Kahramanmaraş depremiyle 41 bin 791 bina yıkıldı. Ancak bazı binalar var ki, tek bir çatlağa dahi rastlanmadı.

Mimar Sinan’ın yüzyıllar önce inşa ettiği yapılarda kullandığı mühendislik tekniği, bugün teknolojiyle birleşerek sismik izolatör olarak hayat kurtarıyor. Bu sistemle temellendirilen binaların depreme olan dayanıklılığının yüzde 80 oranında arttığı belirtiliyor.  

HABER: SÜMEYRA YARIŞ TOPAL

Türkiye, Kahramanmaraş merkezli iki ayrı depremle sarsıldı. Bölgede 41 bin 791 bina yıkılırken, gözler tek bir çatlak dahi almayan binalara çevrildi. Yüzyıllar önce Mimar Sinan’ın inşa ettiği binaların temelinde kullandığı mühendislik bilgisi bugün de kullanılmaya devam ediyor. Mimar Sinan’ın binanın statiğini kontrol etmek amacıyla kullandığı yöntemler, bugün teknolojiyle gelişerek farklı isimler aldı. Bölgede hasar almayan Malatya Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi ile Gaziantep İnayet Topçu Hastanesi gibi binalarda da atası Mimar Sinan olan sismik izolatör sisteminin başarısını görmek mümkün. 

HAREKETLİ EKLEM YÖNTEMİ 

Asırlara meydan okuyan binalar inşa eden Mimar Sinan’ın olası bir deprem için kullandığı bazı sırları yeni yeni keşfediliyor. Örneğin Mimar Sinan, bugün Japonya’da gökdelenlerde kullanılan hareketli eklem yöntemini inşa ettiği binalarda kullanmıştı. Yapıyı taşıyacak blokları kurşun halkalarla birbirine bağlayan Mimar Sinan, aynı zamanda bugün deprem bölgelerinde sıklıkla kullanılan hareketli eklem yönteminin de atası.  

ESNEYEN BİNALAR 

Mimar Sinan, bugünkü sismik izolatör yönteminin atası sayılan, yapıyı olası bir sallantıda esnetme yöntemini de inşa ettiği binalarda kullanmıştı. Mimar Sinan’ın, “Çıraklık eserim” dediği Süleymaniye Camii, tarihi boyunca onlarca deprem geçirmiş olmasına karşın, esneyen yapısı sayesinde statiğini korudu. Bugün de 7.7’lik ve 7.6’lık iki büyük depreme karşın tek bir çatlak almayan binaların sırrı bu esneme yönteminde gizli. 

HASTANELERDE ZORUNLU

Deprem bölgesinde hasar almayan Malatya Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi ile Gaziantep İnayet Topçu Hastanesi binası, bu yöntemle inşa edilmiş binalar arasında yer alıyor. Türkiye’de 2003 yılından bu yana 1. ve 2. derecede deprem bölgelerinde 100 ve üzeri yataklı inşa edilen her hastanenin sismik izolatör yöntemi ile temellendirilmesi zorunluluğu bulunuyor. Sismik izolatör, binaların temeline yerleştirilen bir ray sistemi olarak biliniyor. Temeline sismik izolatör yerleştirilen binalar, herhangi bir sarsıntıda tümden sallanmak yerine esniyor. Bu sayede yer sarsıntısı ile binanın sallanma şiddeti arasında eşitsizlik oluşarak yıkımın önüne geçiliyor. 

BİRÇOK İLDE UYGULANIYOR 

Başakşehir Çam ve Sakura Hastanesi, 2 bin 68 sismik izolatörle depremden korunuyor. Bina, olası bir sallantıda 50 ila 70 cm arası hareket etme kabiliyetine sahip. Kocaeli Üniversitesi Hastanesi, Antalya Havaalanı Terminal Binası, Erzurum Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Van Merkez Sağlık Kampüsü, Sabiha Gökçen Havalimanı, Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Kartal Lütfi Kırdar Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Marmara Üniversitesi Başıbüyük Hastanesi gibi yapılar da sismik izolatör sistemi ile bina depreme karşı esneklik kazanıyor. 

