Emtia piyasası, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) para politikasına ilişkin belirsizliklerin devam etmesi, Çin ekonomisine yönelik talep endişeleri ve mevsimsel koşulların iyileşmesiyle geçen hafta iç açıcı bir performans ortaya koyamadı.

ABD'de açıklanan imalat sanayisi ve hizmet sektörü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verilerinin beklentilerin üzerinde gelmesi sonrasında dolara olan talebin artması, emtia piyasasını olumsuz etkileyen başlıca sebepler arasında yer aldı.

Analistler, güçlü gelen PMI verilerinin ABD ekonomisinin hala gücünü koruduğuna işaret ettiğini ve bunun da Fed'in faiz indirimlerine ne zaman başlayacağına dair belirsizlikleri artırabileceğini belirtti.

Ülkede, imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) haziranda aylık 0,4 puan artarak 51,7 ile piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Hizmet sektörü PMI da haziranda 0,3 puan artarak 55,1 ile 26 ayın en yüksek seviyesini kaydetti.

Geçen hafta ons bazında altın yüzde 0,5 değer kaybederken, platin yüzde 3,6, paladyum yüzde 6,1 değer kazandı. Gümüşte ise yatay bir seyir izlendi.

Analistler, gümüşün haftalık bazda iyi bir performans göstermemesine karşın altın/gümüş rasyosunun 80 seviyelerinin üzerinde tutunamadığını, faiz indirimlerinin başlayacağına dair beklentilerin artması durumunda bu seviyenin 75 hatta 70'e inebileceğini belirterek, faiz indirimleri yaklaştığında yatırımcıların altına göre gümüşe daha fazla talep gösterebileceğini vurguladı.

BAZ METALLERDE ÇİN ETKİSİ

Tezgah üstü piyasada geçen hafta fiyatlar, libre bazında bakırda yüzde 1,1, alüminyumda yüzde 0,2, nikelde yüzde 2 azalırken, kurşun yüzde 2,4, çinko yüzde 2,8 arttı.

Çin'de açıklanan makroekonomik verilerin talep endişlelerini tetiklemesi bakır başta olmak üzere baz metal fiyatlarını etkiledi. Çin'in yanı sıra Avrupa'da açıklanan imalat sanayi PMI verilerinin 50 seviyesinin altında gelmesi de baz metallere talebin hala düşük olduğunu gösteriyor.

Analistler, Fed'in yıl sonuna kadar 1 faiz indirimine gideceğine yönelik öngörülerin baz metalleri hala aşağı yönlü etkilediğini söyledi.

Çin'de açıklanan makroekonomik verilere göre mayıs ayı sanayi üretimi yıllık yüzde 5,6 yükselerek beklentilerin altında gerçekleşti.

Analistler, gayrimenkul yatırımlarındaki düşüşün, sabit yatırımları olumsuz etkilediğini ifade etti.

Çin hükümetinin geçen ay gayrimenkul sektörünü canlandırmak için tamamlandığı halde satılamayan konut stokunu eritmek üzere 300 milyar yuan (yaklaşık 41,4 milyar dolar) kaynak ayıracağını duyurduğunu anımsatan analistler, bu teşviklerin henüz beklenen etkiyi yaratamadığını belirtti.

BAKIRA TALEP AZALDI, NİKEL FİYATLARI DÜŞTÜ

Bakırdaki yüksek fiyatlar, ABD'nin Çin'e bakır sevkiyatlarının durdurulabileceği endişerini öne çıkardı ve bu da bakırda talep endişelerine neden oldu.

Londra Metal Borsasında bakır stoklarının artması, talebin azaldığına işaret ediyor.

Nikelde arz fazlası oluşması nikel fiyatlarının düşmesine neden oldu. Uluslararası Nikel Çalışma Grubu nisan ayında küresel nikel piyasasında 1000 ton arz fazlası oluştuğunu bildirdi.

Enerji grubuna bakıldığında ise Brent petrolün varil fiyatı yüzde 2,5 yükselirken, New York Ticaret Borsası'nda işlem gören doğal gazın İngiliz Termal Birimi (MMBtu) cinsinden fiyatı yüzde 5,6 azaldı.

ABD'de yaz döneminde seyahat hareketliliğinin artmasıyla Brent petrol fiyatları yükseldi.

