Orta Asya’nın stratejik ülkesi Kazakistan’ın toplam ithalatından Türkiye’nin aldığı pay sadece yüzde 2.1 seviyesinde. Rusya ise yüzde 36.7’lik paya sahip. Türkiye, kardeş Kazakistan ile 2 milyar doları aşan ikili ticaret hacmini 10 milyar dolara çıkarabilmek için Karma Ekonomik Komisyonu’nda oluşturulan Eylem Planı imzaladı.
Eylem Planı kapsamında; her iki ülkenin önemli bir ihracat potansiyeli bulunmasına karşın, birbirlerinin pazarında yeterince paya sahip olamadığı ürünler belirlenerek, bu ürünlerin ticaretindeki tarife dışı engellerin kaldırılması amacıyla yakın zamanda bir Çalışma Grubu oluşturulması öngörülüyor.
HÜLYA TORLAK
Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı Nur-Sultan Ticaret Müşavirleri Selçuk Oktay ve Erk Oyal, Orta Asya’nın stratejik ülkesi Kazakistan ile ekonomik ilişkileri geliştirmeye yönelik son gelişmeler konusunda İstanbul Ticaret’in sorularını cevapladı:
İTHALATTA 7. SIRADAYIZ
Kısaca Türkiye-Kazakistan ticari ilişkilerini anlatır mısınız?
Türkiye, 1991 yılında bağımsızlığını ilan eden Kazakistan’ı tanıyan ilk ülke. 2 Mart 1992’de diplomatik ilişkiler tesis edildi ve ülkelerimiz arasındaki tarihi, kültürel ve manevi bağlar, ikili ilişkilerin hızlı bir şekilde gelişmesine imkan verdi.
Kazakistan, bölgede Türkiye’nin önemli ticaret partnerlerinden biri konumunda. Ülkenin 2020’nin ocak-eylül döneminde geçtiğimiz yıla göre dış ticaret hacmi yüzde 12.9 azalarak 62.8 milyar dolar, ihracatı yüzde 18 azalarak 35.3 milyar dolar ve ithalatı da yüzde 5.1 gerilemeyle 27.5 milyar dolar oldu. TÜİK verilerine göre bu dönemde Kazakistan’a ihracatımız yüzde 4.1 artış ile yaklaşık 700 milyon dolar; buna karşılık Kazakistan’dan ithalatımız ise yüzde 16.2 azalarak 872.6 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Trademap verilerine göre Türkiye 2019 yılında, Kazakistan’ın toplam ithalatında yüzde 2.1’lik pay ile 7’nci sırada geliyor.
AVRASYA BİRLİĞİ ÜYESİ
Kazakistan’da yatırım veya ticaret yapan Türk iş insanlarının yaşadıkları başlıca zorluklar neler?
Ülkemiz ihracatçıları için Kazakistan pazarına girişte önde gelen zorluğun fiyat rekabeti olduğunu ifade edebiliriz. Kazakistan, Rusya Federasyo-nu’nun yanı sıra Belarus, Kırgızistan ve Ermenistan ile birlikte Avrasya Ekonomik Birliği (AEB) üyesi. Aynı zamanda 2015 yılından bu yana Dünya Ticaret Örgütü’ne üye olmakla ve bu kapsamdaki yükümlülüklerini tedrici olarak hayata geçirmekle birlikte ülkenin dış ticaret uygulamalarını şekillen-diren ana rejim AEB bünyesinde belirleniyor. Kazakistan, adı geçen ülkelerle ortak ticaret politikaları uyguluyor. Birlik pazarına girişte talep edilecek standartlar ile teknik düzenlemeler Birlik bünyesinde oluşturuluyor ve esasen AEB Komisyonunca oluşturulan ortak gümrük tarife çizelgesi uygulanıyor.
