Fatih’te bulunduğu semte ve caddeye adını veren anıt sütun Kıztaşı, İstanbul Köşe Bucak’ın bu haftaki konuğu. Küçük bir meydanın ortasında yer alan bu gösterişli sütun, Evliya Çelebi’ye göre Cerrahpaşa’daki Arkadius, Divanyolu’daki Çemberlitaş sütunlarından sonra İstanbul’un üçüncü tılsımlı sütunu.

KARINCALARDAN KORUYOR

Evliya Çelebi’nin, “Saraçhanebaşı’nda, göklere uzanan sütunun tepesindeki bir sandıkta Kral Puzantin’in talihsiz kızı yatar; kalıntılarını karıncalar ve yılanlardan korumak için bu sütun bir tılsım haline getirilmiştir” diye anlattığı Kıztaşı, şehrin erken Bizans döneminden kalma anıtsal sütunlarından biri. Halk arasında her ne kadar Kıztaşı olarak bilinse de adını onuruna dikildiği imparator Markianos’tan alır. Markianos Sütunu’nu, milattan sonra 450-457 yılları arasında hüküm süren İmparator Markianos adına şehrin valisi Tatiatus diker. Sütunun mermer kaidesinin batı yüzünde bulunan Latince kitabede şöyle yazar:
“İşte bu imparator (birinci yurttaş)
Marcianus’un anıtıdır
Ki Tatianus bu eseri adamıştır.”

HEYKEL İTALYA’DA

Markianos Sütunu’nun üzerinde durduğu var sayılan imparatora ait heykelin ne olduğu, ne zaman kaybolduğu bilinmiyor. Büyük ihtimalle 1204’te şehrin yağmalandığı Latin istilasında götürüldüğü düşünülüyor. Kimi araştırmacılar İtalya kıyılarında bulunan Barletta Kolosu’nun İmparator Marcianos’a, dolayısıyla bu sütuna ait olduğunu ileri sürüyor. Üslup ve teknik olarak beşinci yüzyıla tarihlenen yaklaşık 5 metre yüksekliğindeki heykel, günümüzde Barletta’da Santo Sepolcro Bazilikası’nın önünde duruyor.

FRANSIZ SEYYAH KEŞFEDER

Heykelden Kıztaşı’na, sütunun kendisine dönecek olursak, tek parça gri granit bloktan oluşan sütun, kaidesi ve Korint tipi başlığıyla beraber toplam 17 metre uzunluğunda. Kıztaşı, tüm ihtişamına karşın bir konutun bahçesinde kaldığı ve etrafı yapılarla çevrelendiği için yüzlerce yıl neredeyse görünmez olur ve seyyahların gözünden kaçar. Sütunu eserinde ilk anlatan 1540 senesinde Osmanlı İstanbul’unda bulunan Fransız seyyah Pierre Gilles olur. Sütun, 1634’te Evliya Çelebi’nin metinlerine bir tılsım olarak girer. Çelebi, kendine has üslubuyla Bizans’tan kalan eserlerin pek çoğuna yaptığı gibi bu sütuna da hayal ürünü bir öykü yakıştırır. Sütun hakkında 1679’da ilk kez bir çizimle beraber detaylı bilgi aktaran ise Son-Wheler olur.23 Ağustos 1908’de çıkan büyük yangında mahalle ve sütunun etrafındaki evler yanıp kül olunca Kıztaşı’nın çevresi açılır ve anıt yeniden görünür hale gelir. Günümüzde de sütunun yer aldığı küçük meydanın etrafı ev ve dükkânlarla çevrili.

SÜTUNUN HÜZÜNLÜ HİKAYESİ

Kıztaşı ve adının kökenine dair anlatılagelen efsanelerin en ilginci Ayasofya’nın inşası sırasında geçenidir. Yapı inşa edilirken sihirli güçleri olan genç bir kız, sırtına yüklediği devasa bir sütunla inşaat alanına doğru yürür. Yolda kızın karşısına bir cin çıkar ve ona nereye gittiğini sorar. Kız, Ayasofya’ya gittiğini, çorbada tuzu olmasını istediğini söyleyince cin ona geç kaldığını, kilisenin çoktan bittiğini, sütunu boşa taşımamasını ve aldığı yere bırakmasını söyler. Kız, taşı aldığı yere bırakır ve kendi gözüyle görmek için Ayasofya’ya varınca, inşaatın bitmek şöyle dursun daha yarılanmadığını görür ve cinin onu kandırdığını anlar. Geri dönüp taşı götürmek ister fakat cine kandığı için sihirli güçlerinin artık işe yaramadığını fark eder. Taş da o gün bugündür kızın bıraktığı yerde durur ve Kıztaşı olarak anılır.

ADINI KABARTMALARDAN ALDI

Sütunun yaklaşık 2.5 metre yüksekliğindeki mermer kaidesi kabartmalarla süslü. Kaidenin üç yüzünde, defne yapraklarından oluşan bir çelenk içinde İsa Peygamber’in monogramı var. Kaidenin kuzey yüzünde ise iki Nike (Zafer Tanrıçası) figürü yer alıyor.
Anıt sütun bu Nike kabartmalarından dolayı halk arasında Kıztaşı adını alır.

Önümüzdeki hafta bu köşede yeniden görüşünceye dek iyi gezmeler, iyi seyirler…

15 Kasım 2018 Perşembe

Etiketler : Gündem

Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF), önemli ekonomilerdeki zayıf performans nedeniyle küresel ekonomik büyümenin 2024'te yüzde 2,9'a gerileyeceğinin öngörüldüğünü bildirdi.

Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF), Küresel Görünüm Raporu'nu yayımladı.

Raporda, Orta Doğu'daki çatışmalar ve ABD-Çin ilişkileri de dahil olmak üzere jeopolitik gerginliklerin yüksek kalmaya devam ettiği belirtildi.

Söz konusu gelişmelerin eş zamanlı olarak gerçekleştiği ve belirsizliğe katkıda bulunduğu belirtilen raporda, böylesine değişken bir ortamda siyasi olayların daha da önem kazandığı ve kasım ayındaki ABD başkanlık seçimlerinin küresel ölçekte yılın en önemli siyasi olayı olarak öne çıktığı ifade edildi. Raporda, ABD'deki seçimlerin küresel ekonomi ve ticaret politikalarını önemli ölçüde etkileyebileceği vurgulandı.

Küresel ekonomik faaliyetin yavaşlamasının beklendiğine işaret edilen raporda, küresel ekonomik büyümenin ABD ve Çin gibi önemli ekonomilerdeki zayıf performans nedeniyle 2023'teki yüzde 3,1 seviyesinden 2024'te ve 2025'te yüzde 2,9'a gerileyeceğinin öngörüldüğü bilgisi verildi.

Raporda, ABD'de ABD Merkez Bankasının (Fed) geçmişteki agresif parasal sıkılaştırmasının etkilerinin işe alımlarda yavaşlamaya, hane halkı gelir büyümesini baskılamaya ve tüketici harcamalarını kısıtlamaya yol açmasının beklendiği belirtilerek, benzer şekilde Çin'in ekonomik ivmesinin de zayıfladığı ve son verilerin temel sektörlerde geniş tabanlı bir yavaşlamaya işaret ettiği aktarıldı.

ABD ekonomisinin bu yıl yüzde 2,4 büyümesinin beklendiği kaydedilen raporda, Çin ekonomisinin de bu yıl yüzde 4,7 büyüyeceğinin öngörüldüğü belirtildi.

Raporda, Avro Bölgesi'nin ekonomik görünümünün de zorlu olmaya devam ettiğine işaret edilerek, bölge ekonomisinin ekonomik büyüme hızının geçen yıla benzer şekilde yüzde 0,5 civarında düşük kalmasının beklendiği kaydedildi.

IIF'nin raporunda, Türkiye ekonomisinin ise 2024'te yüzde 2,7 büyüyeceğinin öngörüldüğü bildirildi.

Öte yandan, Fed'in 2024 yılında faiz oranlarını 100 baz puan düşürmesinin beklendiği ve bu durumun küresel finans piyasalarını etkileyeceği belirtilerek, gelişmekte olan piyasaların, riskler bölgeye göre değişse de ABD'deki daha düşük faiz oranlarından faydalanabileceği ifade edildi.

Raporda, 2025 yılına ilişkin ekonomik görünümün ise jeopolitik istikrara ve teknolojik ilerlemeye bağlı olduğu kaydedildi.

19 Eylül 2024 Perşembe

Etiketler : büyüme

Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 2.06 değer kazanarak 9.975,61 puandan tamamladı. BIST 100 endeksi, önceki kapanışa göre 201,12 puan artarken, toplam işlem hacmi 84,6 milyar lira oldu.

Bankacılık endeksi yüzde 3,08, holding endeksi yüzde 2,50 değer kazandı.

Sektör endeksleri arasında en çok kazandıran bankacılık, tek kaybettiren yüzde 0,63 ile ticaret oldu.

Küresel piyasalarda, ABD Merkez Bankasının (Fed) 50 baz puanlık faiz indiriminin ardından pozitif bir seyir izleniyor.

Öte yandan TCMB Para Politikası Kurulu (PPK), politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını değiştirmeyerek yüzde 50'de tuttu.

PPK duyurusunda, "Temel mal enflasyonu sınırlı bir artışla düşük seyretmeye devam ederken, hizmet enflasyonundaki iyileşmenin son çeyrekte gerçekleşmesi beklenmektedir. Enflasyonda belirgin ve kalıcı bir bozulma öngörülmesi durumunda ise para politikası araçları etkili şekilde kullanılacaktır." ifadelerine yer verildi.

Kararın ardından BIST 100 endeksindeki yükseliş hızlanırken, Türkiye'nin 5 yıllık kredi risk primi (CDS) ise 256,5 baz puanla Şubat 2020'den bu yana görülen en düşük seviyeye yaklaştı.

Analistler, TCMB'nin karar metninden alınan sinyallerin enflasyonla mücadelenin ciddi şekilde devam edeceği şeklinde yorumlandığını kaydederek, bu durumun Türk lirası varlıklara olan talebi destekleyebileceğini belirtti.

Yarın yurt içinde tüketici güven endeksi, yurt dışında ise Japonya Merkez Bankası (BoJ) faiz kararı, Japonya'da enflasyon, Almanya'da Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), Avro Bölgesinde tüketici güven endeksinin öne çıkacağını dile getiren analistler, BoJ'un yarınki açıklamasında faiz oranının yüzde 0,25'te sabit tutmasının beklendiğini söyledi.

Banka politika faizini 31 Temmuz 2024'te 15 baz puan artışla yüzde 0,25'e yükseltirken, devlet tahvil alımlarının ise azaltılmasına karar vermişti.

Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.000 ve 10.100 seviyelerinin direnç, 9.800 ve 9.700 puanın destek konumunda olduğunu kaydetti.

19 Eylül 2024 Perşembe

Etiketler : BIST100 borsa