Gazetemizin araştırma ekibinden Taluy Emil, 52 yaşında Hakk’a yürüdü. Uzun süredir aşırı kilo kaybına bağlı olarak tedavi gören Taluy Emil, 2 Kasım Pazartesi günü hayata veda etti. Taluy Emil’in cenazesi, 4 Kasım 2020 Çarşamba günü Karacaahmet Şakirin Camii’nde öğle namazını müteakip kılınan cenaze namazı sonrasında Karacaahmet Mezarlığı’na defnedildi. Emil, ailesi, İstanbul Ticaret Odası’ndan (İTO) mesai arkadaşları ve sevenlerinin katıldığı cenaze töreninin ardından son yolculuğuna uğurlandı. ESERLERİ YAYINLANDI 1968 doğumlu olan Taluy Emil, İTO kariyerine 2000 yılında raportör olarak başladı. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Müdürlüğü’nde farklı görevlerde çalıştıktan sonra 2020 yılında Basın ve Yayınlar Müdürlüğü’ne dahil olan Taluy Emil, 11 aydır İstanbul Ticaret Gazetesi mutfağında görev yapıyordu. Taluy Emil’in, Dünyada Türkiye ve İstanbul ile Özel Sektörün Faydalanabileceği Kredi Kaynakları isimli yayınlanmış eserleri bulunuyor. Araştırmacı arkadaşımıza Allah’tan rahmet, değerli ailesine ve camiamıza sabırlar diliyoruz.

09 Kasım 2020 Pazartesi

HABER: ADEM ORHUN İstanbul Ticaret Odası’nın sektörel istişare toplantıları kapsamında inşaat ve gayrimenkul sektörü temsilcileri bir araya geldi. Video konferans yöntemiyle yapılan toplantı, deprem ve kentsel dönüşüm gündemi ile gerçekleştirildi. Toplantıya İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Şekib Avdagiç, Başkan Yardımcısı Dr. İsrafil Kuralay, Sayman Üye Ahmet Özer, Yönetim Kurulu Üyeleri Yakup Köç ve Adil Coşkun’un yanı sıra konuttan altyapıya, inşaat malzemelerinden emlakçılığa kadar ilgili komitelerden sektör temsilcileri katılarak, tespitlerini ve önerilerini paylaştı. KREDİ FAİZLERİ ARTTI Toplantının başında inşaatta ortalama yüzde 1.5 olan büyümenin yüzde eksi 2.7 olduğu, hatta yılın ikinci çeyreğinde yüzde 3 daralma hesaplandığı bilgisi paylaşıldı. Sektör temsilcileri, “Yaz başında uygulanan düşük faizli kredi imkanı, aylık konut satışlarını artırdı. Konut satışında esas ağırlık, yeni binalarda değil, ikinci elde oldu. Fakat kredi faizlerinin yüzde 1’in üstüne çıkmasıyla satışlar neredeyse durdu. Mimarlık müşavirlik hizmetlerinde de durum sancılı, ödemelerde sıkıntı yaşanıyor” dedi. Her şeye rağmen iç piyasada kentsel dönüşümle inşaat sektöründe canlanma olacağına dikkat çeken sektör temsilcileri, deprem tehlikesine ve acil kentsel dönüşüm ihtiyacına dikkat çekti. Sektör temsilcileri, “Sanayinin, ticaretin ve ekonominin büyük bölümü Marmara bölgesinde. Depreme hazırlanmazsak çok ağır bir fatura çıkacak” diye konuştu. KDV ÖNERİSİ 2021’in kentsel dönüşüm yılı olmasının beklendiğini vurgulayan sektör temsilcileri, “Konutta KDV sıkıntısı var. Yüzde 18 çok yüksek. Ayrıca büyük daireler de kağıt üstünde hep 149.5 metrekare. Çünkü 150 olduğunda lüks tarifesinden vergi isteniyor. Bu vergiler düşük bir orana çekilmeli. Yüzde 3-4 olabilir” dedi. SİT’E TAKILMASIN Semtlerde geniş çaplı dönüşüme engel olan anıt veya SİT alanı mevzusuna dikkat çeken bazı sektör temsilcileri ise şu önerilerde