Rusya'nın akaryakıt ihracatını kısıtlaması arz sıkıntısını derinleştirebilir

Rusya'nın benzin ve motorin ihracatını kısıtlama kararı, arz sıkıntısı yaşanan küresel piyasalardaki sorunları kışa girerken daha fazla derinleştirebilir.

Dünyanın en büyük petrol üreticilerinden Rusya, günde yaklaşık 100 bin varil benzin ve 900 bin varil motorin ihraç ediyor. Ülkenin geçen yıl toplam motorin ihracı 35 milyon ton, benzin ihracatı ise 4,8 milyon ton seviyesinde gerçekleşti.

Başta kara ve deniz yolu olmak üzere taşımacılıkta önemli paya sahip olan benzin ve motorin, tarım ve sanayi sektörlerinde de yoğun şekilde kullanılıyor.

Rusya'nın benzin ve motorin ihracatı, ham petrol ihracatına kıyasla düşük seviyede ancak ihracatın kış öncesinde ve halihazırda küresel piyasada arz sorunu yaşanırken kısıtlanması piyasalarda tedirginlik yarattı.

Dün benzin ve motorin ihracatını kısıtlama yönünde karar aldığını açıklayan Rus hükümetinin bu kararından hemen önce 92,7 dolar seviyesinde işlem gören Brent petrolün varili açıklamanın ardından 94,5 dolara kadar yükseldi.

HÜKÜMET İÇ PİYASAYI DENGELEMEK İSTİYOR

Rus hükümeti, benzin ve motorin ihracatına geçici kısıtlamayı iç piyasada artan fiyatlar nedeniyle aldığını belirtti.

Kararın ardından iç piyasada benzin ve motorin çeşitlerinin fiyatlarında ortalama yüzde 5 düşüş gerçekleşti.

Kararın kısa süre içinde iptal edilmemesi halinde söz konusu ürünleri ihraç eden şirketlerin olumsuz etkileneceği tahmin ediliyor.

Özellikle Gazprom Neft, Tatneft ve Surgutneftegaz, Rusya'da benzin ve motorin gibi petrol ürünlerinin ihracatında ön plana çıkarken, Rus petrol sektöründeki büyük şirketlerin neredeyse tümü bu ürünlerin ihracatını yapıyor.

Avrupa ve Asya'daki rafinerilerin üretimi düşük seviyede

Uluslararası Enerji Ajansının 9 Eylül tarihli raporunda, rafinerilerin, özellikle damıtık maddelere yönelik artan talebi karşılamakta zorlandığı belirtilmişti.

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı petrol üreticisi ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun arz kesintileri nedeniyle petrol arzında sorunlar yaşandığına işaret edilen raporda, Rus petrolüne uygulanan ambargolar da eklendiğinde, Avrupa ve Asya'daki rafinerilerdeki üretimin önceki yılların önemli oranda altında kaldığı kaydedilmişti.

Dünyanın en büyük dizel yakıt tedarikçilerinden Rusya'nın kısıtlama kararı, küresel pazardaki açığı özellikle kış sezonu yaklaşırken daha da derinleştirme potansiyeli taşıyor. Ancak Rusya'nın tükettiğinden çok daha fazla benzin ve özellikle dizel ürettiği dikkate alındığında kısıtlamaların iç pazarda hızla arz fazlasına yol açacağı ve bu nedenle yasağın uzun sürmeyeceği öngörülüyor.

Rusya Enerji Bakan Birinci Yardımcısı Pavel Sorokin, dün gazetecilere yaptığı değerlendirmede, kararın şu an için süresinin olmadığını ancak piyasada etkisinin hızla hissedilmesini beklediklerini söyledi.

Tarım sektörünün, benzin ve motorinde en büyük tüketiciler arasında yer aldığına işaret eden Sorokin, "Bu önlemler tarımsal üreticilerimizin ihtiyaçlarının tam olarak karşılanmasına olanak tanıyacak." dedi.

22 Eylül 2023 Cuma