Orta Doğu kaynaklı jeopolitik gelişmeler de fiyatlar üzerinde etkili oluyor. Küresel petrol rezervlerinin çoğunun yer aldığı bölgede süren çatışmaların arzı sekteye uğratabileceği endişesi fiyatları yukarı yönlü desteklemeye devam ediyor.

Öte yandan ABD'nin ticari ham petrol stoklarının bir önceki hafta yaklaşık 2,5 milyon varil azalması da Brent petrol fiyatlarına destek verdi. ABD'de, doğal gaz stoklarının artacağına yönelik öngörüler ise doğal gaz fiyatlarının düşmesine neden oldu.

MEVSİMSEL KOŞULLARDAKİ İYİLEŞME TARIM GRUBUNU GENEL OLARAK AŞAĞI YÖNLÜ ETKİLEDİ

Chicago Ticaret Borsasında geçen hafta kile başına fiyatlar, buğdayda yüzde 8,4, mısırda yüzde 3,6, soya fasulyesinde yüzde 2,6 azalırken, pirinçte yüzde 0,1 arttı. Soya fasulyesinin kile başına fiyatı, 11,1325 dolarla Kasım 2020'den bu yana en düşük seviyeyi gördü.

ABD'de devam eden buğday hasadının üretime yönelik endişeleri azaltmasıyla buğday fiyatları sert düştü. Mısır ve soya fasulyesi fiyatları da ABD'de elverişli hava koşullarının etkisiyle geriledi.

Kuzey Amerika ve Avustralya'da mevsimsel koşullar iyileşmeye devam ediyor. Güçlü dolar da tarım grubu ürünlerini etkiliyor. Rusya ve Ukrayna'nın kurak bölgelerinde yağışların başlaması da buğday ve mısır fiyatlarını aşağı yönlü etkiledi.

Intercontinental Exchange'de libre bazında fiyatlar, pamukta yüzde 0,7, kahvede yüzde 0,2 artış kaydederken, şekerde yüzde 2,4 azaldı. Kakaonun ton başına fiyatı ise haftayı yüzde 11,6 düşüşle tamamladı.

Brezilya ve Vietnam'daki kurak hava koşulları kahve fiyatlarının yükselmesine neden olurken, Brezilya'da üretimin artmasıyla şeker fiyatları düştü.

Kakao fiyatları talep endişeleri nedeniyle keskin bir şekilde düştü. Analistler, fiyatlardaki son sert yükselişlerin yavaş yavaş çikolata üreticilerine de yansıyıp onları fiyatları artırmaya zorlaması nedeniyle tüketicilerin çikolata alımlarını azaltabileceğini bildirdi.

24 Haziran 2024 Pazartesi

Avrupalı şirketler, durgun ekonomik görünüm ortamında işten çıkarmalarda yılın ikinci yarısında da hız kesmedi.

Avrupa'da, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın ekonomiler üzerindeki etkilerinin sürmesinin yanı sıra zayıf ekonomik veriler, Almanya'daki yapısal sorunlar ve yüksek enflasyona karşı uygulanan sıkı para politikası nedeniyle tüketici talebinin zayıflamasına bağlı olarak, maliyetlerin düşürülmesi amacıyla işten çıkarma kararları alınıyor.

Salgın öncesine göre yüksek seyreden enflasyon hane halkının satın alma gücünü düşürürken, enflasyonu düşürmek için faizin artırılması da şirketlerin yatırım için kredi maliyetlerini yükseltti.

Ortaya çıkan ekonomik durgunluk, Avrupa'nın önde gelen şirketlerinin birçoğunun satış ve karında yaşadığı düşüş de şirketlerin istihdam kararlarına yansıyor.

Otomotiv, mühendislik, kimya, bankacılık, imalat, teknoloji ve petrol başta olmak üzere neredeyse tüm sektörlere yayılan işten çıkarmalar, bu yılın ikinci yarısı itibarıyla da hız kesmedi. Buna son olarak, Fransa merkezli havacılık ve uçak üretim şirketi Airbus’ın Savunma ve Uzay bölümünde 2026 ortasına kadar 2 bin 500'e kadar pozisyonu azaltma kararı eklendi.

