İstanbul Ticaret Gazetesi yazarı İsa Karakaş, bu haftaki yazısında işverenleri işçi alacak davalarının gizli maliyetlerine karşı uyardı. Çalışanların açtığı davalar sonucunda verilen mahkeme kararlarının SGK'ya intikal ettiğini belirten Karakaş, bu durumun işverenleri ilave sigorta primi ve cezalarla karşı karşıya bırakmakla kalmayıp, mevcut SGK teşviklerinin kaybına dahi yol açabileceğini ifade etti.
İsa Karakaş'ın bu haftaki yazısı şöyle:
İşçi alacak davalarında SGK teşvikleri riske girebilir
Çalışanların İş Kanunu'na istinaden açtığı işçilik alacak davaları, işverenler açısından sadece ilave ödemeler ve tazminat ödenmesiyle sınırlı değil. Dava sonucunda verilen kararlar; ilave sigorta primi, gecikme zammı, gecikme cezası, idari para cezası ödenmesinin yanısıra işverenlerin SGK teşviklerini bile riske atabilir.
Çalışanlar tarafından İş Kanunu'na istinaden açılan işçilik alacak davaları, işverenler bakımından sadece ilave ödemeler ve tazminat ödenmesiyle sınırlı kalmıyor. Alacak davalarına ilişkin ilamlar, işçiler tarafından gereğinin yapılması için SGK’ya intikal ettiriliyor.
Keza bu davalar neticesinde kararlar, sosyal güvenlik yükümlülükleri açısından ilave sigorta primi, gecikme zammı, gecikme cezası, idari para cezaları, hatta bazı durumlarda SGK teşviklerini bile riske ediyor.
İş Kanunu’na istinaden işverenlere yönelik açılan alacak davalarında SGK, mevzuatına göre açılan hizmet tespiti dava sonuçlarına göre farklı işlemler yapıyor. Bu yazımızda, işçi alacak davaları sonucunda SGK tarafından yapılan işlemler irdelendi.
SİGORTASIZ İŞÇİLER
Mahkeme kararlarında, alacak davasına konu olan dönemlerde sigortalılık bildiriminin bulunmadığının anlaşılması halinde mahkemede karar verilen alacak tutarları için herhangi bir işlem yapılmayacak. Başka bir ifadeyle dava konusu sürelerde davacı kişinin sigortalılık bildiriminin bulunmadığının tespiti halinde, işverenlerden muhtasar prim ve hizmet beyannamesi istenmeyecek veya bu belgeler SGK tarafından re’sen düzenlenmeyecek.
Öte yandan, mahkeme kararlarında her ne kadar alacak davasına konu olan dönemlerde sigortalılık bildiriminin bulunmadığı anlaşılmış olsa da ilgili dönem veya dönemler için karar verilen alacak tutarları, alacak davasına konu olan kişiler arasında bir çalışma ilişkisinin bulunabileceğine karine oluşturduğundan gerekli incelemenin yapılması amacıyla konu Sosyal Güvenlik denetmenlerine havale edilecek ve düzenlenecek rapora göre işlem yapılacak.
SGK’LI ÇALIŞANLAR
İşverenler tarafından sigortalı bildirimi yapıldığı halde, kazançlarının eksik ödendiğini ileri süren sigortalılarca, işverenleri aleyhine açılan alacak davalarında, mahkemelerce alacak tutarına ilişkin kararların verilmiş olması halinde alacak davalarına ilişkin mahkeme kararları, prime esas kazanca tabi olan ücret ve ücret dışı alacaklar yönünden işleme alınacak.
ÜCRET NİTELİĞİNDE KAZANÇ
Öncelikli olarak mahkeme kararında dönemler belliyse ücret kazançları ilgili aylara mal edilecek. Ücretin dönemi belli değilse SGK tarafından mahkemeden konu hakkında bilgi alınacak.
Söz konusu ücret alacaklarının dönemlerinin mahkemeden temin edilmesi halinde ilgili aylara, temin edilememesi halinde ise alacak davasına konu olan dönemdeki sigortalılık bildirimi yapılan son ayın kazancına mal edilecek.
KAZANÇLARIN ÜCRET DIŞI OLMASI
SGK (5510 s.) Kanunu gereği, toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda, prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancına dahil edileceğinden, alacak davasına konu olan ücret dışı ödemelerin öncelikli olarak hizmet akdi devam ediyorsa ödendiği ayın kazancına, hizmet akdi askıdaysa veya devam etmiyorsa prime esas kazancın tabii olduğu en son ayın kazancına mal edilecek.
ÜCRET VE ÜCRET DIŞI ÖDEME
SGK tarafından bu durumda mahkemeden ücret ve ücret dışı ödemelerin ayrı ayrı miktarları ve hangi aylara ait olduğu istenecek. Mahkeme tarafından bildirilmesi halinde ücret ve ücret dışı alacaklara uygulanan işlemler yapılacak, bildirilmemesi halinde ise ücret ve ücret dışı ödemelerin toplamı alacak davasına konu olan dönemde prime esas kazanç bildirimi yapılan en son ayın kazancına mal edilecek.
SGK TARAFINDAN YAPILAN DİĞER İŞLEMELER
Sosyal Güvenlik Kurumu’na eksik bildirim yapıldığı mahkeme kararınca tespit edilen sigortalılara ilişkin prime esas kazanca ait prim belgelerinin bir aylık süre içinde düzenlenerek kuruma verilmesine ilişkin yazı, Tebligat Kanunu’na göre işverenlere tebliğ ediliyor.
İşverenler tarafından söz konusu belgelerin bir aylık süre içinde kuruma verilmemesi halinde, bir aylık sürenin bitimini müteakip ünitece ilgili belgeler re’sen düzenlenecek ve muhteviyatı sigorta prim borçları Tebligat Kanunu’na göre işverenlere tebliğ edilecek.
Tebliğin alındığı tarihten itibaren bir aylık süre içinde itirazda bulunulması halinde ise, itiraz ünitedeki ‘Prim Tahakkuk İtiraz Komisyonu’ tarafından değerlendirilecek. Komisyonca alınan karar, Tebligat Kanunu’na veya SGK (5510 s.) hükümleri dikkate alınarak işverenlere tebliğ ediliyor.