bulundu: “Mahkemeler dosyaları 6 ayda sonlandırmalı. Anıt ve SİT alanlarının dosyaları 3 ayda tamamlanmalı. Bina kalitesine, mal-can güvenliğine göre kredi verilmeli, zengin-fakir şeklinde ayrım yapılmamalı.” HIZLI YIKIM İmar barışı ile yapı kayıt belgesi almış olsa da bunlardan çürük olan yapılar tespit edilip yıkım sürecinin başlatılması gerektiğini dile getiren sektör temsilcileri, şöyle devam etti: “Bu çürük binaların elektriği ve suyu kesilip 3 ay içinde çıkın denilebilir. Belediye de hemen yıkımı gerçekleştirmeli. Apartmanlarla çevrili dar sokaklarda deprem yıkımı olursa kimseyi kurtarmak mümkün olmaz. 1970-2000 yılları arasında yapılan binaların yüzde 80’i sakat. Bu çağda bizim insanlarımız böyle bir şeyi yapmamalı. Farkındalığı artırmak için çalışma yapılabilir.” MERKEZDEKİ İHTİYAÇ Her şeye rağmen piyasada talep olduğunu kaydeden emlak müşavirleri ise genç nüfusun konut ihtiyacının devam ettiğine dikkat çekti. Zeytinburnu, Bahçelievler, Güngören, Küçükçekmece, Avcılar’da çürük bina stokunun yüksek olduğunu kaydeden sektör temsilcileri, “Belediyeler yıkım ve yenileme konusunda çok hızlı karar vermeli. İstanbul şehir merkezinde arsa kalmadı. Şehir içinde ancak geniş çaplı kentsel dönüşümle arsa üretilebilir” dedi. Öte yandan Çatalca gibi bölgelere çok talep olduğunu kaydeden sektör temsilcileri, “Özellikle orta gelir grubunun konut ihtiyacı için buralarda yüzde 10-15 imar verseler uygun olur. Çünkü alçak katlı bina isteniyor. İnsanlar yüksekten korkuyor” diye konuştu. ADA BAZLI DÖNÜŞÜM Sektör temsilcisi birçok iş adamı da bina bazlı değil, ada bazlı dönüşüme odaklanmak gerektiğini vurguladı. TOKİ’nin İstanbul’un göbeğinde yeterli çalışma yapmadığını savunan bazı sektör temsilcileri, tespit ve önerilerini şöyle dile getirdi: “Belediyeler ve siyasi gruplardaki çekişmeler dönüşümü geciktirmesin. Merkezde birçok ilçede geniş çaplı kentsel dönüşüm uygulanması lazım. TOKİ, rantı yüksek devlet arazilerinde yüksek gelir grubuna yönelik bina üretmek yerine, ilçeleri tespit edip oralarda dönüşüm yapmalı.” Konuşmaların ardından İTO Başkan Yardımcısı Dr. İsrafil Kuralay da “Virüs ve deprem gerçeği var. Bunları gözardı edemeyiz. Küçük hesapları bırakalım. Deprem olduğunda yıkılan binanın altında hep beraber eziliyoruz. Kurtarmaya da hep beraber el atıyoruz. Bu örneklerde olduğu gibi bir zihniyet değişimine ve ortak hedefle ortak çalışmaya ihtiyacımız var” diye konuştu. ESKİ İŞYERLERİNDE RİSK YÜKSEK İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Şekib Avdagiç, inşaat ve gayrimenkul sektörüyle ilgili meslek komitelerinden sektör temsilcilerinin tespit ve önerilerini titizlikle değerlendirip konsolide edeceklerini ve resmi kurumlarla gerekli temaslarda bulunacaklarını kaydetti. İstanbul’da işyerlerinin yüzde 80’inin 1999 depremi öncesinde yapıldığını hatırlatan Avdagiç, şunları söyledi: “İş hanlarının durumu çok sıkıntılı, çarşılar da öyle. Tahtakele, Bahçekapı bölgesinde hanların tamamı sıkıntılı. Bölgede çok sayıda kolon kesme, kolon kaydırma vakası tespit edildi. Bunlar göz