Türkiye’de finansman sektöründe yeni bir adım atıldı. kamu bankası emlak katılım, iştiraki emlak katılım Tasarruf Finansman A.Ş. ile sektöre girdi. istanbul’da düzenlenen bir programla kamuoyuna duyurulan yeni sistem, 81 ilde vatandaşların faiz ve kredi kullanmadan ev, iş yeri, araç sahibi olabilmelerine olanak tanıyacak. Devlet güvencesiyle hayata geçirilen model, katılımcıların kendi bütçelerine uygun tasarruf planları oluşturmasına imkan sağlarken, sektörde kamu güvencesinin de devreye girdiği yeni bir dönemin kapısını araladı.
FİNANSAL İNOVASYON
istanbul Sabahattin Zaim üniversitesi Öğretim üyesi Prof. Dr. yusuf Dinç, istanbul Ticaret’e yaptığı değerlendirmede tasarruf finansmanının Türkiye’de borca dayalı konut finansmanı modeline önemli bir alternatif olarak geliştiğini belirterek, bu durumun gayrimenkul piyasasını istikrarsızlaştıran ve barınma sorunlarına neden olabilen mevcut sistemi olumlu yönde dönüştürebileceğini söyledi. Prof. Dr. Dinç, “Sistem bir anlamda Türkiye’nin dünyaya tanıttığı bir finansal inovasyon. Aslında altın günü gibi temel düzey tasarruf modellerinin finansal mühendislikle geliştirilmesini ifade ediyor” dedi.
BİR EKSİKLİĞİ GİDERDİ
Prof. Dr. Dinç, sistemin Türkiye’de uzun yıllardır uygulanmasına rağmen yasal düzenlemesinin yeni olduğunu hatırlatarak, ‘evim’ şirketleriyle bilinen yapıların bir finansal aracı olarak tanımlanmasıyla sektöre olan ilginin arttığını ifade etti. Dinç, “Tek eksik, artık kamunun bir oyuncuyu sektöre sokmasıydı. Nihayet unvanına da uygun olarak emlak katılım iştiraki ile bu hizmeti vermeye başladı” dedi. emlak katılım’ın sektöre girişinin büyük bir ilgiyle karşılandığını belirten Dinç, bunun konut edinimini ve imalat planlamasını daha mümkün kılması açısından heyecan verici olduğunu kaydetti.
SATIŞLARDA ETKİSİ HİSSEDİLİYOR
Prof. Dr. Dinç, Türkiye’nin artık yeni konut finansman modelinin tasarruf finans olacağını veya olması gerektiğini belirterek, sektörün etkisinin konut satışlarında hissedilmeye başlandığını vurguladı. Dinç’in, sektöre ilişkin paylaştığı veriler şöyle: “2025 yılı aylık ortalama 10 bin civarı araç, 5-6 bin civarı da konut tasarruf planının tahsisatı gerçekleşiyor. Halihazırda 673 bin tasarruf planıyla 630 bin katılımcı sektör şirketleri uhdesinde birikim yapıyor. Bu veri, çoğu 2 ila 5 yıl arasında bir o kadar araç ve konutun sektörün finansal çözümleriyle el değiştireceğini gösteriyor.”
YENİ ‘MORTGAGE MODELİ’ POTANSİYELİ
Borca dayalı mortgage modellerinin Türkiye’de ciddi bir sınamadan geçtiğini ve toplumun genelini tatmin edemediğini ifade eden Prof. Dr. yusuf Dinç, “Türkiye’nin yeni mortgage modeli olarak tasarruf finansın benimsenmesine az kaldı” dedi. Özellikle faiz hassasiyeti olan vatandaşların katılım bankalarında biriktirdiği tasarrufların bu sisteme aktarılabileceğini öngören Dinç, bu durumun ilk etkilerinin gözlemleneceğini söyledi.
Prof. Dr. Dinç, ilerleyen dönemde tasarruf finans şirketlerinde fon oluşmaya başlayacağını ve bu fonların yönetim kabiliyeti geliştikçe finansal piyasaların derinleşeceğini ifade etti. Bireyler açısından modelin en önemli katkısının, ‘edinim hedefinden kopan tasarruf kaslarının hedefe yeniden bağlanması’ olduğunu belirten Dinç, bu yönüyle ülke tasarruflarının artışa geçebileceği izlenimini edindiğini sözlerine ekledi.
