2019-2023 döneminde Ar-Ge giderleri 4.9 katına çıkarken, bu dönemdeki toplam harcama 200 milyar liraya yaklaştı. Bu dönemde firmaların söz konusu kalemdeki harcamalarına bakıldığında, ilk sırayı 70.6 milyar lirayla imalat sektörü aldı.
Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliğiyle yapılan "Sektör Bilançoları 2023" araştırmasından derlediği bilgiye göre, ülkede 2023 yılı itibarıyla 1 milyon 62 bin 328 firmada 12 milyon 448 bin 735 kişi çalışıyor.
Bu dönemde söz konusu firmaların faaliyet harcamalarındaki alt kalemlerden "araştırma ve geliştirme giderleri"nin düzenli arttığı görüldü.
Firmaların AR-GE giderleri 2019'da yaklaşık 15,9 milyar lira olarak kayıtlara geçti. Tüm dünyayı etkileyen Kovid-19 salgınının yaşandığı 2020'de bu tutar yıllık bazda yüzde 10,6 artışla 17,5 milyar lirayı aştı. Sonraki yıllarda yükselişi hızlanan AR-GE harcamaları 2021'de 27 milyar liraya, 2022'de 62,2 milyar liraya ve 2023'te 77 milyar liraya ulaştı.
Böylece 2019-2023 döneminde Ar-Ge giderleri 4,9 katına çıkarken, bu dönemdeki toplam harcama 200 milyar liraya yaklaştı.
Bu dönemde firmaların söz konusu kalemdeki harcamalarına bakıldığında, ilk sırayı 70.6 milyar lirayla imalat sektörü aldı.
Bunu 53,5 milyar lirayla bilgi ve iletişim, 33,2 milyar lirayla tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörlerindeki firmalar takip etti.
AR-GE giderleri en az olan sektörler ise yaklaşık 31,4 milyon lirayla diğer hizmet faaliyetleri, 89 milyon lirayla kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor, 229,5 milyon lirayla da su temini, kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri şeklinde sıralandı.
Ekonomik faaliyetlere göre firmaların 2019-2023 dönemindeki AR-GE giderleri şöyle:
Sektörler (Bin lira) / Yıllar |
| 2019 |
| 2020 |
| 2021 |
| 2022 |
| 2023 |
| Toplam |
Tarım, ormancılık ve balıkçılık | 71.884 | 112.745 | 138.043 | 274.393 | 366.690 | 963.756 | ||||||
Madencilik ve taş ocakçılığı | 4.264.281 | 3.781.643 | 5.585.050 | 17.714.040 | 1.886.172 | 33.231.186 | ||||||
İmalat | 5.824.415 | 6.698.487 | 9.380.609 | 19.757.599 | 28.946.260 | 70.607.370 | ||||||
Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı | 70.248 | 45.573 | 66.570 | 182.267 | 259.793 | 624.451 | ||||||
Su temini; kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri | 4.828 | 4.753 | 7.806 | 56.852 | 155.242 | 229.481 | ||||||
İnşaat | 111.315 | 134.449 | 201.182 | 353.402 | 654.599 | 1.454.948 | ||||||
Toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı | 1.055.758 | 1.182.645 | 3.166.228 | 6.234.319 | 11.469.397 | 23.108.348 | ||||||
Ulaştırma ve depolama | 133.334 | 219.277 | 160.141 | 305.060 | 467.347 | 1.285.159 | ||||||
Konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri | 22.469 | 21.895 | 56.706 | 377.760 | 151.230 | 630.060 | ||||||
Bilgi ve iletişim | 3.229.776 | 4.242.417 | 6.789.851 | 13.506.681 | 25.756.330 | 53.525.055 | ||||||
Gayrimenkul faaliyetleri | 56.978 | 15.054 | 8.712 | 82.540 | 272.465 | 435.749 | ||||||
Mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler | 900.507 | 977.338 | 1.271.370 | 2.972.726 | 5.502.721 | 11.624.663 | ||||||
İdari ve destek hizmet faaliyetleri | 39.184 | 69.476 | 115.047 | 218.315 | 640.216 | 1.082.239 | ||||||
Eğitim | 40.678 | 12.501 | 14.799 | 71.503 | 331.340 | 470.821 | ||||||
İnsan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri | 12.119 | 16.335 | 31.567 | 68.154 | 152.641 | 280.816 | ||||||
Kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor | 22.291 | 3.489 | 7.842 | 41.844 | 13.603 | 89.069 | ||||||
Diğer hizmet faaliyetleri | 3.832 | 1.119 | 1.971 | 2.848 | 21.621 | 31.391 | ||||||
| ||||||||||||
Toplam | 15.863.899 | 17.539.197 | 27.003.495 | 62.220.304 | 77.047.668 | 199.674.563 |
16 Eylül 2024 Pazartesi
Türkiye'de bu yılın ilk 6 ayında 5 bin 634 yatırım projesi için teşvik belgesi düzenlenirken, imalat sektörü 3 bin 617 belge ile ilk sırada yer aldı.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü verilerinden yaptığı derlemeye göre, ulusal veya uluslararası sermayeli firmalar tarafından ülkede gerçekleştirilecek yatırım projeleri teşvik programı çerçevesinde destekleniyor.