önüne alınarak, can güvenliği, üretim, ticaret ve istihdamı korumak için hem mülk sahiplerinin hem de kurumların gerekli adımları hızla atması önemli.” YABANCI İÇİN MÜLK EDİNİM REHBERİ İTO Yönetim Kurulu Üyesi ve İnşaat Taahhüt Meslek Komitesi Meclis Üyesi Yakup Köç, pandemiye rağmen yabancıya satışta geçen yılın rakamlarının aşıldığını söyledi. Mülk alımına vatandaşlıkta sınırın 250 bin dolara indirilmesinin çok olumlu etkisi olduğunu kaydeden Köç, şöyle devam etti: “Ayrıca İslamofobi sebebiyle Avrupa’da yaşayan müslümanlar tekrar Türkiye’den gayrimenkul alımına yöneldi. Geçen yıl yurt dışı müşteriye 6-7 milyar dolarlık satış yapıldı. Bu yıl onu da geçtik. Çok kısa zamanda 20 milyar dolara ulaşmak mümkün. Yurt dışı müşteriler için gayrimenkul edinim rehberi hazırladık. Yakında 6 dilde neşredeceğiz.” Köç, ayrıca deprem ve kentsel dönüşümde ticarethaneler ve işyerlerinin de dikkate alınması gerektiğini ifade etti. Köç, daha düşük ve sadeleştirilmiş KDV uygulanması konusundaki önerileri tekrarlayarak, “KDV’de ortalama bir uygulama sektörü rahatlatır. Bu yöndeki talep ve önerileri Ankara’ya ilettik” dedi. YURT DIŞINDA PROJELERİ BİZ YAZALIM İnşaat Taahhüt Meslek Komitesi Meclis Üyelerinin paylaştığı bilgiye göre; pandemi, yurt dışı müteahhitlik işlerini de olumsuz etkiledi. Türkiye, Çin’in ardından 44 firmayla ikinci sırada olmasına rağmen 473 milyar dolarlık pastadan 2019’da sadece 19 milyar dolarlık pay aldı. Yüzde 4’lük payın çok az olduğunu belirten sektör temsilcileri, şunları söyledi: “Bunun temel sebebi de yurt dışı proje müşavirlik hizmetlerinde, şartnameyi yazanın ihaleyi alması. Mekanik, elektrik vs. proje yapan firmalarımızın gelişmesi, büyümesi lazım.” LİBYA YAKINDAN TAKİP EDİLMELİ İnşaat Taahhüt Meslek Komitesi Meclis Üyelerinin dikkat çektiği konulardan biri de dış pazarlar oldu. Sektör temsilcileri, siyasi düzen anlamında sakinleşen ülkelerin iyi izlenmesi gerektiğini kaydetti. Özellikle Libya’nın bu kapsamda olduğunu vurgulayan bir sektör temsilcisi, “Libya’da 350 projede Türkiye’den giden firmalar vardı. Geçtiğimiz aylarda Libya ile Türkiye arasında bir memorandum imzalandı. Ülkede karşıt gruplar ve bunların dış destekçileri sebebiyle 350 değil ancak 50-70 projenin başlayabileceği kabul ediliyor. Çoğu binası ve altyapısı yıkılmış bir ülke var. Sadece inşaat değil, mühendislik, proje ve müşavirlik hizmetlerini de yapmayı kabul ettirmemiz lazım. Trablus’a bir merkez açarak işleri yerinden yürütmeye çok ihtiyaç var” şeklinde konuştu. KAYIT DIŞI EMLAKÇILARLA MÜCADELE Emlak Müşavirleri Meslek Komitesi Meclis Üyeleri de şehir içinde büyük çaplı kentsel dönüşüm ihtiyacına dikkat çekerken, 14 Ekim’de Taşınmaz Ticareti Yönetmeliği’nin yayımlandığını hatırlattı. Sektör temsilcileri, “Artık yetki belgesi olmadan çalışanlar, kaçak ilanlar için çok ciddi cezalar uygulanacak. Kayıt dışı olanlar bu sektörden temizlenecek. Kaçak ihbar hattı açılırsa daha etkili olur. Böylece herkes bölgesinde kaçak çalışanları bildirerek, sektörün temizlenmesine katkı sağlayabilir” diye konuştu.