REKABETİ ARTIRACAK
Emlak Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, tasarruf finansman sistemine ilk kez bir kamu bankasının dahil olmasının ve diğer katılım bankalarının da bu sürece katılacak olmasının, piyasayı daha rekabetçi bir yapıya taşıyacağını belirtti. Özelmacıklı, bu tür sistemlerin iki temel prensip üzerine kurulu olduğunu ifade ederek, birincisinin ‘tasarruf dönemi’, ikincisinin ise ‘çekiliş ya da bekleme dönemi’ olduğunu söyledi. Sistemin işleyişini anlatan Özelmacıklı, “Kişinin hemen para çekme gibi bir opsiyonu yok. Ya çekilişli kura modeliyle kendisine benzer bir grupta oluşan kişilerle çekiliş sistemine dahil olacak ve orada ilk başta çıkanlardan olursa oldukça şanslı, sonlara doğru çıkarsa da oldukça şanssız bir durumda olacak” dedi. Diğer modelde ise çekiliş olmadığını belirten Özelmacıklı, “Belli bir tasarruf dönemi kapsamında, en az yüzde 40 tutarı ve 5’te 2 vadeyi geçme şartlarını sağladıktan sonra aslında arzu ettiği finansmana erişebilir durumda olacak” diye konuştu.
ORGANİZASYON BEDELİ
Sistemin en önemli unsurlarından birinin ‘organizasyon bedeli’ olduğunu vurgulayan Özelmacıklı, bu bedelin çekilişli modelde yüzde 8.5, müşterinin vadeyi belirlediği modelde ise yüzde 7 seviyesinde olduğunu kaydetti.
AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI
Özelmacıklı, enflasyonist ortamlarda genellikle kişinin yatırdığı parayla hedeflediği mülkü almasının zorlaşabildiğini ve bu nedenle sistemden ayrılanların oranının yüzde 50’ye yaklaştığını, bunun da devzavantaj olabileceğini belirtti. Kredi notu, gelir belgesi ve kefalet gibi şartların aranmamasının önemli bir avantaj olduğunu ifade eden Özelmacıklı, “Mevcutta konutu olan bir kişi neredeyse konut kredisine erişim imkanı sağlayamazken, bu sistem içerisinde ikinci konuta ya da üçüncü konuta erişimle ilgili finansman ihtiyacını karşılayabildiği bir modelleme var. Sahiplik şartı yok” dedi.
KİRA ÖDER GİBİ EV VE ARAÇ SAHİBİ OLUNABİLİYOR
Emlak katılım Tasarruf Finansman sistemi ile vatandaşlar, kendi bütçelerine uygun taksitlerle birikim yaparak, kredi çekmeden ve faiz ödemeden mülk sahibi olabiliyor. Belirli bir birikime ulaşıldıktan sonra kalan finansman tutarı, faizsiz bir şekilde emlak katılım Tasarruf Finansman tarafından karşılanıyor.
İKİ FARKLI MODEL SUNULUYOR
Sistem, katılımcılara iki farklı modelle ev, işyeri veya araç sahibi olma imkanı tanıyor:
Çekilişli Tasarruf Finansman Modeli: Bu modelde katılımcılar, belirledikleri taksitlerle birikim yaparken, her ay noter huzurunda düzenlenen çekilişlerle finansman desteği alacağı tarihi öğreniyor.
Müşteri Bazlı Tasarruf Finansman Modeli: Çekilişin olmadığı bu modelde ise katılımcılar, alacakları evin, aracın veya işyerinin teslimat tarihini sisteme girerken kendileri belirleyebiliyor.
BANKA KREDİSİNDEN FARKI
Sistemin banka kredisinden en temel farkı, faiz ya da vade farkı gibi yöntemlerin uygulanmaması. katılımcılar, alacakları mülkün anaparası üzerinden belirlenen taksitlerle ödeme yapıyor. Sisteme dahil olmak için ise sadece ‘organizasyon ücreti’ adıyla bir katılım bedeli ödeniyor. Peşinatlı ve peşinatsız seçeneklerin de sunulduğu sistemle, vatandaşların ‘kira öder gibi’ mülk sahibi olması hedefleniyor. Sistemin bir diğer özelliği de geniş kitlelere hitap etmesi.
BU DETAYLARA DİKKAT
Başvuru: 81 ildeki tüm Emlak Katılım şubelerinden başvuru yapılabiliyor.
Yaş ve gelir: 18 yaşını doldurmuş her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, herhangi bir gelir sınırı olmaksızın sisteme dahil olabiliyor.
Sahiplik şartı: Mevcutta evi, aracı veya işyeri olanlar da sistemden faydalanabiliyor.
Kapsam: Sistem, hem sıfır hem de ikinci el araç alımlarını kapsıyor.
Vade: Konut ve çatılı işyeri alımlarında finansman süresi 120 aya, taşıt alımlarında ise 60 aya kadar uzayabiliyor.
Not: Sayfada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi değildir. Yatırım danışmanlığı kapsamında değerlendirilemez.
