Türkiye’de EYT’nin yasalaşmasıyla ilk etapta yaklaşık 2 milyon 250 bin kişi emekli olacak.
Ortalama 45 yaş ve üstüne denk gelen EYT kapsamındakiler, yıllarca düşlediği iş fikrini hayata geçirmeye hazırlanıyor. EYT kapsamındakilerin yüzde 8’ini oluşturan altın yakalıların da ekonomiden kopmaması için alternatif çözümler öneriliyor.
HABER: BARIŞ CABACI
Milyonlarca vatandaşı ve binlerce firmayı ilgilendiren emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) yasasıyla ilk etapta 2 milyon 250 bin kişinin emekli olacağı tahmin ediliyor. Toplam işgücünün yüzde 12’sini oluşturan EYT’lilerin bir kısmı emekli olduktan sonra ya mevcut işyerlerinde çalışacak ya da yeni bir yön çizecek.
EN VERİMLİ DÖNEM
Ortalama 45 yaş ve üstüne denk gelen EYT emeklileri; şirketlerin hafızası, üretimlerinde birikimli kesim olarak tanımlanıyor. Roma La Sapienza Üniversitesi’nin araştırmasına göre de insanların üretim ve çalışmaya uyumu için 35-50 yaş arası en verimli dönem olarak biliniyor. Türkiye’de ise emekliliğe hak kazananların yüzde 80’i ya mevcut işlerinde çalışacak ya da emeklilik sonrasında kendi firmalarını açarak, kariyerlerine bağımsız olarak devam edecek.
GİRİŞİMCİ OLDULAR
Emekli olduktan sonra rutin hayata alışamayanlar, tekrar ya istihdam içinde yer alıyor ya da ticarete yöneliyor. Bunun dünyada çok tanınmış örnekleri var. Örneğin, Alman girişimci Adi Dassler, 49 yaşındayken Adidas firmasını kurdu. Dünya devi Starbucks, 51 yaşındaki Gordon Bowker tarafından kuruldu. Yaptığı her işte büyük hüsrana uğrayan Ray Kroc, pazarlama ve çeşitli metodlarla McDonalds’ı 55 yaşında dünyaya açtı. IBM, 1911’de kurulduğunda sahibi Charles Flint, 61’inci yaşını yeni kutlamıştı. KFC’yi 62 yaşında kuran Harland Sanders da emekliliği hiçbir zaman düşünmeyenlerden.
YENİ BİR KARİYER
Türkiye’de de bu örneklere rastlamak mümkün. Ayrıca, meslek profesyonellerinin ve alanında uzman olanların emeklilik sonrası ekonomiye katkıda bulunması için çalışmalar yapılıyor. Bunlardan biri de KOSGEB. Emekli girişimci adaylarına destek ve hibe veren KOSGEB’e başvuru sayısı da gün geçtikçe artıyor. KOSGEB’den alınan bilgilere göre, işyeri açmak için başvuranların yüzde 14’ü emekli girişimcilerden oluşuyor. Uzmanlar, EYT sonrasında bu rakamın yüzde 15 ila 20 arasında artmasını bekliyor. Yıllarca çalışıp emekli olduktan sonra birikimleri ile hep düşlediği iş fikrini hayata geçirmek isteyen EYT’liler, KOSGEB’den 60 bin TL destek alabilecek ve yeni bir kariyere yelken açabilecek.
HOLLANDA MODELİ
Bir diğer metot ise emekliler için dernekleşme modeline farklı bir yorum getiren Hollanda’daki PUM örneği. Emeklilerin ülke ekonomisine katkı sağlaması için Emeklilik Sonrası Çalışma Projesi olan PUM, 1970’li yıllarda dernekleşme modelini farklılaştırdı. 36 ülkede temsilciliği olan PUM, emekli olan üst düzey çalışanlardan bir havuz oluşturuyor ve farklı ülkelerden gelen taleplere göre o havuzdaki emekliler branşlarına göre istihdam ediliyor.
ALTIN YAKALILARI KAZANALIM
Emeklilerin PUM’a benzer bir projeyle Türkiye ekonomisine tekrar kazandırılabileceğini belirten Hollanda Türkiye Ticaret Odası Derneği Başkanı Ethem Emre, önerilerini şöyle anlattı: “PUM, altın yakalıları ülke ekonomisine dahil etme projesi diyebiliriz. Bu proje 40 yıldır var. Türkiye’de de bir dönem uygulanıyordu. Bu projenin yeniden Türkiye’de hayata geçmesini ya da benzer bir modelinin geliştirilmesini sağlayabiliriz.
Bu sayede EYT yasasıyla emekli olan nitelikli işgücü ekonomiye tekrar kazandırılır. Bunun için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ve İstanbul Ticaret Odası çatısı altında bir çalışma yapılabilir.”