09 Kasım 2020 Pazartesi

Yeni torba yasa ile pandemi döneminde istihdama kalkan olan kısa çalışma ödeneğinin devamı sağlandı. Yasa, bunun için Cumhurbaşkanı’na kısa çalışma ödeneği süresini 30 Haziran 2021’e kadar uzatma yetkisi veriyor. Kısa çalışma ödeneğinden yararlanan sigortalıların normal çalışma sürelerine dönmeleri durumunda, işverene sağlanan prim desteği süresi de uzatıldı. Cumhurbaşkanı, bu süreyi 30 Haziran 2021’e kadar uzatabilecek. Yasada kadın, genç ve mesleki yeterlilik belgesi sahiplerinin istihdamına da prim desteği var. Cumhurbaşkanı, prim teşviki ve ilave istihdam sağlayan işverene gelir vergisi stopaj ile damga vergisi desteği uygulamasını 31 Aralık 2023’e kadar uzatabilecek. HABER: ŞEREF KILIÇLI Yeni torba yasa olarak da adlandırılan İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, TBMM’de kabul edildi. Torba yasa, vergi ve SGK prim borçları gibi kamuya olan borçların yapılandırılmasının yanında istihdam konusunda da önemli düzenlemeleri içeriyor. Pandemi döneminde istihdamın korunmasında işletmelere önemli destek sağlayan kısa çalışma ödeneği, Resmi Gazete’de 27 Ekim’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile 2 ay daha uzatılmıştı. Yasayla kısa çalışma ödeneği konusunda yeni bir düzenleme daha yapıldı. TBMM’de kabul edilen kanunla, Cumhurbaşkanı’na kısa çalışma ödeneği uygulamasının süresini 30 Haziran 2021’e kadar uzatma yetkisi verildi. PRİM DESTEĞİ Kısa çalışma ödeneğinden yararlanan sigortalıların normal çalışma sürelerine dönmeleri durumunda işverene sağlanan prim desteği süresi de torba yasada yer aldı. Yine kanunda verilen yetkiyle Cumhurbaşkanı tarafından süre, 30 Haziran 2021’e kadar uzatılabilecek. İşsizlik ödeneğinden yararlandırılanların, işten ayrılmalarını takip eden 90 gün içinde işe girmeleri ve 12 ay süreyle kesintisiz hizmet akdine tabi olarak çalışmaları halinde, işsizlik ödeneğinden yararlandıkları süre için hesaplanacak uzun vadeli sigorta primleri, İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak. KADIN VE GENÇ İSTİHDAM TEŞVİKİ Kadın, genç ve mesleki yeterlilik belgesi sahiplerinin istihdamında işverene sağlanan prim desteğinde de düzenleme yapıldı. Cumhurbaşkanı; kadın, genç ve mesleki yeterlilik belgesi sahiplerini istihdam etmesi halinde işverene sağlanan prim desteğinin bir önceki yıl ortalamasına ilave istihdam edilen kişiler için 12 ay, bu kişinin kadın, genç veya engelli olması durumunda 18 ay süreyle işverene sağlanan prim teşvikinin ve ilave istihdam sağlayan işverene gelir vergisi stopaj teşviki ile damga vergisi desteği uygulamasının süresini 31 Aralık 2023’e kadar uzatmaya yetkili olacak. BORÇLARA 18 TAKSİTLE YENİDEN YAPILANDIRMA TBMM’de kabul edilen İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile borçlara yapılandırma da geldi. Vergi borçları yapılandırılarak 18 taksitle ödenebilecek. Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi, Katma Değer Vergisi (KDV), Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV), Özel Tüketim Vergisi (ÖTV), tüm idari para cezaları, KYK borçları, Hazine alacaklarını kapsayan vergi borçları yapılandırılabilecek. Borcunu peşin ödemek isteyenlere indirim sağlanacak. Vergi cezaları, gecikme faizleri ve gecikme zamları; trafik, seçim, nüfus para cezaları; Karayolu Taşıma Kanunu’na göre kesilen para cezaları; kara yollarından usulsüz geçişler nedeniyle kesilen para cezaları gibi tüm idari para cezaları yapılandırma kapsamında olacak. Öğrenim katkı kredisi ve öğrenim kredisi borçları, ecrimisiller, haksız alınan destekleme ödemeleri, kaynak kullanımı destekleme fonu, taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payı da yapılandırılabilecek. Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamındaki Hazine alacakları, madenlerden alınan devlet hakkı, Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a göre takip edilen diğer alacaklar için de yapılandırmadan yararlanılabilecek. Yapılandırmadan faydalanmak isteyenlerin, kanunun çıktığı tarihten itibaren yıl sonuna kadar müracaat etmesi gerekecek ve en fazla 18 taksitte bu borçlar ödenebilecek. Taksitler iki ayda bir ödenecek. İlk taksit tarihine kadar peşin ödemenin yapılması durumunda, işleyen faizler silinecek. İlk taksit ödemesi, Ocak 2021’de gerçekleştirilecek. KAPSAMI DA GENİŞLEDİ Düzenleme ile sosyal güvenlik primi idari cezaları, gecikme cezaları ve faiz zamları da yapılandırılabilecek. Ayrıca il özel idarelerine olan borçlar, emlak vergisi, çevre temizlik vergisi, ilan ve reklam vergisi, diğer vergi ve harçlar, su, atık su, katı atık ücretleri, yol katılım payları, muhtelif ücretlerden kaynaklı kurum alacakları ile zam ve faizleri de yapılandırılabilecek. TOBB, TESK, Türkiye Barolar Birliği, TÜRMOB, ihracatçı birliklerinin aidat ödemeleri de yapılandırmaya dahil olacak. KOSGEB tarafından kullandırılan desteklerden kaynaklananlar ile aidat alacakları, il özel idareleri, belediyeler ve bunların bağlı kuruluşları ile sermayesinin yüzde 50’den fazlası bunlara ait şirketlerin taşınmazları hakkında yapılan irtifak hakkı ve kiralama işlemlerinden kaynaklanan alacaklar, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve mazbut vakıfların kira alacakları, kalkınma ajanslarının il özel idareleri, belediye ve sanayi odalarından olan alacakları, Türk Standardları Enstitüsü hizmet bedeli alacakları da yapılandırma kapsamında yer alacak. Torba kanunun TBMM Genel Kurul sürecinde verilen önerge ile vergi borçlarının yapılandırılmasının kapsamı da genişletildi. Buna göre belediyelerin tasarrufuna bırakılan taşınmaz kiralamaları ve irtifak hakkı tesisinden kaynaklanan alacakları da yapılandırma kapsamına alındı. Teklifle büyükşehir belediyeleri ile bağlı kuruluşlarının Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’ne olan borçları da yapılandırılabilecek. Tarım Kredi Kooperatiflerine borcu olan çiftçiler ile kredi kullanan orman köylüleri de düzenlemeden yararlanacak. İŞTEN ÇIKARILANA İŞE DÖNÜŞ DESTEĞİ İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen geçici madde ile de istihdama yeni destekler getirildi. İşsizlerin yeniden istihdamı ile SGK’ya bildirilmeksizin çalışan kişilerin de istihdam edilebilmesi için iş veya hizmet sözleşmesi 1 Ocak 2019-17 Nisan 2020 döneminde sona erenlerle, SGK’ya bildirilmeksizin çalışanların en son çalıştıkları iş yerlerine başvurmaları