Tokyo Bilim Enstitüsü’nden (Science Tokyo) araştırmacılar, kullanıcı tanımlı koku özelliklerine göre yeni kokular üretebilen bir yapay zeka modeli geliştirdi. OGDiffusion adı verilen bu model, uçucu yağların kütle spektrometrisi verilerini ve koku tanımlayıcılarını kullanarak yeni koku profilleri oluşturabiliyor. Bu gelişme, koku endüstrisinde deneme-yanılmaya dayalı geleneksel yöntemlerin ötesine geçerek hızlı ve ölçeklenebilir bir üretim süreci vadediyor. Çalışmanın sonuçları IEEE Access dergisinde yayımlandı.
KOKU ÜRETİMİNDE DEVRİM
Parfümeri, gıda ve ev ürünleri gibi sektörlerde kokunun ürün deneyimini doğrudan etkilediği biliniyor. Ancak geleneksel koku tasarımı süreçleri zaman alıcı, uzmanlık gerektiren ve yoğun deneme yanılma ile yürütülen emek-yoğun bir süreç. Bu ihtiyaca cevap olarak geliştirilen OGDiffusion modeli, üretken yayılım ağları ile çalışıyor. Bu ağlar, bir gürültü sürecini tersine çevirerek yeni içerikler oluşturmayı öğrenen yapay zeka sistemleri olarak tanımlanıyor.
VERİ ODAKLI YAKLAŞIM
Model, kullanıcıların belirlediği dokuz farklı koku tanımlayıcısı (örneğin "turunçgiller", "odunsu") doğrultusunda 166 uçucu yağın kimyasal profillerini analiz ediyor. Kullanıcının belirttiği koku özelliklerine uygun kütle spektrumunu üreten sistem, bu kokuya ulaşmak için gereken yağ karışımını ise “negatif olmayan en küçük kareler” adlı matematiksel yöntemle hesaplıyor. Bu, son ürünün tekrar üretilebilirliğini de kolaylaştırıyor.
İNSAN TESTİYLE DOĞRULANDI
Geliştirilen modelin performansı, çift kör yapılan duyusal testlerle değerlendirildi. Katılımcılar, AI tarafından oluşturulan kokuları doğru tanımlayıcılarla eşleştirmeyi başardı. Ayrıca, belirli bir tanımlayıcıya göre tasarlanmış kokular ile orijinal kokular arasında ayrım yapılması istendiğinde de katılımcılar doğru seçimi yapabildi. Bu sonuçlar, OGDiffusion’ın insan algısıyla uyumlu, tanımlanabilir koku profilleri oluşturduğunu gösteriyor.
ENDÜSTRİYEL DÖNÜŞÜM KAPIDA
Profesör Takamichi Nakamoto liderliğindeki ekip, insan müdahalesine ihtiyaç duymayan bu sistemin, koku tasarımında büyük bir dönüşüm başlattığını belirtiyor. Nakamoto’ya göre, OGDiffusion modeli ile acemi kullanıcılar dahi hedeflenen koku profiline uygun kokuları dijital ortamda oluşturabilecek. Yapay zeka destekli bu yöntem, parfümden gıdaya kadar birçok sektörde hızlı ve verimli ürün geliştirme imkânı sunuyor.
