İstanbul Ticaret Gazetesi yazarı Hikmet Baydar, bu haftaki "Enflasyon verileri krediye ulaşımı nasıl etkiler?" başlıklı yazısında, beklentilerin üzerinde gelen eylül ayı enflasyonunun Merkez Bankası'nı daha da sıkı para politikalarına zorlayabileceğini belirtti. Baydar, ekonomide "iyice frene basılması" halinde firmaların krediye erişim ve nakit akışı sorunlarının derinleşebileceği uyarısında bulunarak, ek tedbirlere ihtiyaç duyulabileceğini vurguladı.
Hikmet Baydar'ın bu haftaki yazısı şöyle:
Enflasyon verileri krediye ulaşımı nasıl etkiler?
TÜİK, 2025 Eylül ayı enflasyon verisini açıkladı. Beklentilerin yüzde 2.50 aylık oran civarında toplandığı enflasyon rakamı, yüzde 3.23 aylık yükseliş olarak açıklandı. Böylece yıllık enflasyon da yüzde 33.29 seviyesine yükselmiş oldu. Aylık bazda detaylara baktığımızda yüzde 17.90 artışla eğitim, lokanta ve oteller grubunun başı çektiğini görüyoruz.
Daha sonra gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yüzde 4.62 artış dikkatimizi çekiyor. Eğitim, yıllık fiyatlarının etkisiyle bundan sonraki dönemlerde aylık bazda enflasyonda fazla etkili olmayabilir. Ancak gıda öyle değil. Sonbahara girdiğimiz şu günlerde aylık yüzde 4.62 artış, bu konuda bir şeyler yapmamız gerektiğini bize gösteriyor.
TÜİK verilerine göre aynı ay yurtiçi üretici fiyat endeksine baktığımızda, aylık bazda yüzde 2.52 oranında üretici fiyat artışının olduğunu görüyoruz. Böylece önümüzdeki aylarda TÜFE’yi etkileyecek ÜFE verisinin de yüksek gelmeye devam ettiği görülüyor.
TARIMSAL GİRDİ MALİYETLERİ
Şimdi biraz daha detaya bakalım. TÜİK tarafından 22 Eylül 2025 günü açıklanan Temmuz 2025 tarımsal girdi fiyat endeksine baktığımızda aylık bazda yüzde 3.68 gibi yüksek bir oranda yükseliş olduğunu görüyoruz. Hem de yazın ortasında. Bunun da detayına baktığımızda tarımda kullanılan mal ve hizmetlerde aylık bazda yüzde 3.92 gibi yüksek bir oranda yükseliş olduğunu görüyoruz.
Bütün bu veriler, tarım girdisi kaynaklı yüksek maliyet artışlarının olduğunu ve maliyet artışı nedeniyle de gıda enflasyon verisinin yüksek gelme ihtimalinin fazla olduğunu bize açıkça gösteriyor.
OVP HEDEFİ RİSKE Mİ GİRDİ?
O zaman yüzde 28.5 olan 2025 yılı sonu OVP hedefi riske girmiş olabilir mi?
Yıl başından eylül ayı sonuna kadar gerçekleşen enflasyon yüzde 25.43 ve yüzde 28.5 hedefi için gereken 3 aylık toplam enflasyon yüzde 3.07, aylık ortalama yüzde 1.02 civarında bir orana denk geliyor. Mevcut veriler bunun pek kolay olmayacağını söylüyor. Çünkü ÜFE verileri de yüksek.
Bu veriler, hedefin gerçekleşmeyeceği anlamına gelmez. Neden mi? TCMB sıkı para politikasını iyice sıkılaştırırsa, iç piyasa daha da yavaşlarsa, o zaman fiyatlarda değişim negatife bile dönebilir. Tarihte böyle dönemler de yaşadık. Örneğin 2018 yılı kasım ayında aylık enflasyon verisi yüzde -1.44 idi. Muhtelif yıllarda aralık ayı aylık enflasyon verilerinde de eksi rakamını oldukça çok görüyoruz. Örneğin 2008, 2010, 2014 ve 2018 yılları aralık aylarında enflasyon aylık bazda eksi gelmişti.
EK TEDBİRLERE İHTİYAÇ VAR
Ancak iyice frene basılan piyasada firmalar nakit döngülerini çevirmekte daha da zorlanacaklardır. Hedeflenen ciroları yakalamak daha da zorlaşabilir. Bunun için bazı ek tedbirlere ihtiyaç duyulabilir.