RUSYA ANA TEDARİKÇİ
Bu bağlamda, Rusya Federasyonu ürünleri Kazakistan pazarına gümrük vergilerinden muaf olarak girerken, ülkemiz firmaları bazı ürün kalemlerinde yüzde 20’leri aşan tarifelerle karşılaşabiliyor. Örneğin Kazakistan’a ihracatımızda önemli yeri olan giyim eşyasında gümrük tarife cetvelinde tarife oranı yüzde 10-17.5 bandında değişmekle birlikte, oranın görece düşük olduğu ürün gruplarında kg başına alınacak asgari vergi tutarları belirlenebiliyor. Benzer şekilde, mobilya ürün gruplarında uygulanan vergi oranlarına ilave olarak kg başına ek vergiler uygulanabiliyor. Dolayısıyla, bazı ürün gruplarında karşılaştığımız gümrük vergileri esasen Rusya Federasyonu ürünleriyle rekabette zorluklar yaşatabiliyor. Rusya Federasyonu’nun 2019 yılında Kazakistan’ın ithalatında yaklaşık yüzde 36.7’lik paya sahip olduğunu dikkate aldığımızda, söz konusu vergilerden muaf ve Birlik bünyesinde kural koyucu olmanın önemi daha iyi görülüyor. Diğer taraftan, Kazakistan’a ihracatta taşımalarımız ağırlıklı olarak kara yoluyla gerçekleştiriliyor. Coğrafi uzaklık navlun maliyetlerini artırıyor. Bu da rekabetçi fiyatlar sunmayı zorlaştırabiliyor. Buna ilave olarak, ticari taşımalarda kullanılan geçiş belgeleri zaman zaman ticaretin önünde engeller oluşturabiliyor. 
EYLEM PLANI İMZALANDI
Kazakistan ile ticari ve ekonomik ilişkilerimizde atıf yapabileceğimiz önemli belgelerden biri, Karma Ekonomik Komisyonu marjında imzalanan Eylem Planı. Bahse konu Eylem Planı’nda ‘Ticaret ve Yatırım Alanında İşbirliği’ başlığında 16 madde yer alıyor. Ahdi çerçevenin geliştirilmesini teminen Eylem Planı’nda yer verilen Basitleştirilmiş Gümrük Hattı ve Hizmet Ticareti alanında hayata geçirilebilecek anlaşma önerilerimiz. uzun vadede ikili ticaretin geliştirilmesi açısından önem taşıyor. Yine Eylem Planı kapsamında, her iki ülkenin önemli ihracat potansiyeli bulunmasına karşın, birbirlerinin pazarında yeterince paya sahip olamadığı ürünlerin belirlenerek, bu ürünlerin ticaretindeki tarife dışı engellerin kaldırılması amacıyla bir Çalışma Grubu’nun yakın zamanda teşkili öngörülüyor.
ÖNEMLİ BİR EŞİK
İki ülke arasında hedef gösterilen 10 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşmak için neler yapılmalı?
Kazakistan ile ticaret hacmimizin 10 milyar dolara yükseltilmesi hedefi, ikili ticaretimiz için önemli bir eşik. Bu hedefin yakalanması kadar ticaretimizin dengeli ve sürdürülebilir bir yapıda gelişmesi de önemli. Kazakistan pazarında makina ve aksamları, demir çelik, kimyevi maddeler ve ürünleri, elektrik-elektronik ürünler, inşaat malzemeleri, otomotiv ve yan sanayi, medikal ve kozmetik ürünler ülkemiz ihracatçıları için kayda değer bir potansiyel taşıyor.
EN ÇOK NELER SATIYOR?
Petrol ve petrol ürünleri, demirli metaller, kimyasallar, makinalar, hububat, yün, et ve kömür, ülkenin başlıca ihracat ürünleri arasında yer alıyor.
EN ÇOK NELER ALIYOR?
Ülkenin ithalatında yatırım ve tüketim malları önemli yer tutuyor. Makina ve ekipman, metal ürünler, motorlu taşıtlar, plastik mamuller, medikal ürünler, inşaat aksamı, gıda maddeleri, tekstil, ülkenin ithalatında önem arz eden ürün grupları.
20 YENİ HASTANE KURULACAK
* Kazakistan’da 2025 yılına kadar 20’ye yakın yeni hastanenin kurulması ve bunların PPP modeli içerisinde yapılması amaçlanıyor.
* Kazakistan’a medikal malzeme ihracatımızda bir artış söz konusu. Tıbbi ekipmanlara ilişkin kamu alımları, SK-pharmacy şirketi tarafından yapılıyor. İhale bilgileri, Bakanlığın bilgi sistemi üzerinden firmalarla paylaşılıyor.
* Salgının ortadan kalkması ve normalleşme sürecine paralel olarak enerji fiyatlarında yaşanacak iyileşmenin, Kazakistan’da yeni projelerin başlatılmasına ve hane halkı tüketiminin artmasına katkı sağlaması bekleniyor.