YÜZDE 80 KORUMA

Dünyada sıklıkla kullanılan sismik izolatörün deprem bölgesi olan Türkiye’de yalnızca bazı binalarda kullanılması zorunlu. Farklı çeşitleri olan sistem, bina inşa maliyetlerini yüzde 10 oranında artırıyor. Uzmanların aktardığı bilgilere göre, sismik izolatörler binanın depreme karşı olan güvenliğini yüzde 80 oranında artırıyor. Temeline sismik izolatör yerleştirilmeyen binalara sonradan güçlendirme yöntemi ile aynı sistemi entegre etmek mümkün. 

İLK ATATÜRK HAVALİMANI

Türkiye’de özellikle hastane, havalimanı gibi kamusal kullanıma açık binalarda kullanılan sistem, ilk olarak Atatürk Havalimanı’nda kullanıldı. Yapıldığı yıllarda maliyeti 300 milyon dolar olarak açıklanan Atatürk Havalimanı’nda, 1 milyon dolar sismik izolatör sistemine ayrılmış ve tesisin temeline 130 adet sismik izolatör yerleştirilmişti. Sismik izolatörler, binanın çelik çatısı ile kolonları arasına yerleştirilerek çatıya 26 cm yer değiştirebilme kapasitesi sağlanmıştı. 

TOKİ BİNALARININ SIRRI

Deprem uzmanlarının belirttiğine göre, dünya tarihinin sayılı büyük depremleri arasında yer alan Kahramanmaraş depremlerinde yıkılmayan binalar arasında TOKİ konutları da vardı. Bölgede yer alan tüm TOKİ konutları, tek bir çatlak dahi almadan depremi atlattı. Deprem sonrası kontroller yapıldı ve binaların tümüne oturulabilir raporu verildi. Binalarda uygulanan ‘radye temel’, ‘tünel kalıp taşıyıcı sistem’, ‘yüksek beton dayanımı’ gibi depreme karşı çözümler içeren sistemler sayesinde 133 bin 759 konutta herhangi bir yapısal hasar meydana gelmedi.

DÜNYADA EN ÇOK JAPONYA’DA

Yapıları depreme karşı koruma sistemi en çok Japonya’da uygulanıyor. Japonya’da 1995 yılında gerçekleşen 7.2’lik Kobe depreminden sonra binalarda bu sistemin kullanımında artış meydana geldi. Japonya’da yüksek katlı ve kamuya açık binaların haricindeki konutlarda da sismik izolatör yöntemi sıklıkla uygulanıyor. Japonya’nın ardından Yeni Zelenda da bu sistemi çok kullanan ülkeler arasında gösteriliyor. Avrupa ülkeleri arasında ise İtalya bu alanda öncülük yapıyor. İtalya’da özellikle otoyol ve köprülerde sismik izolasyon tekniği kullanılıyor. 

BİNANIN STATİĞİ KONTROL EDİLİYOR 

Deprem teknolojilerinin henüz kullanılmadığı zamanlarda inşa ettiği binaları olası bir afete karşı korumak için teknikler geliştiren Mimar Sinan, bina kullanıma başladıktan sonra da temelinin sağlamlığını sık sık kontrol ediyordu. Bunu, binanın belli bölgelerine yerleştirdiği denge sütunları ile sağlıyordu. Sütunlar dönüyorsa binanın temelinde herhangi bir sıkıntı olmadığı anlaşılıyordu. Bugün İstanbul Üsküdar’da bulunan Şemsipaşa Cami dahil Mimar Sinan’ın inşa ettiği pek çok camide bu döner sütunların çalıştığına şahitlik etmek mümkün. 

KANITI DEPREMLER

Türkiye’deki depremlerde zarar görmeyen sismik izolasyonlu yapıların yanında dünyada da bu alanda kanıtlara rastlanıyor. ABD’de gerçekleşen 6.7 büyüklüğündeki Northridge depreminde çevre binaların tamamı yıkılırken sismik izolatör yöntemi kullanılan Güney Kaliforniya Hastanesi hiçbir hasar almamıştı. Yine Japonya’nın Kobe kentindeki 7.2’lik depremde Japonya Posta ve Telekomünikasyon Bakanlığı binası 12 cm esneyerek depremden zarar görmemiş ve afet durumunda çok önemli olan iletişimin aksamadan ilerlemesini sağlamıştı. 

20 Şubat 2023 Pazartesi

Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (DKMP) bünyesindeki milli parklar ile tabiat parklarını, 9 günlük Ramazan Bayramı tatili boyunca 2 milyon 906 bin 385 kişi ziyaret etti.

