Brent türü ham petrolün yılın başında 76.86 dolar olan varil fiyatı, ocakta yüzde 4.6 artarak 80.42 dolara, şubatta yüzde 1.65 artışla 81.75 dolara çıktı. Fiyatlar, mart ayında Kasım 2023’ten beri en yüksek seviye olan 87.1 doları test etti ve ayın tamamında yüzde 6.16 artışla 86.79 dolara yükseldi. Böylece brent petrolün varili, yılın ilk 3 ayında yüzde 12.91 değer kazanmış oldu. Batı Teksas türü ham petrolün varil fiyatı da ilk çeyrekte yüzde 15.87 arttı.
RUSYA’NIN ARZI
Gelişmelerle ilgili değerlendirmelerde bulunan Energy Intelligence Group’un Petrol Piyasaları Ekonomisti Julien Mathonniere, Ukrayna’ya ait insansız hava araçlarının Rusya’daki petrol rafinerilerini vurmasının ardından bazı rafinerilerin üretimi kısmen durdurmak zorunda kaldığını, bu sebeple ülkenin rafine petrol ürünü ihraç etme kapasitesinin azalabileceğini söyledi. Mathonniere, Rus ham petrol ve rafine ürünlerinin hâlâ küresel arzın yaklaşık yüzde 8’ini oluşturduğunu, bu ihtimalin gerçekleşmesi halinde küresel rafine petrol ürünü pazarındaki sıkışıklığın artarak jet ve dizel yakıt fiyatlarını yukarı yönlü baskılayabileceğini de ifade etti.
OPEC+ KOTALARI
Rusya’daki petrol rafinerilerinin tekrar tam kapasiteyle çalışmaya başlayana kadar daha az petrol işleyeceğine işaret eden Mathonniere, bu sebeple ülkenin elinde piyasaya sürülmeyi bekleyen daha fazla ham petrol olacağını dile getirdi. Rusya’nın daha fazla ham petrol ihracına karar vermesi halinde OPEC+ grubuna taahhüt ettiği üretim ve ihracat kotalarını ihlal etmiş olacağını belirten Mathonniere, “Olası bir itaatsizlik, OPEC+ grubunun bu yıl daha fazla tedarik sağlamasının önüne geçeceğinden Suudi Arabistan’ı huzursuz edecektir” değerlendirmesinde bulundu.
DOLAYLI İTHALAT
Avrupa’nın yaptırımlar sebebiyle Rus dizel yakıtlarını doğrudan almak yerine çeşitli ülkeler aracılığıyla ithal ettiğini söyleyen Mathonniere, şu analizi yaptı: “Petrol fiyatlarında yılın ilk çeyreğinde gözlemlenen fiyat artışı, ham petrol piyasasından ziyade işlenmiş petrol ürünlerine yönelik arz endişelerinden kaynaklanıyor. Rusya ile Ukrayna arasındaki gerginliğin, ithal edilen dizel yakıtların kapasitesini azaltacağından duyulan endişe neticesinde petrol fiyatları yukarı yönlü hareketini sürdürüyor.”
ÜRETİM KISINTISI VE JP MORGAN’IN TAHMİNİ
Petrol piyasalarını etkileyen önemli bir gelişme de Rusya Başbakan Yardımcısı Alexander Novak’ın, petrol şirketlerinin üretim kesintilerini diğer OPEC+ üyesi ülkelerle eşit bir şekilde yaymak için ikinci çeyrekte ihracattan ziyade üretimi azaltmaya odaklanacaklarını duyurması oldu. New York merkezli yatırım bankası JP Morgan, konuyla ilgili değerlendirmesinde, Rusya’nın üretimde kesinti kararının diğer ülkelerin önlemleriyle dengelenmediği sürece brent petrolün 100 dolara yükselmesi için potansiyel olduğunu açıkladı. Mart ayında ayrıca Suudi Arabistan, Cezayir ve Kuveyt, petrol üretiminde yaptıkları gönüllü kesintiyi 3 ay daha uzatacaklarını duyurmuştu. Suudi Arabistan Enerji Bakanlığı, petrol üretiminde gönüllü kesintinin haziran sonuna uzatıldığını ve günlük 9 milyon varil üretim yapılacağını bildirmişti. Cezayir’in günlük petrol üretiminin 51 bin varil kesintiyle 908 bin varil olacağı ifade edilmişti.