İNŞAAT FAALİYETLERİ %10 ARTTI
* Önümüzdeki 10 yılda küresel orta sınıfa katılması beklenen iki milyar insanın yüzde 85’i Çin ve Hindistan’da yaşıyor. Tüketici talebinde ortaya çıkan bu dönüşüm Kazakistan’a büyük fırsatlar sunuyor.
* Ülke uranyum rezervleri açısından dünyada ikinci sırada yer alırken, bu ürünün ihracatında dünyada başı çekiyor.
* Petrol ve gaz sanayinin bir yansıması olarak konut, ofis ve diğer ticari projeler gündeme geliyor, takipte yarar görülüyor.
* Salgının etkilerine rağmen Kazakistan’daki inşaat faaliyetleri 2020’nin ocak-ekim döneminde yüzde 10.7 artış gösterdi. Bu süreçte, firmalarımız tarafından yürütülen projeler de devam etti.
10 YILLIK VERGİ MUAFİYETİ SUNUYORUZ
Kazak Invest Yatırım Ajansı Türkiye Temsilcisi Nurlan Akhmetov, Kazakistan’da yaklaşık 2 bin 500 Türk sermayeli şirketin faaliyet gösterdiğini belirterek, “Kazakistan’daki her 10 yabancı şirketten birinin Türk şirketi olmasından gurur duyuyoruz” dedi.
Kazakistan’ın yatırımcılar için sunduğu hükümet destekli fırsatlara dikkat çeken Akhmetov, “Her şeyden önce yatırımcılara altyapısı hazır proje büyüklüğüne göre bedava arsa sunuyoruz. Kurumsal gelir, arazi ve emlak vergilerinden 10 yıllığına muafiyet sağlıyoruz. Ekipman, yedek parça ve hammadde ithalatına ilişkin gümrük vergilerinden de muafiyet tanıyoruz. İş insanlarımızın Türkiye’de Ankara’daki Büyükelçiliğimize veya İstanbul’daki Başkonsolosluğumuzda olan Kazak Invest’in Türkiye ofisine başvurması yeterli. Biz sektör ve piyasa analizinden devlet teşviklerine, ilgili yetkililer ile görüşme ve partner bulmadan konaklamaya, havaalanından karşılayıp uğurlamaya kadar her türlü organizasyonu yapıyoruz.”
21 Aralık 2020 Pazartesi
Yüzde 30 Kulübü Türkiye'nin liderliğinde, 7 öncü kurum "Şirketlerin Yönetim Kurullarında ve Üst Düzey Pozisyonlarında Kadınların Temsilinin Artırılmasını Önemsiyoruz" bildirgesine imza attı.
İş hayatının her seviyesinde toplumsal cinsiyet dengesini iyileştirmeyi amaçlayan Yüzde 30 Kulübü Türkiye, kadınların yönetim kurullarındaki temsilini artırmak amacıyla piyasa etkinliği yüksek yatırım kurumlarıyla işbirliği gerçekleştirdi.
Bu kapsamda, Yüzde 30 Kulübü Türkiye ve 7 şirket temsilcisinin yer aldığı çalışma grubu tarafından hazırlanan "Şirketlerin Yönetim Kurullarında ve Üst Düzey Pozisyonlarında Kadınların Temsilinin Artırılmasını Önemsiyoruz" başlıklı bildirge için imza töreni Borsa İstanbul'da düzenlendi.
Bildirge, Ak Yatırım, Garanti BBVA Yatırım, İş Yatırım, QNB Finans Yatırım, Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası, ÜNLÜ Menkul Değerler ve Yapı Kredi Yatırım'ın yöneticileri tarafından imzalandı.
Törende konuşan Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) Yönetim Kurulu Başkanı Pamir Karagöz, Birliğin ilk kadın yönetim kurulu başkanı olarak bu inisiyatifin hayata geçirilmesinde rol almaktan ve böylesine anlamlı bir sürecin parçası olmaktan büyük mutluluk duyduğunu ifade etti.
Ortak bir vizyon etrafında birleştiklerini vurgulayan Karagöz, şunları kaydetti: "Kadınların yeteneklerinin, bakış açılarının ve liderliklerinin sadece tanınmakla kalmayıp aktif bir şekilde teşvik edildiği, daha eşitlikçi ve kapsayıcı bir kurumsal dünya vizyonu etrafında birleştik. Nitekim, uluslararası kuruluşlar tarafından yapılan çalışmalar, kadınların liderlik ekiplerinde yüksek oranlarla temsil edildiği şirketlerin, riskleri daha etkin yönettiğini, daha güçlü paydaş ilişkilerini teşvik ettiğini ve nihayetinde şirketlerin uzun vadeli piyasa değerlerini artırdığını tutarlı bir şekilde gösteriyor."
