Küresel piyasalarda, ABD'de tüketici enflasyonunun yavaşladığına işaret eden verilerin ardından rekor seviyelerden gelen kar satışlarıyla karışık bir seyir izlenirken, bugün gözler ABD'de üretici enflasyonuna çevrildi.

Dün ülkede açıklanan verilere göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), haziranda aylık bazda yüzde 0,1 azalırken, yıllık bazda yüzde 3 artışla piyasa beklentilerinin altında kaldı.

TÜFE aylık bazda Mayıs 2020'den bu yana ilk kez düşüş kaydederken, yıllık enflasyon da son bir senenin en düşük seviyesine indi.

Çekirdek enflasyon, yıllık bazda yüzde 3,3 ile Nisan 2021'den bu yana en düşük seviyesini görürken, ülkede ilk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısı da 6 Temmuz ile biten haftada 222 bin ile tahminlerin altına kaldı.

Analistler, söz konusu verilerin dezenflasyon trendinin tekrar rayına girdiğine dair görüşleri güçlendirdiğini ve ABD Merkez Bankasının (Fed) faiz indirimlerine yakın zamanda başlayacağına dair beklentileri artırdığını ifade etti.

Para piyasalarındaki fiyatlamalarda, Fed'in ilk faiz indirimine eylülde gitme ihtimaline kesin gözüyle bakılırken, yıl sonuna kadar üç faiz indirimi yapılabileceği de fiyatlamalara dahil oldu.

Fed yetkililerinin açıklamaları da takip edilirken, San Francisco Fed Başkanı Mary Daly, ekonominin bu yıl 1 veya 2 faiz indiriminin uygun olabileceği bir yolda göründüğünü söyledi.

Daly, bir sonraki para politikası adımı atabilmek için daha fazla bilgiye ihtiyaç olduğunu da vurguladı.

St. Louis Fed Başkanı Alberto Musalem de enflasyonda düşüş sürecinin devam ettiğini belirterek, enflasyonun yüzde 2'ye doğru ilerlediğine dair daha fazla kanıt istediğini ifade etti.

Analistler, ABD'de bugün Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ve Michigan tüketici güven endeksi verilerinin piyasalarda oynaklığı artırabileceğini ifade ederek, Fed yetkililerinin sözle yönlendirmelerinin de yatırımcıların odağında bulunmaya devam ettiğini söyledi.

Öte yandan, dün yayımladığı finansal sonuçlarında üçüncü çeyreğe dair düşük gelir beklentisi duyuran Delta Air Lines'ın hisseleri yüzde 4 değer kaybederken, Tesla'nın hisseleri de Robotaxi'nin tanıtımının 2 ay ertelendiğine ilişkin ABD medyasında çıkan haber sonrasında yüzde 8'in üzerinde düştü.

Teknoloji alanında faaliyet gösteren şirketlerde kar satışları öne çıkarken, Nvidia'nın hisse fiyatı yüzde 5,6, Meta'nın yüzde 4,1, Microsoft'un yüzde 2,5, Amazon'un yüzde 2,4 ve Apple'ın yüzde 2,3 geriledi.

Bu gelişmelerin ardından dün ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yaklaşık 7 baz puan düşüşle günü yüzde 4,21'den tamamlarken, bugün yüzde 4,23 seviyesinde bulunuyor.

Dolar endeksi dün yüzde 0,5 azalışla günü 104,4 seviyesinden kapatırken, şu sıralarda önceki kapanışının hemen üzerinde seyrediyor.

Fed'in eylülde faiz indirimine başlayacağına yönelik beklentilerin güçlenmesiyle dün yüzde 1,9 artarak günü 2 bin 415 dolardan tamamlayan altının ons fiyatı, yaklaşık son iki ayın en yüksek günlük kapanışını gerçekleştirirken, şu dakikalarda yüzde 0,2 azalışla 2 bin 409 dolardan alıcı buluyor.

