Kortizol, kan basıncı ve metabolizma gibi temel vücut fonksiyonlarının düzenlenmesinde hayati bir rol oynuyor. Bu hormondaki dengesizlikler, ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Geleneksel ölçüm yöntemleri ise klinik ortamda yapılması gerektiği için sınırlı kalıyordu.
Kaliforniya Üniversitesi, Santa Cruz’da biyomoleküler mühendislik alanında yardımcı doçent olan Andy Yeh, geliştirdikleri yeni biyosensörle bu engeli aştıklarını açıkladı. Yeh’in ekibinin tasarladığı yapay sensör, kortizol moleküllerine bağlanarak ışık üretiyor ve hormon seviyesini görünür hale getiriyor.
AKILLI TELEFONLA TAKİP
Yeni sistem, Covid-19 hızlı testlerine benzer bir şekilde ‘karıştır ve oku’ formatında çalışıyor. Kullanıcı, sensör içeren solüsyona yalnızca bir damla kan veya idrar ekliyor. Ardından, akıllı telefon kamerası yayılan ışığı algılayarak kortizol seviyesini ölçebiliyor.
Prof. Yeh, sistemin pratikliğini şöyle özetledi:
“Sinyali doğrudan okuyabiliyorsunuz; sensörün çıktısı ışık emisyonlarıdır. Bir akıllı telefon kamerasıyla fotoğrafını çekmek yeterli.”
YÜKSEK HASSASİYETLİ SONUÇLAR
Araştırma, Amerikan Kimya Derneği Dergisi’nde yayımlandı ve biyosensörün tüm klinik olarak önemli kortizol seviyelerinde güvenilir sonuç verdiğini doğruladı. Yeni test, geleneksel yöntemlere kıyasla çok daha geniş bir dinamik aralığı kapsıyor.
Yeh, bu gelişmenin önemini şu sözlerle vurguladı:
“Bu sensör, hastanelerde kullanılan mevcut standart yöntemlerden çok daha hassas. Dinamik aralığı geleneksel testlere göre çok daha büyük.”
TIPTA YENİ UFUKLAR
Yapay protein mühendisliği üzerine çalışan Yeh, doğadaki proteinleri değiştirmek yerine tamamen yeni proteinler yaratmak için yapay zekâ destekli tasarım kullandıklarını belirtti. Bu teknoloji, yalnızca kortizol ölçümüyle sınırlı kalmayıp, ilaç geliştirme ve diğer tanı alanlarında da kullanılabilecek.
Araştırmacılar, bu sensörün kortizol fazlalığı ya da eksikliğinden kaynaklanan sağlık sorunlarının daha iyi anlaşılması ve tedavi edilmesine katkı sağlayacağını düşünüyor.