Karagöz, Türkiye'de halka açık şirketlerin, Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) kurumsal yönetim ilkeleri doğrultusunda tavsiye ettiği yönetim kurullarında en az yüzde 25 kadın üye oranına ulaşmada yavaş ilerlediğini belirterek, şöyle devam etti: "2022'de yüzde 17,5 olan kadın temsil oranı, 2023'te sadece yarım puan artarak yüzde 18'e yükseldi. İlkelerin yayımlandığı 2014 yılında bu oran yüzde 12 idi. Gönüllülük esasına dayanan bu süreçteki yavaş ilerleme nedeniyle Avrupa Birliği (AB) direktifinde belirlenen icracı olmayan pozisyonlarda yüzde 40, tüm yönetim kurulunda yüzde 33 hedeflerinin gerisinde kalıyoruz. Bu noktada yatırım kuruluşlarımızın, müşterisi olan şirketlere vereceği danışmanlık hizmetlerinin yanı sıra bilinçlendirme ve farkındalık yaratma adına yapacakları katkıları çok değerli buluyorum."
Pamir Karagöz, TSPB'nin bu süreci desteklediğini vurgulayarak, birlik üyelerinden 24 aracı kurum ve 3 yatırım bankasının bildirgeye imza attığını aktardı.
İlerleyen dönemde bu sayının artacağını ifade eden Karagöz, "Tüm halka açık şirketlerimize, en üst karar organı olan yönetim kurullarında ve liderlik ekiplerinde cinsiyet eşitliğini gözeterek kadın çalışan ve yönetici oranlarını artırmaları için yeniden çağrıda bulunuyorum." diye konuştu.
"Gelişmiş piyasalarda kadınların yönetim kurullarındaki ortalama oranı yüzde 30'u çoktan aştı"
Yüzde 30 Kulübü Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Melsa Ararat, SPK'nin, 2012 yılından beri şirketlere, yönetim kurullarında en az yüzde 25 kadın üye bulundurma hedefini ve bu çabaların düzenli olarak raporlanmasını önerdiğini hatırlattı.
2017'den bu yana gerçekleşen değişimlere değinen Ararat, sözlerini şöyle sürdürdü: "Gelişmiş piyasalarda kadınların yönetim kurullarındaki ortalama oranı yüzde 30'u çoktan aştı. AB ülkelerinde ve Suudi Arabistan Krallığı da dahil olmak üzere birçok ülkede kadınların karar organlarındaki temsili yasal kotalarla desteklendi. Bu yıl sonuna kadar AB ülkeleri, yönetim kurullarına cinsiyet kotasını ülke yasalarına entegre etmiş olacak. Diğer yandan, ABD ve Birleşik Krallık gibi sermaye piyasalarının daha geniş ve derin olduğu ülkelerde bu değişim, yasal kotalardan ziyade piyasa ve yatırımcı baskısıyla gerçekleşti."
Ararat, Türkiye'deki yavaş ilerlemenin 2019'da iş dünyası ve düzenleyici otoriteleri bir araya getirdiğini belirtti.
Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası'nın (EBRD) desteğiyle yapılan çalışma kapsamında, Yüzde 30 Kulübü ve Borsa İstanbul'un yönlendirme komitesinde yer aldıklarını söyleyen Ararat, şu bilgileri paylaştı: "EBRD destekli projenin sonuç raporu, düzenleyici otoritelere bir dizi yasal reform önerisi sunarken, özel sektörü de düzenlemeleri beklemeden en iyi uygulamaları hayata geçirmeye davet etti. Rapordaki önemli bir tespit, Türkiye'de finans sektörünün, kadınların karar organlarında yer alması konusunda henüz bir aktör olmadığıydı. Bugün, sermaye piyasalarının önde gelen şirketleri, 2017'de gelişmiş piyasalarda başlayan stratejik değişimi Türkiye'de de ateşlemek üzere burada. Yatırım danışmanlığı hizmeti sunan 7 lider kurum ve bildirgeyi imzalamayı kabul eden ek 13 kurum, şirketlerin karar organlarında kadınların temsiline önem verdiklerini ve bu konuda ilerleme kaydetmek için birlikte çalışmaya devam edeceklerini beyan ediyor."