Başlangıçta gönüllülük ruhunun olması gerektiğinin altını çizen Emre, “Hollanda’nın 18 milyon nüfusu var. Bu nüfusun yarısı çeşitli kurum ve kuruluşta gönüllü olarak çalışıyor. PUM modelinde de gönüllülük çok önemli bir faktör” diye konuştu. Emre, Hollanda’da da emekli olan üst düzey yöneticilerin yüzde 54’ünün bu modele katıldığını söyledi.
73 YAŞINDA YILDIZLI ŞEF OLDU
1945 doğumlu Raan Jay Fai, 25’li yaşlarda açtığı tekstil şirketini kapatıp, 1990’lı yıllarda sokak gastronomisine yöneldi. Fai, 2016’da yengeçli omlete kendi yorumunu kattı. 73 yaşına geldiğinde sokak lezzetleriyle Michelin Yıldızı alan ilk şef oldu.
Akademisyen ve yazar Prof. Dr. Hüsamettin Koçan, aktif çalışma hayatını tamamladıktan sonra 62 yaşında Bayburt’ta Baksı Müzesi’ni açtı.
DUAYEN BANKACI ÇEVRECİ OLDU
Garanti Bankası eski CEO’su Akın Öngör, 61 yaşında emekli olduktan sonra Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF-Türkiye), Boğaziçi Üniversitesi Vakfı ve TED İstanbul Koleji Vakfı’nda çeşitli görevlerde bulundu.
5 ADIMDA DESTEK PROGRAMI
EYT’lilerin KOSGEB’den destek alması için şu adımları izlemesi gerekiyor:
1- Kurmak istenilen firmanın ürün gamına ait NACE kodunun KOSGEB Desteklenen Sektörler ve NACE Kodları içerisinde yer alması gerekiyor. NACE Kodu https://webdosya.kosgeb.gov.tr/Content/Upload/Dosya/DesteklenenSektorler.pdf adresinden kontrol edilebilir.
2- İş fikri desteklenen emeklilerin, girişimcilik sertifikası alması lazım. Belge için ‘Uygulamalı Girişimcilik Eğitimi’ programına dahil olunması gerekiyor. Sertifika başvuruları https://www.kosgeb.gov.tr/site/tr/genel/liste/10/egitim-duyurulari adresinden takip edilebilir.
3- Sertifikayı aldıktan sonra Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne bağlı Oda’lara üye olmak gerekiyor. İstanbul Ticaret Odası’nı tercih edenler, gerekli belgelerle gelip 27 dakika içinde firmasını kurabiliyor.
4- Bu süreçlerin ardından KOSGEB’in sunduğu Girişimcilik Destek Programı ya da İleri Girişimcilik Destek Programı’na başvuru yapılması gerekiyor. KOSGEB’deki hibe ve destekler için şu yol takip edilmeli:
5- Başvuruların ardından emekli girişimcilerle 1 gün sonra Emekli Girişimci İş Programı hakkında görüşme yapılır.
PART-TİME EMEKLİLER GELİYOR
Kariyer.net İşe Alım ve İş Gücü Çözümleri Yönetici Ortağı Psikolog Didem Tan Arıkan, EYT yasası ile emekli olacakların ikinci bir kariyer yaptıklarını belirtti. Arıkan’ın dikkat çektiği diğer bir husus da kıdemli personelin part-time çalışması oldu.
Arıkan, şunları söyledi: “Bazı işletmeler, 35 yaş üstündeki çalışanlar hakkında önyargıya sahip ve “Uzman olmak istemezler, mental yorgunluk olabilir” gibi yorumlar yapılıyor. Oysa Avrupa’da 50 yaşın üzerinde çalışan birçok mühendis, doktor veya satış temsilcisi var. Artık ülkemizde de bu pozisyonlarda ve part-time çalışmak isteyecek yeni emekliler olacaktır.”
13 Mart 2023 Pazartesi
Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF), önemli ekonomilerdeki zayıf performans nedeniyle küresel ekonomik büyümenin 2024'te yüzde 2,9'a gerileyeceğinin öngörüldüğünü bildirdi.
Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF), Küresel Görünüm Raporu'nu yayımladı.
Raporda, Orta Doğu'daki çatışmalar ve ABD-Çin ilişkileri de dahil olmak üzere jeopolitik gerginliklerin yüksek kalmaya devam ettiği belirtildi.
Söz konusu gelişmelerin eş zamanlı olarak gerçekleştiği ve belirsizliğe katkıda bulunduğu belirtilen raporda, böylesine değişken bir ortamda siyasi olayların daha da önem kazandığı ve kasım ayındaki ABD başkanlık seçimlerinin küresel ölçekte yılın en önemli siyasi olayı olarak öne çıktığı ifade edildi. Raporda, ABD'deki seçimlerin küresel ekonomi ve ticaret politikalarını önemli ölçüde etkileyebileceği vurgulandı.