Yatırım teşviklerinin ülkenin kalkınma hedefleri dikkate alınarak tasarlanması hedefi doğrultusunda teşvik sisteminin sade ve hedefe dönük tasarlanması, proje bazlı yatırım teşvikleri arz güvenliği ve kalkınma hedefleri ekseninde kurumsallaşarak devam ediyor.
Türkiye'nin yerli ve uluslararası yatırımcılar için daha cazip bir yatırım yeri haline getirilmesiyle ikili ve çok taraflı ekonomik ilişkilerin geliştirilmesine yönelik faaliyetler eş zamanlı sürdürülüyor.
Bu kapsamda 2024'ün ocak-haziran döneminde Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğünce 5 bin 634 yatırım projesi için teşvik belgesi düzenlenirken, bu kapsamda 438,5 milyar liralık sabit yatırım yapılması ve 123 bin 393 kişiye istihdam yaratılması hedeflendi.
Söz konusu dönemde düzenlenen 5 bin 634 yatırım teşvik belgesinin 5 bin 428'i yerli, 206'sı ise yabancı sermayeli firmalarca alındı. Yerli firmalar için düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 397 milyar lira olurken, yabancı sermayeli firmalar için düzenlenen belgelerde öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 41,5 milyar lira oldu.
ENERJİ SEKTÖRÜNE 86,2 MİLYAR LİRALIK YATIRIM İÇİN TEŞVİK VERİLDİ
Bu dönemde verilen teşvik belgesi adedinde Ankara, Antalya, Bursa, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Muğla ve Tekirdağ'ı içine alan "1. Bölge" 2 bin 244 belgeyle birinci sırada yer aldı.
Bu bölgeyi 1044 belgeyle 2. Bölge, 791 belgeyle 6. Bölge, 705 belgeyle 3. Bölge, 497 belgeyle 4. Bölge ve 331 belgeyle 5. Bölge izledi.
Projeler kapsamında, 1. Bölgede 194,6 milyar lira, 2. Bölgede 68,4 milyar lira, 3. Bölgede 65,6 milyar lira, 4. Bölgede 35,6 milyar lira, 5. Bölgede 27,7 milyar lira ve 6. Bölgede 27,6 milyar liralık yatırım yapılması planlandı. Ayrıca muhtelif bölgelerde de öngörülen sabit yatırım tutarı 18,9 milyar lira olan 42 yatırım teşvik belgesi düzenlendi.
Yatırım teşvik belgelerinde öngörülen 438,5 milyar liralık toplam sabit yatırım tutarının 255,5 milyar lirası imalat sektörü için ayrılırken, bu sektörü 86,2 milyar lira ile enerji, 79,2 milyar lira ile hizmet, 9,1 milyar lira ile madencilik ve 8,4 milyar lira ile tarım sektörü izledi.
Teşvik sağlanan sektörlerde ilk sırada yer alan imalat sektörüne söz konusu dönemde 3 bin 617 belge verilirken, bu sektörü 1023 belge ile enerji, 718 belge ile hizmetler, 174 belge ile tarım, 102 belge ile madencilik takip etti.
14 Eylül 2024 Cumartesi
17 Ekim 2016 Pazartesi
22 Ocak 2024 Pazartesi
02 Ocak 2017 Pazartesi
24 Şubat 2022 Perşembe
11 Aralık 2023 Pazartesi
21°C