İtalya Ulusal Araştırma Konseyi Biyolojik Bilimler ve Biyolojik Kaynaklar Enstitüsü’nün 2022 yılında yayınladığı rapora göre, 9 alanda 25 binden fazla ürünün hammaddesi olmaya aday olan kenevirde ülkeler politikalarını bir bir güncelliyor. Türkiye’de de kenevirin kullanım alanlarına yönelik önemli bir düzenleme yapıldı. ‘Sağlıkla İlgili Bazı Kanunlarda ve 663 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’, TBMM’de kabul edildi. Bu düzenlemeyle tıbbi kenevirin eczanelerde satışı da serbest hale geldi. Yeni döneme dair detayların önümüzdeki günlerde netleşmesi beklenirken, Türkiye’de Ar-Ge çalışmalarının da bu alanda yoğunlaşacağı öngörülüyor.
YAPRAKLARI ÖNEMLİ
Yozgat Bozok Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Kenevir Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Güngör Yılmaz, kenevir bitkisinin sapında bulunan liflerin yüzde 74 civarında selüloz içerdiğini, selülozun ise kullanıldığı her sektör için önemli bir hammadde olduğunu söyledi. Türkiye’de endüstriyel kenevir için çeşitli yasal düzenlemeler yapıldığını hatırlatan Yılmaz, şu bilgiyi verdi: “Son düzenlemeyle kenevirin tıbbi boyutu da yasal zemine oturdu. Normalde kenevirin yaprak kısımları yasa gereği imha edilir. Bu durumda kenevir bitkisinin yapraklarının da kullanılabileceği bir alan oluştu. Genel itibariyle olumlu bir gelişme olarak nitelendiriyoruz. Ar-Ge çalışmaları bu alana yoğunlaşabilir.”
İKİ AYRI ÜNİVERSİTE
Türkiye’de kenevir bitkisinin üretimi, bakanlıkça belirlenen 21 ilde serbest. Kenevirle ilgili bilimsel Ar-Ge çalışmaları da Yozgat Bozok Üniversitesi Kenevir Araştırmaları Enstitüsü ve Samsun On Dokuz Mayıs Üniversitesi Kenevir Araştırma Enstitüsü bünyesinde yapılıyor. Her iki üniversitede bulunan araştırma laboratuvarlarıyla kenevir; yaprağından sapına, lifinden tohumuna kadar inceleniyor ve çeşitli projelere konu oluyor.
ALMANYA LİDER
Kenevirin dünyada kullanımı her geçen gün artıyor. Küresel Kenevir Avrupa Görüntüsü Raporu’na göre küresel tıbbi kenevir pazarında en büyük payı Kuzey Amerika alıyor. Aynı rapora göre, tıbbi kenevir kullanımının genel kullanım içerisindeki payının 2028’e kadar yüzde 16’ya çıkması öngörülürken, Avrupa pazarında tıbbi kenevir konusunda en büyük adımlar Almanya tarafından atılıyor. Tıbbi kenevirin eczanelerde satışıyla ilgili uygulamalar pek çok Avrupa ülkesinde geçerli. Almanya, İngiltere ve Portekiz’de halihazırda tıbbi kenevirin satışıyla ilgili yasal düzenlemeler mevcut. Fransa ve İspanya’da da önümüzdeki günlerde çeşitli düzenlemelerin yapılması bekleniyor.
PEK ÇOK HASTALIĞIN TEDAVİSİNDE KULLANILACAK
Sağlık Bakanı Prof. Dr. Kemal Memişoğlu da bir açıklama yaparak, tıbbi kenevirle ilgili şu bilgiyi vermişti: “Kenevir, nörolojik hastalıklardan romatizmal rahatsızlıklara, kronik ağrıdan şizofreni ve kaygı bozukluklarına kadar çok sayıda alanda bilimsel temellere dayalı bir şekilde değerlendiriliyor. Tıbbi kenevirin aynı zamanda mide bulantısı, akne, sedef hastalığı, diskinezi, romatoid artrit, madde bağımlılığı ve bazı kalp hastalıkları gibi alanlarda da etkili olduğuna dair güçlü klinik çalışmalar bulunuyor. Elbette burada bahsettiğimiz şey; bağımlılık riski olmayan, ilaç formuna getirilmiş ve hekim kontrolünde kullanılan tıbbi içerikler. Tıbbi kenevir, bütün süreçlerde sıkı bir denetime tabi. Bu ürünler yalnızca Sağlık Bakanlığı onayıyla ve reçeteyle eczanelerde olacak.”
KAPALI SERA SİSTEMİ
Yasal zemini oluşturulan tıbbi kenevir düzenlemesine göre yan ürünler için Sağlık Bakanlığı yetkili olacak. Kapalı sistem içerisinde üretilen her ürün denetlenecek. Kenevirin üretimiyle ilgili izinler Tarım ve Orman Bakanlığı ile Toprak Mahsulleri Ofisi’nden alınacak. Bunların ruhsatlandırılması, izin verilmesi için Tarım ve Orman Bakanlığı’na; ilaç hammaddesi, kozmetik ürün hammaddesi olarak neyi kullanacaklarsa bununla ilgili de Sağlık Bakanlığı’na başvuru yapılacak, oradan izin ve ruhsat alınacak. Kullanım onayları çıktıktan sonra ürün işlenebilecek. İçişleri Bakanlığı’nın ise kenevirin ekimiyle ilgili denetlemeleri, kaç dekar alan ekilmiş, ne kadar ürün elde edilmiş ve bunların kök sayılarının tespiti noktasında takipleri olacak. Kurulan fabrikalar kapalı sera sistemiyle üretim yapacak. Uygulamayla bu alanda ithalatın azalması hedefleniyor.
PİYASA KAYIT ALTINA ALINACAK
İstanbul Eczacılar Odası Başkanı Pınar Özcan: Uygulamanın Sağlık Bakanlığı kontrolünde olması sevindirici bir gelişme. Konuyla ilgili netleşmesi gereken pek çok detay var. Ancak halihazırda piyasalarda sahte olarak bulunan veya kaçak şekilde tıbbi amaçlı kullanım için temin edilen kenevirin bu düzenlemeyle yasal bir zemine oturması çok önemli. Piyasalar daha iyi kontrol edilebilecek.