ve bu işverenlerce fiilen çalıştırılmaları halinde, işverenlere her ay Kuruma ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek üzere günlük 44.15 lira destek verilecek. Başvuruda bulunanlardan işverence işe alınıp ücretsiz izne ayrılanlar için günlük 39.24 lira, bu kapsamda olup başvurusunun kabul edilmediğini bildirenler için ise söz konusu şartlar dahilinde hane başına günlük 34.34 lira destek sağlanacak. İLAVE İSTİHDAMA KATKI İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen başka bir geçici maddeye göre de işverene, Ocak 2019-Nisan 2020 döneminde en az sigortalı bildirimi yapılan ay veya dönemdeki sigortalı sayısına ilave olarak istihdam edeceği her bir sigortalı için her ay SGK’ya ödeyeceği tüm primlerden mahsup edilmek üzere nakdi ücret desteği sağlanacak. Bu kapsamda, İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak destek tutarının, işe alındığı tarihten itibaren fiilen çalıştırılacak sigortalılar için günlük 44.15 lira, ilave işe alınacaklardan işveren tarafından ücretsiz izne ayrılacaklara ise günlük 39.24 lira olması öngörülüyor. Cumhurbaşkanı, söz konusu destek ve nakdi destek tutarlarını, maddelerin yürürlük tarihinden sonra tespit edilecek asgari ücret artış oranında artırmaya yetkili olacak.

09 Kasım 2020 Pazartesi

İstanbul’da, ekimde bir önceki aya kıyasla perakende fiyatlar yüzde 2.45, toptan fiyatlar yüzde 2.44 arttı. Kentte, yıllık bazda Ücretliler Geçinme İndeksi’nde yüzde 12.40, Toptan Eşya Fiyatları İndeksi’nde ise yüzde 14.45 artış yaşandı. İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) 1995 bazlı verilerine göre, Ekim 2020 itibarıyla İstanbul’da, perakende fiyat hareketlerinin göstergesi olan İstanbul Ücretliler Geçinme İndeksi bir önceki aya göre yüzde 2.45, toptan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları İndeksi ise yüzde 2.44 arttı. Söz konusu verilere yıllık bazda bakıldığında, Ücretliler Geçinme İndeksi’nde yüzde 12.40, Toptan Eşya Fiyatları İndeksi’nde ise yüzde 14.45 artış yaşandığı görüldü. DEĞİŞİM ORANLARI Geçen ay giyim harcamalarında yüzde 5.31, gıdada yüzde 3.66, ev eşyasında yüzde 3.19, konut harcamalarında yüzde 0.63, diğer harcamalar grubunda yüzde 0.47, kültür, eğitim ve eğlence harcamalarında yüzde 0.44, ulaştırma ve haberleşme harcamalarında yüzde 0.16, sağlık ve kişisel bakım harcamalarında yüzde 0.04 artış görüldü. Toptan fiyatlar ise ekimde bir önceki aya göre işlenmemiş maddeler grubunda yüzde 4.38, gıda maddeleri grubunda yüzde 3.80, yakacak ve enerji maddeleri grubunda yüzde 2.20, madenler grubunda yüzde 0.85, kimyevi maddeler grubunda yüzde 0.85, inşaat malzemeleri grubunda yüzde 0.33 arttı. Mensucat grubunda ise ekimde bir önceki aya göre fiyat hareketi olmadı.

09 Kasım 2020 Pazartesi

Vergi, harç ve cezalarda yapılan yıllık artışta referans olarak kullanılan 2021 yılı yeniden değerleme oranı belli oldu. Vergi Usul Kanunu’na göre her yıl ekim ayında 12 aylık ortalama üretici fiyat artışına göre belirlenen yeniden değerleme oranı, TÜİK verileri uyarınca bu yıl yüzde 9.11 oldu. Buna göre vergi harç ve cezaları, 2021 yılı ocak ayında yüzde 9.11 oranında artacak.

09 Kasım 2020 Pazartesi