Bu yılın temmuz başından itibaren işten çıkarma kararları alan büyük çaplı Avrupalı şirketler ve sektörlere göre dağılımı şu şekilde:

MÜHENDİSLİK, HAVACILIK VE SAVUNMA

İsveç merkezli batarya üreticisi Northvolt, geçen ay yaptığı açıklamada, Skelleftea bölgesindeki Northvolt Ett fabrikasındaki 1000 pozisyon dahil 1600 çalışanını işten çıkarmayı planladığını duyurdu. Şirketin açıklamasında, zorlu makroekonomik koşullar karşısında fabrikadaki üretim kapasitesinin artırılması için bazı maliyet düşürücü önlemlerin alınacağı belirtilerek, bu önlemlerin işten çıkarmalarla sonuçlanmasının beklendiği bildirildi.

Fransa merkezli havacılık ve uçak üretim şirketi Airbus bu hafta Savunma ve Uzay bölümünde 2026 ortasına kadar 2500'e kadar pozisyonu azaltma kararını açıkladı.

DEMİR YOLU, TELEKOM VE ÇİP

Alman demir yolu operatörü Deutsche Bahn, temmuzda, toplam istihdamının yaklaşık yüzde 9'una karşılık gelen 30 bin çalışanını işten çıkaracağını açıkladı.

İsveçli telekom operatörü Telia da bu yıl içinde yaklaşık 3 bin çalışanıyla yollarını ayıracağını bildirerek, istihdamını azaltma kararı alan diğer Avrupalı şirketler arasına katıldı.

Alman çip üreticisi Infineon ağustosta dünya çapında 1400 pozisyonu azaltacaklarını ve bu pozisyonları işçilik maliyetlerinin daha düşük olduğu ülkelere taşıyacaklarını duyurdu.

Polonya'nın en büyük yük taşıma şirketi PKP Cargo, temmuzda personelinin yüzde 30'unun işine son vermeyi planladığını açıkladı.

Finlandiya merkezli bilgi teknolojileri ve telekomünikasyon şirketi Nokia'nın da maliyetleri düşürme çabası kapsamında Avrupa'da 350 kişiyi işten çıkarmayı planladığı haberleri uluslararası medyada yer aldı. Şirketin ayrıca Çin'de de istihdamını 2 bin kişi azaltmayı planlıyor.

BANKACILIK

Norveç merkezli DNB bankası, eylülde yaptığı duyuruda 6 ay içinde tam zamanlı 500 çalışanının işine son vereceğini bildirdi.

İtalyan banka UniCredit, 17 Ekim'de işçi sendikasıyla 1000 kişinin gönüllü şekilde işten çıkarılması ve 500 yeni istihdam oluşturulması konusunda anlaşmaya vardığını açıkladı.

PERAKENDE VE TÜKETİM MALLARI

Ev aletleri üreticisi Dyson, temmuzda küresel yeniden yapılanma planı kapsamında İngiltere'de yaklaşık 1000 kişiyi işten çıkarma kararı aldı.

Tüketim ürünleri şirketi Unilever de temmuzda 2025 sonuna kadar Avrupa'daki tüm ofis pozisyonlarını üçte bir azaltmayı planladığını duyurdu.

ENERJİ, İLAÇ, MEDYA VE DİĞER SEKTÖRLER

Enerji şirketi Shell'in petrol ve doğal gaz arama alanındaki istihdamını yüzde 20 azaltmayı planladığına ilişkin haberler uluslararası medyaya yansıdı.

İlaç üreticisi Indivior, temmuzda 130 kişiyi işten çıkaracağını duyururken, Norveçli gübre üreticisi bu hafta yaptığı açıklamada Belçika'daki tesisinde planlanan üretim değişikliklerinin yaklaşık 115 çalışanın işten çıkarılmasıyla sonuçlanabileceğini açıkladı.

Finlandiyalı orman ürünleri grubu da geçen hafta Fibres Finland tesisinde yaklaşık 110 çalışanıyla yollarını ayırabileceğini bildirdi. Şirket ağustosta Almanya'daki fabrikasının kapanmasıyla 338 kişinin, biokompozit tesisinin kapatılmasıyla da Finlandiya ve Almanya'da 59 kişinin işten çıkarılacağını açıklamıştı.

İsviçreli medya şirketi Tamedia ağustosta iki matbaasını kapatacağını ve yaklaşık 300 çalışanının işine son vereceğini duyurdu.

İngiliz medya devi BBC bu hafta 155 kişinin işten çıkarılacağını açıkladı. Yılda 700 milyon sterlin tasarruf sağlama planı kapsamında pozisyonlarını azaltmaya karar veren BBC'nin, söz konusu işten çıkarmalarla maliyetini 24 milyon sterlin düşüreceği bildirildi. 