Dün dalgalı bir seyir izleyen Brent petrolün varil fiyatı da günü yüzde 0,2 artışla 85,1 dolardan tamamlarken, bugün önceki kapanışının yüzde 0,1 altında 85 dolardan işlem görüyor.

Bununla birlikte ABD'de bilanço sezonu bugün JP Morgan, Citibank ve Wells Fargo gibi büyük bankaların şirket finansal sonuçlarıyla hızlanacak. 

New York borsasında dün Nasdaq endeksi yüzde 1,95 ve S&P 500 endeksi yüzde 0,88 gerilerken, Dow Jones endeksi yüzde 0,08 artış kaydetti. ABD'de endeks vadeli kontratları yeni güne de karışık bir seyirle başladı. Böylece, Nasdaq ve S&P 500 endeksi 7 günlük yükseliş serisine son verdi.

Avrupa borsalarında ise dün pozitif bir seyir hakim olurken, ABD'de enflasyonun yavaşlamasının ardından İngiliz sterlininin dolar karşısında son bir yılın en yüksek seviyesine çıkması dikkati çekti.

Fed'in eylülde faiz indirimine gideceğine kesin gözüyle bakılmasının ardından sterlin/dolar paritesi, yüzde 0,5 artışla günü 1,2915 seviyesinden tamamladı.

Avro/dolar paritesi de gün yüzde 0,4 yükselişle günü 1,0870'ten tamamlayarak son bir ayın en yüksek günlük kapanışını kaydederken, şu dakikalarda yatay seyrediyor.

Öte yandan, dün bölgede açıklanan verilere göre, Almanya'da enflasyon haziranda aylık yüzde 0,1 ve yıllık yüzde 2,2 ile beklentiler doğrultusunda gelirken, İngiltere'nin mayısta aylık bazda yüzde 0,4 büyüme ile beklentileri aşması dikkati çekti.

İngiltere'de sanayi üretimi ise aynı dönemde aylık yüzde 0,2 ve yıllık yüzde 0,4 artışla öngörülerin altında kaldı.

Dün, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,36, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,71, Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 0,69, İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 0,03 artış kaydetti. Avrupa'da endeks vadeli kontratlar, yeni güne ise karışık bir seyirle başladı.

Asya pay piyasalarında ise Hong Kong hariç negatif bir seyir öne çıkarken, Japon yeninin dolar karşısında yaklaşık son iki buçuk ayın en güçlü yükselişini kaydetmesiyle ülke pay piyasalarındaki sert düşüş dikkati çekti.

Son dönemlerde son 38 yılın rekor seviyelerinde seyreden dolar/yen paritesi, dün yüzde 1,75'lik düşüşle günü 158,82 seviyesinden tamamlayarak, 1 Mayıs 2024'ten bu yana en sert düşüşünü kaydetti. Parite şu dakikalarda, önceki kapanışının yüzde 0,2 üzerinde 159,11 seviyesinden işlem görüyor.

Öte yandan, bugün bölgede açıklanan verilere göre, Çin'de ticaret fazlası haziranda 99,05 milyar dolarla beklentileri aşarken, Japonya'da sanayi üretimi mayısta yüzde 3,6 ile tahminlerin üzerinde artış kaydetti.

Kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 2,4, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 1,6 ve Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,1 gerilerken, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 2 yükseldi.

Yurt içinde ise dün alıcılı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü önceki kapanışa göre yüzde 2,62 artışla 11.024,33 puandan tamamlayarak, tüm zamanların en yüksek günlük kapanışını gerçekleştirdi.

Dolar/TL, dün satıcılı bir seyir izleyerek günü önceki kapanışının yüzde 0,1 altında 32,8328'den tamamlamasının ardından bugün bankalararası piyasanın açılışında 32,9740 seviyesinden işlem görüyor.

Öte yandan, dün JP Morgan'ın yatırımcı toplantısında sunum yapan, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, yurt içi swaplardaki düşüşün parasal aktarım mekanizmasını güçlendirdiğini belirterek, "Enflasyonun yılın ikinci yarısında düşeceğine dair artan bir konsensüs var." değerlendirmesinde bulundu.

Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay da yaptığı sunumda, "Sıkı para politikası duruşumuz, TL tasarrufları artırdı ve enflasyon bekleyişlerinin çıpalanmasına yardım etti." dedi.

Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Hatice Karahan ise JP Morgan'ın yatırımcı toplantısında gerçekleştirdiği sunumda, "Çıktı açığı, yılın 2. çeyreğinde halen pozitif alanda seyretmekle birlikte bir düşüş sergiledi. Yılın ikinci yarısında açığın negatif bölgeye geçeceğini öngörüyoruz." ifadelerini kullandı.

Analistler, bugün yurt içinde ödemeler dengesi yurt dışında ise ABD'de ÜFE ve Michigan tüketici güven endeksi verilerinin takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 11.100 ve 11.200 puanın ise direnç, 11.000 ve 10.900 seviyelerinin destek konumunda olduğunu kaydetti.

AA Finans Ödemeler Dengesi Beklenti Anketi'ne katılan ekonomistler, cari işlemler hesabının mayıs ayında 1 milyar 347,5 milyon dolar açık verdiğini tahmin etti.

Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:

10.00 Türkiye, mayıs ayı ödemeler dengesi

15.30 ABD, haziran ayı Üretici Fiyat Endeksi

17.00 ABD, temmuz ayı Michigan tüketici güven endeksi

12 Temmuz 2024 Cuma

Çin'de ekonomik büyüme ilk üç çeyrekte yıl sonu hedefinin gerisinde kalırken Merkez Bankasının (PBoC) "ekonomiye güçlü makro destek" mesajı piyasalara olumlu yansıdı.

Merkez Bankası Başkanı Pan Gongşıng, Pekin'de düzenlenen Finans Caddesi Forumu'nda bankanın politikalarında büyümeyi teşvik etmeye yönelik yapacağı düzenlemelere ilişkin değerlendirmede bulundu.

Pan, konuşmasında, Çin'deki mevcut ekonomik durumunun güçlü makro destek politikalarını uygulamayı gerektirdiğinin altını çizerek, "Merkezi hükümetin aşamalı canlandırma politikaları paketini uygulama kararı, ekonomiyi ve beklentileri istikrara kavuşturma, tüketimi teşvik etme konusundaki kararlılığını ortaya koyuyor, piyasalar da buna pozitif tepki veriyor." dedi.

Gayrimenkul sektörü ve finans piyasalarında bazı çelişkilerin ve zorlukların varlığına dikkati çeken Pan, uluslararası deneyim ve Çin'in geçmiş tecrübeleri dikkate alındığında bu alanlarda hedeflenmiş politikaların gereğine işaret etti.

Pan, PBoC'nin eylüldeki 50 baz puanlık indirimin ardından dördüncü çeyrekte banka ve kredi kuruluşları için zorunlu karşılık oranlarında 25 ila 50 baz puanlık bir indirim daha planladıklarını duyurdu.

PİYASALAR OLUMLU TEPKİ VERDİ

Ulusal İstatistik Bürosunun (UİB) bu sabah açıkladığı verilere göre, Çin'de Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH), üçüncü çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 4,6 artış kaydetmişti. İlk üç çeyrekteki büyüme yıllık 4,8'e ulaşırken hükümetin bu yıl için "yüzde 5 civarında" öngördüğü büyüme hedefini yakalanıp yakalanamayacağına dair kuşkuları artırmıştı.

Büyüme performansının hükümetin hedefinin altında kalmasına rağmen Çin'de piyasaların Pan'ın güçlü makro destek vurgusuna olumlu tepki verdiği gözlendi.

Açıklamaların ardından Hong Kong borsasının Hang Seng endeksi yüzde 3,7 ve Şanghay bileşik endeksi yüzde 2,9 değer kazandı.