Doğayla iç içe vakit geçirmek isteyen vatandaşların 6-14 Nisan tarihlerini kapsayan tatil dönemindeki tercihi, Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı DKMP Genel Müdürlüğü'nün yetki ve sorumluluğundaki tabiat parkları ile milli parklar oldu.

Tatil süresince milyonlarca kişinin akınına uğrayan söz konusu alanları 2 milyon 906 bin 385 kişi ziyaret ederken, 278 bin 748 ziyaretçiyi ağırlayan Ormanya Tabiat Parkı, en fazla ilgi gören yer oldu.

Bu bölgeyi 274 bin 689 ziyaretçiyle Beydağları Sahil Milli Parkı, 273 bin 342 ziyaretçiyle Marmaris Milli Parkı, 142 bin 380 ziyaretçiyle Beyşehir Gölü Milli Parkı ve 100 bin 15 ziyaretçiyle Burç Tabiat Parkı izledi.

Ziyaretçilerine hem yaz hem de kış aylarında ayrı güzellikler sunan Abant Gölü Milli Parkı'nı 91 bin 300, Ayvalık Adaları Tabiat Parkı'nı 87 bin 540, Şamlar Tabiat Parkı'nı 70 bin 505, Kuzuyayla Tabiat Parkı'nı 59 bin 110, Meryemana Tabiat Parkı'nı 55 bin 254 kişi ziyaret etti. Korunan alanlar, geçen yıl bayram tatilinde 1 milyon 333 bin 718 kişiyi ağırlamıştı.

"ÜLKEMİZİN DOĞAL GÜZELLİKLERİNİ KORUMAYI SÜRDÜRECEĞİZ"

Açıklamada görüşlerine yer verilen Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, DKMP Genel Müdürlüğünün yetki ve sorumluluğu altındaki söz konusu alanları sahip oldukları kaynak değerlerle koruma gayretinde olduklarını belirtti.

Yumaklı, özellikle uzun tatil dönemlerini fırsat bilerek doğa ve açık hava aktivitelerini tercih eden vatandaşların ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla alan düzenlemeleri yaptıklarını, tanıtım merkezleri, konaklama tesisleri, seyir terasları, tur güzergahları ve macera parkurları gibi projeler hazırladıklarını ve korunan alanları geleceğe taşımak için var güçleriyle çalıştıklarını bildirdi.

Bu çalışmalarla her geçen yıl daha fazla sayıda vatandaşın korunan alanlarda vakit geçirmesini sağlamayı amaçladıklarının altını çizen Yumaklı, şu ifadeleri kullandı: "Yürüttüğümüz çalışmaların da etkisiyle vatandaşlarımızın korunan alanlara ilgisinin artmasından büyük memnuniyet duyuyoruz. Tabiat parklarını ve milli parkları ziyaret eden vatandaşlarımızın bu alanlardan güzel anılarla memnun bir şekilde ayrılmaları da bizleri ayrıca motive ediyor. Ülkemizin doğal güzelliklerini korumayı ve geliştirmeyi aynı kararlılıkla sürdüreceğiz."

16 Nisan 2024 Salı

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, bayram tatilinde Türkiye'nin tarih ve kültür hazinelerini keşfetmek isteyen 1 milyon 784 bin 233 kişinin Bakanlığa bağlı müze ve ören yerlerini ziyaret ettiğini bildirdi.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Türkiye'nin tarih ve kültür mirasına büyük ilgi gösterildiğini belirterek, "Bayram tatilinde Türkiye'nin tarih ve kültür hazinelerini keşfetmek isteyen 1 milyon 784 bin 233 kişi, Bakanlığımıza bağlı müze ve ören yerlerini ziyaret etti." bilgisini paylaştı.

En çok ziyaret edilen yerin ise Mevlana Müzesi olduğunu belirten Ersoy, Mevlana Müzesi'ni sırayla İzmir Efes Örenyeri, Denizli Hierapolis (Pamukkale) Örenyeri, Nevşehir Zelve-Paşabağlar Örenyeri, Nevşehir Göreme Örenyeri'nin takip ettiğini kaydetti.

Ersoy, "Geçmişimizi korumak ve gelecek nesillere aktarmak adına verdikleri bu çok kıymetli destekten dolayı vatandaşlarımıza teşekkür ediyorum." ifadesini kullandı.

15 Nisan 2024 Pazartesi