İngiliz Premier Lig kulübü Manchester United'ın da kulüp çapında bir işten çıkarma programının parçası olarak yaklaşık 250 kişiyi işten çıkarmayı planladığına yönelik haberler medyada yer aldı.

18 Ekim 2024 Cuma

Çin ekonomisi, yılın üçüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4,6 büyüdü.

Ulusal İstatistik Bürosu (UİB) verilerine göre, Çin'de Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH), Ocak-Eylül 2024 döneminde 94,97 trilyon yuana (13,34 trilyon dolar) ulaşırken üçüncü çeyrekte önceki çeyreğe göre yüzde 0,9, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 4,6 artış kaydetti.

İlk üç çeyrekteki büyüme yıllık 4,8'e ulaşırken hükümetin bu yıl için "yüzde 5 civarında" öngördüğü büyüme hedefinin yakalanıp yakalanamayacağına dair kuşkular arttı.

Çin ekonomisi ilk çeyrekte yıllık yüzde 5,3, ikinci çeyrekte yüzde 4,7 büyüme kaydetmişti.

Eylül ayı ekonomik verileri, üretim ve tüketimde ağustosa göre toparlanmaya işaret ederken, gayrimenkul yatırımlarındaki süregelen düşüşün ekonomik büyüme üzerindeki negatif etkisi devam etti.

ÜRETİM VE TÜKETİMDE TOPARLANMA

Yıllık cirosu 20 milyon yuanın (yaklaşık 2,74 milyon dolar) üzerindeki sanayi işletmelerinin üretim çıktılarının hesaplandığı sanayi üretimi, eylülde yıllık bazda yüzde 5,4 artarken, ağustostaki 4,5'lik atışın üzerine çıktı.

Tüketimin ölçüsü kabul edilen perakende satışlar ise eylülde yıllık yüzde 3,2 artarak ağustostaki yüzde 2,1'lik yükselişin üzerinde performans sergiledi.

Altyapı, taşınmazlar, makine ve donanım harcamalarını içeren sabit sermaye yatırımları, 9 ayda yıllık yüzde 3,4 artarak 8 aydaki artış oranını korudu.

GAYRİMENKUL YATIRIMLARINDAKİ DÜŞÜŞ SÜRÜYOR

Çin'de gayrimenkul sektörü ve konut piyasasında Kovid-19 salgını ile başlayan daralma, son 3 yıldır ülkede ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyen faktörlerin de başında yer alıyor.

Gayrimenkul yatırımları ilk 9 ayda yüzde 10,1 azalarak son iki yıldaki düşüşünü sürdürdü.

Hükümetin, gayrimenkul sektöründe ve özel sektörde büyümeyi teşvik etmeye yönelik politikalarının henüz sonuç vermediği gözleniyor.

Öte yandan yatırımcı güvenin göstergesi olarak kabul edilen özel sektör yatırımları da Ocak-Eylül 2024 döneminde yüzde 0,2 azaldı.

İŞSİZLİK

Ağustosta yüzde 5,3 olan kentlerdeki genel işsizlik oranının eylülde yüzde 5,1'e gerilediği bildirildi.

Son üç yılda rekor seviyelere ulaştığı gözlenen genç işsizlik oranının detayları ise henüz açıklanmadı.

Çin hükümeti, martta yapılan Ulusal Halk Kongresinde bu yıl için "yüzde 5 civarında" büyüme belirlemişti.

EKONOMİ YÖNETİMİNDEN CANLANDIRMA ADIMLARI

Hükümet ve ekonomi yönetiminden sorumlu kurumlar yıllık büyüme hedefinin gerisinde seyreden büyümeyi canlandırmak üzere son haftalarda farklı politika adımlarını duyurmuştu.

Çin Merkez Bankası (PBoC), Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu (NDRC), Maliye Bakanlığı ve son olarak da Konut ve Kentsel-Kırsal Kalkınma Bakanlığı, düşüşteki gayrimenkul sektörünü canlandırmaya, yerel yönetimlerin borç problemlerini ve finansman sorunları çözmeye ve tüketici ile yatırımcı güvenini artırmaya yönelik aşamalı politika adımlarını açıklamıştı.

Çin'de piyasalar açıklanan bazı tedbirlere olumlu yanıt verirken bazı tedbirlerin ise piyasaların beklentilerini karşılamadığı gözleniyor.

18 Ekim 2024 Cuma