Küresel ekonomik faaliyetin yavaşlamasının beklendiğine işaret edilen raporda, küresel ekonomik büyümenin ABD ve Çin gibi önemli ekonomilerdeki zayıf performans nedeniyle 2023'teki yüzde 3,1 seviyesinden 2024'te ve 2025'te yüzde 2,9'a gerileyeceğinin öngörüldüğü bilgisi verildi.
Raporda, ABD'de ABD Merkez Bankasının (Fed) geçmişteki agresif parasal sıkılaştırmasının etkilerinin işe alımlarda yavaşlamaya, hane halkı gelir büyümesini baskılamaya ve tüketici harcamalarını kısıtlamaya yol açmasının beklendiği belirtilerek, benzer şekilde Çin'in ekonomik ivmesinin de zayıfladığı ve son verilerin temel sektörlerde geniş tabanlı bir yavaşlamaya işaret ettiği aktarıldı.
ABD ekonomisinin bu yıl yüzde 2,4 büyümesinin beklendiği kaydedilen raporda, Çin ekonomisinin de bu yıl yüzde 4,7 büyüyeceğinin öngörüldüğü belirtildi.
Raporda, Avro Bölgesi'nin ekonomik görünümünün de zorlu olmaya devam ettiğine işaret edilerek, bölge ekonomisinin ekonomik büyüme hızının geçen yıla benzer şekilde yüzde 0,5 civarında düşük kalmasının beklendiği kaydedildi.
IIF'nin raporunda, Türkiye ekonomisinin ise 2024'te yüzde 2,7 büyüyeceğinin öngörüldüğü bildirildi.
Öte yandan, Fed'in 2024 yılında faiz oranlarını 100 baz puan düşürmesinin beklendiği ve bu durumun küresel finans piyasalarını etkileyeceği belirtilerek, gelişmekte olan piyasaların, riskler bölgeye göre değişse de ABD'deki daha düşük faiz oranlarından faydalanabileceği ifade edildi.
Raporda, 2025 yılına ilişkin ekonomik görünümün ise jeopolitik istikrara ve teknolojik ilerlemeye bağlı olduğu kaydedildi.
19 Eylül 2024 Perşembe
Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 2.06 değer kazanarak 9.975,61 puandan tamamladı. BIST 100 endeksi, önceki kapanışa göre 201,12 puan artarken, toplam işlem hacmi 84,6 milyar lira oldu.
Bankacılık endeksi yüzde 3,08, holding endeksi yüzde 2,50 değer kazandı.
Sektör endeksleri arasında en çok kazandıran bankacılık, tek kaybettiren yüzde 0,63 ile ticaret oldu.
Küresel piyasalarda, ABD Merkez Bankasının (Fed) 50 baz puanlık faiz indiriminin ardından pozitif bir seyir izleniyor.
Öte yandan TCMB Para Politikası Kurulu (PPK), politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını değiştirmeyerek yüzde 50'de tuttu.
PPK duyurusunda, "Temel mal enflasyonu sınırlı bir artışla düşük seyretmeye devam ederken, hizmet enflasyonundaki iyileşmenin son çeyrekte gerçekleşmesi beklenmektedir. Enflasyonda belirgin ve kalıcı bir bozulma öngörülmesi durumunda ise para politikası araçları etkili şekilde kullanılacaktır." ifadelerine yer verildi.
Kararın ardından BIST 100 endeksindeki yükseliş hızlanırken, Türkiye'nin 5 yıllık kredi risk primi (CDS) ise 256,5 baz puanla Şubat 2020'den bu yana görülen en düşük seviyeye yaklaştı.
Analistler, TCMB'nin karar metninden alınan sinyallerin enflasyonla mücadelenin ciddi şekilde devam edeceği şeklinde yorumlandığını kaydederek, bu durumun Türk lirası varlıklara olan talebi destekleyebileceğini belirtti.
Yarın yurt içinde tüketici güven endeksi, yurt dışında ise Japonya Merkez Bankası (BoJ) faiz kararı, Japonya'da enflasyon, Almanya'da Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), Avro Bölgesinde tüketici güven endeksinin öne çıkacağını dile getiren analistler, BoJ'un yarınki açıklamasında faiz oranının yüzde 0,25'te sabit tutmasının beklendiğini söyledi.
Banka politika faizini 31 Temmuz 2024'te 15 baz puan artışla yüzde 0,25'e yükseltirken, devlet tahvil alımlarının ise azaltılmasına karar vermişti.
Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.000 ve 10.100 seviyelerinin direnç, 9.800 ve 9.700 puanın destek konumunda olduğunu kaydetti.
19 Eylül 2024 Perşembe
19 Eylül 2024 Perşembe
19 Eylül 2024 Perşembe
19 Eylül 2024 Perşembe
19 Eylül 2024 Perşembe
19 Eylül 2024 Perşembe
20°C