Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından hazırlanan ve Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Yetki Belgeli Yapı Ustaları Hakkında Yönetmelik", inşaat sektöründe önemli bir dönemece işaret ediyor. 2025 yılı sonundan itibaren uygulanmaya başlanacak yeni düzenleme ile yapı ruhsatına tabi inşaat işlerinde çalışan ustalar için yetki belgesi zorunluluğu getirilirken, belgesi olmayan ustaların şantiyelerde çalıştırılması yasaklanıyor. Bu köklü değişiklikle birlikte, inşaat ustalarına binalarda meydana gelebilecek hasarlardan dolayı hukuki sorumluluk da yükleniyor. Yönetmelik ayrıca, yapı müteahhitleri ve şantiye şeflerine belgesiz usta çalıştırmama yükümlülüğü getirirken, tüm yetki belgeli ustaların e-Devlet üzerinden "ŞantiyeM" sistemine kaydolması ve kayıtlarını belirli periyotlarla yenilemesi şartını da içeriyor. Uygulamanın, inşaatın büyüklüğüne göre kademeli olarak 31 Aralık 2027, 2028 ve 2029 tarihlerinde tam anlamıyla hayata geçmesi planlanıyor.
USTALARDA YETKİ BELGESİ OLARAK KABUL EDİLEN BELGELER NELER?
Yetki belgesi olarak kabul edilen belgeler ise; Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından verilen mesleki yeterlilik belgeleri, 3308 sayılı Kanun’a göre alınmış ustalık belgeleri ve MEB’e bağlı mesleki ve teknik eğitim kurumları ile üniversitelerin ilgili bölümlerinden alınan diplomalar olacak.
Yapı sahibine ve yapı ruhsatı ile yapı kullanma izin belgesi verme yetkisine sahip idareye karşı sorumlu olan fenni mesullerin ise, yapıda belgesiz usta çalıştırıldığını tespit etmeleri durumunda bu durumu 6 iş günü içinde idareye bildirmeleri zorunlu olacak.
Uygulama bu yıl sonu başlayacak.
USTALAR ŞANTİYEM SİSTEMİNE KAYDOLACAK
Yapım işlerinde çalışacak yapı ustalarının e-Devlet Kapısı üzerinden ŞantiyeM sistemine kaydolması ve 5 yılda bir kaydını yenilemesi gerekiyor.
Sistemde yer alan bilgilerde bir değişiklik olması durumunda, bu değişikliklerin 15 iş günü içinde güncellenmesi şartı da bulunuyor.
Bakanlıkça gerekli görülen bilgi ve belgeler, bakanlığın belirlediği süre içinde ilgili kişi, kurum ve kuruluşlar tarafından Şantiye-M sistemine aktarılacak.
İNŞAAT USTALARINA DA SORUMLULUK GETİRİLDİ
Şantiye şefleri, toplam yapı inşaat alanı 500 metrekareyi geçen işlerin inşaatında işveren veya alt işveren tarafından çalıştırılmaya başlanan tüm yetki belgeli yapı ustalarının işe başlama ve işi bırakma bilgilerini, bu durumun gerçekleştiği tarihten itibaren yedi iş günü içinde Şantiye-M sistemine kaydetmekle yükümlü olacak.
Yetki belgeli ustalar, proje ve şantiye şefi talimatlarına uygun çalışmak, uygun malzeme ve ekipman kullanmak zorunda olacak. Yönetmelik, bu görevlerin yerine getirilmemesi halinde ustaların imar ve iş hukukundan doğan sorumluluklarının saklı kalacağını da vurguluyor.
Yönetmelikte inşaat ustalarının sorumluluklarına ilişkin şunlar yer alıyor:
"Yetki belgeli yapı ustaları; yapım işini, ruhsat eki etüt ve projelere ve şantiye şefinin bu yöndeki talimatlarına uygun olarak gerçekleştirmekle ve inşaat ve tesisat işlerinde ilgili teknik düzenlemelere uygun malzeme ve işin niteliğine uygun makina ve ekipman kullanmakla yükümlüdür.
Bu madde kapsamında yapılan işlemler, yapı ustalarının imar ve iş hukukundan kaynaklanan sorumluluklarını ortadan kaldırmaz."
Uygulama 4,500 m2'yi geçen işlerde 31 Aralık 2027, 1,500 ila 4,500 m2 olan işlerde 31 Aralık 2028, 500 ila 1,500 m2 olan işlerde 31 Aralık 2029 tarihinden sonra yürürlüğe girecek.
