dedikoduları gidermek için Sayın Şimşek sosyal medya hesabından iki defa istifa ettiği yönündeki tevatürleri yalanlamak durumunda kaldı. 

Yüksek enflasyon, toplumu her yönüyle bozucu etkilere neden olur. Şu anda en kritik konu, henüz katılaşmamış olan enflasyonu indirmedeki kararlılığın korunmasıdır. Beklenti yönetimi doğru yapılabildiği ölçüde enflasyon ve büyüme hedefleri yakınsanabilir. Yapısal reformların realize edilmesinde de anlayışın değiştiğine yönelik kanaat omurgayı oluşturur. En az iki yıl daha seçim olmaması halen en büyük avantaj durumundadır.

18 Eylül 2024 Çarşamba

Etiketler : enflasyon reyting büyüme Fitch kredi

Fitch Ratings, 2023 küresel ekonomik büyüme tahminini yüzde 2.6’dan yüzde 2.7’ye yükseltti. Küresel Ekonomik Görünüm Raporu'nda, Fed’in faiz indirimi sürecinin başlamasının büyüme üzerindeki etkisinin sınırlı olacağı belirtildi.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, küresel ekonomiye ilişkin büyüme beklentisini bu yıl için yüzde 2,6'dan yüzde 2,7'ye çıkardı.

Fitch, Küresel Ekonomik Görünüm Raporu'nun eylül sayısını "ABD Merkez Bankasının (Fed) Gevşeme Döngüsü Başlıyor" başlığıyla yayımladı.

Raporda, dünya ekonomisinin bu yıl tarihi eğilime uygun olarak yüzde 2,7 büyümesinin beklendiği bildirildi.

Bu oranın haziran ayında öngörülenden 0,1 puan daha yüksek olduğuna işaret edilen raporda, ABD, İngiltere, Brezilya ve Rusya için büyüme tahminlerinin yukarı yönlü revize edildiği belirtildi.

Raporda, ABD büyümesindeki yavaşlama nedeniyle 2025'te küresel ekonomik büyümenin yüzde 2,5'e, 2026'da da yüzde 2,4'e gerilemesinin beklendiği bilgisi verilerek, "Fed'in gevşeme döngüsü nihayet başlamak üzere ancak faiz oranları önümüzdeki yıl kısıtlayıcı olmaya devam edecek ve faiz indirimlerinin büyüme üzerindeki etkisi küçük olacak." ifadesi kullanıldı.

Ayrıca Çin'in büyümesinin de ihracattaki ivme kaybı nedeniyle gelecek yıl yavaşlamasının beklendiği belirtilen raporda, Avro Bölgesi büyümesinin ise gelecek yıl toparlanmasının öngörüldüğü bildirildi.

"FED'İN GEVŞETME DÖNGÜSÜ, ÖNCEKİ DÖNEMLERE GÖRE ILIMLI OLACAK"

Raporda, ABD ekonomisine dair büyüme tahmininin bu yıl için yüzde 2,1'den yüzde 2,5'e çıkarıldığı, ülke ekonomisinin 2025 ve 2026'da ise yüzde 1,6 büyümesinin beklendiği belirtildi.

ABD'deki hizmet enflasyonun, enflasyonun sürdürülebilir bir şekilde hedefe dönmesiyle tutarlı olmak için hala çok yüksek olduğu vurgulanan raporda, Fed'in para politikası gevşetme döngüsünün önceki faiz indirimi dönemlerine kıyasla ılımlı ve yavaş olacağı ifade edildi.

Raporda, Çin'in bu yıl yüzde 4,8, gelecek yıl yüzde 4,5 büyümesinin öngörüldüğü, Avro Bölgesi'nin ise bu yıl yüzde 0,8, 2025'te yüzde 1,5 büyüyeceği belirtildi.

ABD'de ve diğer bazı gelişmiş ekonomilerde işsizliğin giderek arttığına işaret edilen raporda, bunun düşen iş gücü talebinden ziyade iş gücü arzındaki artışı yansıttığı kaydedildi.

Raporda, son verilerin, enflasyonun düşme yolunda olduğuna dair Fed'in güvenini artırdığı vurgulanarak, "Eylül ve aralık toplantılarında 25'er baz puanlık, 2025'te 125 baz puanlık ve 2026'da 75 baz puanlık faiz indirimi bekliyoruz." ifadesi kullanıldı.

Türkiye'de yıllık enflasyonun ağustosta belirgin şekilde yavaşladığı kaydedilen raporda, yıl sonunda enflasyonun yüzde 43 seviyesinde olmasının beklendiği bildirildi.

Raporda, Türkiye ekonomisinin bu yıl yüzde 3,5, 2025'te yüzde 2,8 ve 2026'da yüzde 3,7 büyümesinin beklendiği belirtildi.

10 Eylül 2024 Salı

Etiketler : Fitch büyüme ekonomi