ZORUNLU KARŞILIKLAR DÜŞÜRÜLECEK

Zorunlu karşılıklar bankaların ve kredi kuruluşlarının kredi olarak verdikleri miktarlara karşılık rezerv olarak tutması zorunlu olan nakit miktarını ifade ediyor. Zorunlu karşılıkların düşürülmesi, bu kuruluşların kredi olarak verebileceği daha fazla nakit varlığı piyasaya aktarabilmesini sağlıyor.

Çin Merkez Bankası, zorunlu karşılık oranlarında bu yıl 5 Şubat'ta ve 27 Eylül'de 50 baz puanlık indirimlere gitmişti. Banka, 2022 ve 2023'te de ikişer kez 25 baz puanlık indirimler yapmıştı.

Merkez Bankası Başkanı Pan Gongşıng, 24 Eylül'de düzenlediği basın toplantısında, ters repo faizinde indirimden zorunlu karşılık oranlarının azaltılmasına ve mortgage faizleri ile asgari teminat ödemlerinin düşürülmesine dek politika adımlarını duyurmuştu.

Tedbirler kapsamında zorunlu karşılık oranlarının 50 baz puan düşürüleceğini belirten Pan, ayrıca, piyasadaki likidite durumuna bağlı olarak yıl içinde zorunlu karşılık oranlarında 25 ila 50 baz puanlık ilave indirime gidebileceklerini de vurgulamıştı.

18 Ekim 2024 Cuma

Avrupalı şirketler, durgun ekonomik görünüm ortamında işten çıkarmalarda yılın ikinci yarısında da hız kesmedi.

Avrupa'da, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın ekonomiler üzerindeki etkilerinin sürmesinin yanı sıra zayıf ekonomik veriler, Almanya'daki yapısal sorunlar ve yüksek enflasyona karşı uygulanan sıkı para politikası nedeniyle tüketici talebinin zayıflamasına bağlı olarak, maliyetlerin düşürülmesi amacıyla işten çıkarma kararları alınıyor.

Salgın öncesine göre yüksek seyreden enflasyon hane halkının satın alma gücünü düşürürken, enflasyonu düşürmek için faizin artırılması da şirketlerin yatırım için kredi maliyetlerini yükseltti.

Ortaya çıkan ekonomik durgunluk, Avrupa'nın önde gelen şirketlerinin birçoğunun satış ve karında yaşadığı düşüş de şirketlerin istihdam kararlarına yansıyor.

Otomotiv, mühendislik, kimya, bankacılık, imalat, teknoloji ve petrol başta olmak üzere neredeyse tüm sektörlere yayılan işten çıkarmalar, bu yılın ikinci yarısı itibarıyla da hız kesmedi. Buna son olarak, Fransa merkezli havacılık ve uçak üretim şirketi Airbus’ın Savunma ve Uzay bölümünde 2026 ortasına kadar 2 bin 500'e kadar pozisyonu azaltma kararı eklendi.

Bu yılın temmuz başından itibaren işten çıkarma kararları alan büyük çaplı Avrupalı şirketler ve sektörlere göre dağılımı şu şekilde:

MÜHENDİSLİK, HAVACILIK VE SAVUNMA

İsveç merkezli batarya üreticisi Northvolt, geçen ay yaptığı açıklamada, Skelleftea bölgesindeki Northvolt Ett fabrikasındaki 1000 pozisyon dahil 1600 çalışanını işten çıkarmayı planladığını duyurdu. Şirketin açıklamasında, zorlu makroekonomik koşullar karşısında fabrikadaki üretim kapasitesinin artırılması için bazı maliyet düşürücü önlemlerin alınacağı belirtilerek, bu önlemlerin işten çıkarmalarla sonuçlanmasının beklendiği bildirildi.

Fransa merkezli havacılık ve uçak üretim şirketi Airbus bu hafta Savunma ve Uzay bölümünde 2026 ortasına kadar 2500'e kadar pozisyonu azaltma kararını açıkladı.