Melsa Ararat, imzalanan bildirgenin Türkiye'deki şirketleri, AB cinsiyet eşitliği direktifi ve sürdürülebilirlik raporlama direktifine uygun en iyi uygulama örneklerini dikkate almaya teşvik edeceğini vurguladı.
20 Kasım'da gerçekleşecek yıllık kadın direktörler konferansına değinen Ararat, şunları ekledi: "Borsa İstanbul'da yönetim kurullarındaki kadın oranının bugünden itibaren ivme kazanacağını ve yönetim kurulları tamamen erkeklerden oluşan 200'e yakın Borsa İstanbul şirketinin sayısının 2025 genel kurullarında hızla azalacağını umuyorum. Ayrıca, son iki yıldır kadınları büyük ölçüde dışlayan yeni halka arzlarda, 2025 yılında farklı bir resim görmeyi umuyorum."
Yüzde 30 Kulübü Türkiye'nin Eş Başkanı Ebru Dildar Edin de bildirgenin, imzacı kurumların katılımıyla finans sektöründe anlamlı bir değişimin mümkün olduğunu ortaya koyduğunu anlattı.
Yakın gelecekte, finans sektöründeki diğer kurumların da benzer girişimlere ve inisiyatiflere imza atacağına inandığını ifade eden Edin, şunları dile getirdi: "Finansman sağlayıcıları, danışmanlık ve aracılık hizmeti sunanlar olarak, kadınların iş hayatında hedeflenen yüzde 50 eşitliğe ulaşması için büyük bir sorumluluğumuz var. Bu sorumluluğun bilinciyle hareket ederek ve bu vizyonu müşterilerimize yansıtarak iş dünyasında kalıcı bir değişim yaratabiliriz. Ülkemizde iş dünyasında kadınların hedeflenen eşitliğe ulaşmasını sağlamak ve bu süreci hızlandırmak adına finans sektöründeki her paydaşın önemli görevler üstlenmesi gerekiyor. Şu anda kadınların yönetim kurullarındaki oranı yüzde 17,9 seviyesinde. Bu oranı en kısa sürede Avrupa Birliği ortalaması olan yüzde 34'e, hatta sonrasında Finlandiya'nın yüzde 40 oranına ve inşallah Fransa'nın yüzde 46 oranına çıkarmak için hep birlikte çalışmalıyız. Bu süreci hızlandıracak en önemli gelişmelerden biri de yapılacak yasal düzenlemeler olacaktır. Umarız bu bildirge, bu tür düzenlemelere de öncü bir başlangıç sağlar."
İmza töreninin ardından gerçekleşen gong töreni, Yüzde 30 Kulübü Türkiye yöneticileri ile imzacı şirketlerin yöneticilerinin katılımıyla yapıldı.
30 Eylül 2024 Pazartesi
Hazine ve Maliye Bakanlığı, Türkiye'nin brüt dış borç stokunun 30 Haziran itibarıyla 512 milyar dolar, net dış borç stokunun ise 265,4 milyar dolar olduğunu bildirdi.
Bakanlık, 30 Haziran 2024 itibarıyla brüt ve net dış borç stoku, Hazine garantili dış borç stoku ve kamu net borç stoku ile Avrupa Birliği (AB) tanımlı genel yönetim borç stoku verilerini açıkladı.
Buna göre, Türkiye'nin brüt dış borç stoku, 512 milyar dolar olarak gerçekleşirken stokun milli gelire oranı yüzde 42,6 oldu. Aynı tarihte net dış borç stoku 265,4 milyar dolar olarak kayıtlara geçti. Stokun milli gelire oranı yüzde 22,1 seviyesinde gerçekleşti.
Hazine garantili dış borç stoku ise 16,6 milyar dolar olarak hesaplandı.
Kamu net borç stoku, bu dönemde 6 trilyon 337 milyar lira olarak kaydedildi. Stokun milli gelire oranı yüzde 18,1 olarak belirlendi.
AB tanımlı genel yönetim borç stoku da 9 trilyon 144 milyar lira, bu rakamın milli gelire oranı yüzde 26,1 olarak kayıtlara geçti.
30 Eylül 2024 Pazartesi
30 Eylül 2024 Pazartesi
30 Eylül 2024 Pazartesi
30 Eylül 2024 Pazartesi
30 Eylül 2024 Pazartesi
30 Eylül 2024 Pazartesi
18°C