Retina, ışığı beyne giden elektrik sinyallerine dönüştürürken yüksek oksijen talep eder; oksijen akışındaki aksamalar glokom, yaşa bağlı makula dejenerasyonu (AMD) ve diyabetik retinopati gibi hastalıkları tetikleyebilir. Yeni sistem bu metabolik kırılganlığı, iki ileri tekniği tek optik hatta birleştirerek izliyor:
• VIS-OCT: Görünür ışıkla retina katmanlarının yüksek çözünürlüklü 3B yapısal haritasını ve kan akışı dinamiklerini çıkarıyor.
• PLIM-SLO: Göz içine verilen Oxyphor 2P adlı oksijene duyarlı, güvenli boyanın fosforesans ömrünü ölçerek kısmi oksijen basıncını (pO₂) doğrudan hesaplıyor.
Aynı optik yolun kullanılması, yapısal, akım ve oksijenasyon verilerinin eşzamanlı, piksel-piksel hizalı elde edilmesini sağladı; bu da oksijen metabolizmasının anatomik bağlama oturtulmasına imkan verdi.
KILCAL DÜZEY ÖLÇÜM
Araştırma canlı fareler üzerinde yürütüldü. PLIM-SLO, beklenildiği gibi arteriyollerde en yüksek, venüllerde en düşük, kılcallarda ara pO₂ değerlerini saptadı. Sistem odağının ayarlanmasıyla, farklı retina derinliklerinde oksijen ölçümleri yapılabildi; böylece birden fazla damar katmanının hem yapısı hem de oksijen profili eşzamanlı ortaya kondu—önceki yöntemlerin ulaşamadığı bir ayrıntı düzeyi.
OKSİJEN HARİTALAMA DOĞRULAMA
Ekibe göre doğrulama adımları kritik rol oynadı. Farelerin soluduğu oksijenin sistematik olarak değiştirilmesi, retinadaki pO₂’nin öngörülebilir biçimde değiştiğini gösterdi; ölçümlerin fizyolojik gerçekliği böylece sınanmış oldu. Aynı seansta elde edilen VIS-OCT akış verileriyle PLIM-SLO pO₂ haritalarının doğrudan ilişkilendirilmesi, dokuya ulaşan oksijenin damar yapısı ve hemodinamikle nasıl bağlandığını incelemek için yeni bir temel sundu.
KLİNİĞE GİDEN YOL
Sistem şu an sadece farelerde test edildi. İnsan uygulamasına geçişte iki teknik sınır öne çıkıyor:
• Kalibrasyon ihtiyacı: İki görüntüleme kanalının ışık etkileşimlerini telafi etmek için titiz kalibrasyon gerekiyor.
• Fizyolojik değişkenler: pH ve CO₂ gibi etmenlerin doğrudan ölçülememesi küçük hata payları doğurabilir.
Buna karşın, çok modlu bu yaklaşım, retina sağlığının bütüncül bir fotoğrafını sunarak glokom, AMD, diyabetik retinopati ve diğer nörovasküler hastalıklarda erken, presemptomatik değişimleri yakalama potansiyeline sahip. Klinik aşamada, hekimler semptomlar başlamadan önce riskli bölgeleri saptayabilir; tedavi zamanlaması ve izlem stratejileri kişiselleştirilebilir.