DEMİR YOLU, TELEKOM VE ÇİP

Alman demir yolu operatörü Deutsche Bahn, temmuzda, toplam istihdamının yaklaşık yüzde 9'una karşılık gelen 30 bin çalışanını işten çıkaracağını açıkladı.

İsveçli telekom operatörü Telia da bu yıl içinde yaklaşık 3 bin çalışanıyla yollarını ayıracağını bildirerek, istihdamını azaltma kararı alan diğer Avrupalı şirketler arasına katıldı.

Alman çip üreticisi Infineon ağustosta dünya çapında 1400 pozisyonu azaltacaklarını ve bu pozisyonları işçilik maliyetlerinin daha düşük olduğu ülkelere taşıyacaklarını duyurdu.

Polonya'nın en büyük yük taşıma şirketi PKP Cargo, temmuzda personelinin yüzde 30'unun işine son vermeyi planladığını açıkladı.

Finlandiya merkezli bilgi teknolojileri ve telekomünikasyon şirketi Nokia'nın da maliyetleri düşürme çabası kapsamında Avrupa'da 350 kişiyi işten çıkarmayı planladığı haberleri uluslararası medyada yer aldı. Şirketin ayrıca Çin'de de istihdamını 2 bin kişi azaltmayı planlıyor.

BANKACILIK

Norveç merkezli DNB bankası, eylülde yaptığı duyuruda 6 ay içinde tam zamanlı 500 çalışanının işine son vereceğini bildirdi.

İtalyan banka UniCredit, 17 Ekim'de işçi sendikasıyla 1000 kişinin gönüllü şekilde işten çıkarılması ve 500 yeni istihdam oluşturulması konusunda anlaşmaya vardığını açıkladı.

PERAKENDE VE TÜKETİM MALLARI

Ev aletleri üreticisi Dyson, temmuzda küresel yeniden yapılanma planı kapsamında İngiltere'de yaklaşık 1000 kişiyi işten çıkarma kararı aldı.

Tüketim ürünleri şirketi Unilever de temmuzda 2025 sonuna kadar Avrupa'daki tüm ofis pozisyonlarını üçte bir azaltmayı planladığını duyurdu.

ENERJİ, İLAÇ, MEDYA VE DİĞER SEKTÖRLER

Enerji şirketi Shell'in petrol ve doğal gaz arama alanındaki istihdamını yüzde 20 azaltmayı planladığına ilişkin haberler uluslararası medyaya yansıdı.

İlaç üreticisi Indivior, temmuzda 130 kişiyi işten çıkaracağını duyururken, Norveçli gübre üreticisi bu hafta yaptığı açıklamada Belçika'daki tesisinde planlanan üretim değişikliklerinin yaklaşık 115 çalışanın işten çıkarılmasıyla sonuçlanabileceğini açıkladı.

Finlandiyalı orman ürünleri grubu da geçen hafta Fibres Finland tesisinde yaklaşık 110 çalışanıyla yollarını ayırabileceğini bildirdi. Şirket ağustosta Almanya'daki fabrikasının kapanmasıyla 338 kişinin, biokompozit tesisinin kapatılmasıyla da Finlandiya ve Almanya'da 59 kişinin işten çıkarılacağını açıklamıştı.

İsviçreli medya şirketi Tamedia ağustosta iki matbaasını kapatacağını ve yaklaşık 300 çalışanının işine son vereceğini duyurdu.

İngiliz medya devi BBC bu hafta 155 kişinin işten çıkarılacağını açıkladı. Yılda 700 milyon sterlin tasarruf sağlama planı kapsamında pozisyonlarını azaltmaya karar veren BBC'nin, söz konusu işten çıkarmalarla maliyetini 24 milyon sterlin düşüreceği bildirildi. 

İngiliz Premier Lig kulübü Manchester United'ın da kulüp çapında bir işten çıkarma programının parçası olarak yaklaşık 250 kişiyi işten çıkarmayı planladığına yönelik haberler medyada yer aldı.

18 Ekim 2024 Cuma