Yeni bir kanser tedavisi, kanser hücrelerini etkisiz hale getirirken sağlıklı hücreleri korumak ve kemoterapi ile diğer tedavilerde görülen ağrılı yan etkilerden kaçınmak amacıyla LED ışığı ve küçük kalay pullarını bir araya getiriyor. Bu keşif, Austin’deki Teksas Üniversitesi ve Portekiz’deki Porto Üniversitesi’nin UT Austin Portekiz Programı aracılığıyla yürüttüğü bir iş birliğinin ürünü olarak öne çıkıyor. Çalışma, yüksek malzeme maliyetleri, özel tesis ihtiyacı ve sağlıklı dokulara zarar verebilen lazer gibi engeller nedeniyle yaygınlaşması sınırlı kalan bir ışık tabanlı tedavinin, pratik ve güvenli biçimde kullanımına zemin hazırlayabilecek bir yaklaşım sunuyor.
SNOₓ İLE HEDEFLEME
Yeni araştırma, lazerler yerine LED teknolojisinin tercih edilmesi ve “SnOₓ nanoflakes” olarak adlandırılan kanser hedefli bir malzemenin geliştirilmesi sayesinde bu engelleri azaltmayı amaçlıyor. Projenin liderlerinden olan ve Cockrell Mühendislik Okulu Chandra Aile Elektrik ve Bilgisayar Mühendisliği Bölümü’nde görev yapan Jean Anne Incorvia, ekibin hedefinin yalnızca etkili değil, aynı zamanda güvenli ve erişilebilir bir tedavi yöntemi ortaya koymak olduğunu vurguladı. Bu çerçevede, LED ışık ile SnOₓ nanoflake kombinasyonunun, sağlıklı hücrelere dokunmadan kanser hücrelerini hassas biçimde hedefleyen bir yöntem sunacak şekilde tasarlandığı aktarılıyor.
LABORATUVAR SONUÇLARI GELDİ
ACS Nano’da yayımlanan çalışmada, yöntemin kolorektal kanser ve cilt kanseri hücrelerini nötralize etmede dikkate değer bir etkinlik gösterdiği bildiriliyor. Sadece 30 dakikalık maruziyetle, tedavinin cilt kanseri hücrelerinin yüzde 92’sine ve kolorektal kanser hücrelerinin yüzde 50’sine kadarını öldürebildiği; bu esnada sağlıklı insan cilt hücreleri üzerinde zararlı bir etki gözlenmediği belirtiliyor. Bu bulgular, yaklaşımın güvenli ve seçici olduğuna işaret ederek, hedefe yönelik ışık–malzeme etkileşimlerinin klinik potansiyelini güçlendiriyor.
FOTOTERMAL KONSEP ÖN PLANDA
Kanser, dünya genelinde ikinci önde gelen ölüm nedeni olmayı sürdürürken tedavideki zorluklar araştırmacıları alternatiflere yöneltiyor. En umut verici seçenekler arasında, invaziv cerrahi veya zararlı kemoterapi ilaçlarına kıyasla kanser hücrelerini seçici biçimde öldürecek düzeye kadar ısıtmak için ışık kullanan yakın kızılötesi fototermal terapi bulunuyor. UT–Portekiz ortak araştırmasının temelini oluşturan bu yaklaşım, lazer gerektirmeyen LED kaynakları ve SnOₓ nanoflake’lerle birlikte düşünüldüğünde, hem maliyeti düşürmeyi hem de uygulama kolaylığını artırmayı hedefliyor.
ERİŞİLEBİLİR CİHAZ HEDEFİ
Teknolojinin etkinliğini ortaya koyan ekip, bundan sonraki aşamada iki temel hedef belirliyor: Işık ve ısı reaksiyonunun daha ayrıntılı anlaşılması ile başka potansiyel katalizör malzemelerinin araştırılması; ayrıca teknolojiyi klinisyenlere ve hastalara ulaştıracak cihazların geliştirilmesi. Portekiz’deki projenin baş araştırmacısı ve Porto Üniversitesi Mühendislik Fakültesi’nden Artur Pinto, nihai hedefin bu teknolojiyi her yerdeki hastalara—özellikle özel ekipmana erişimin sınırlı olduğu bölgelerde—daha az yan etki ve daha düşük maliyetle sunmak olduğunu ifade ediyor.
TAŞINABİLİR TEDAVİ İMKANI
Özellikle cilt kanserleri için, tedavinin hastaneden hastanın evine taşınabileceği bir gelecek öngörülüyor. Bu vizyona göre, ameliyat sonrasında cilde yerleştirilebilecek taşınabilir bir cihaz, kalan kanser hücrelerini LED ışığıyla hedefleyip yok ederek tekrarlama riskini azaltabilir. Böylece, fototermal prensiplere dayanan LED + SnOₓ yaklaşımı, hem klinik ortamlarda hem de ev tabanlı izlem–müdahale modellerinde, daha erişilebilir ve daha az yan etkili bir kanser tedavisi alternatifi haline gelebilir.
