Dr. Veysi Seviğ
6215 sayılı ‘Bazı Kanunlarda Değişiklikler Yapılmasına Dair Kanun’un 14’üncü maddesi ile değiştirilen 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun ‘Defter Tutma Mükellefiyeti’ başlıklı 66’ncı maddesinin ikinci fıkrasında; söz konusu maddede geçen defterlerin (yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, karar defteri ve işletme defteri) elektronik ortamda veya dosyalama suretiyle tutulabileceği ve bu defterlerin açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esasları ile bu defterlerin nasıl tutulacağının Ticaret Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca çıkarılacak müşterek bir tebliğ ile belirleneceği hususu hükme bağlanmıştır.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 5766 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 17’nci maddesi ile değişen ‘Elektronik Ortamdaki Kayıtlar ve Elektronik Cihazla Belge Düzenleme’ başlıklı mükerrer 242’nci maddesinin 2 numaralı fıkrası ile Hazine ve Maliye Bakanlığı; elektronik defter, kayıt ve belgelerin elektronik ortamda tutulmasına ve düzenlenmesine izin verilen defter ve belgelerde yer alması gereken bilgileri internet de dahil olmak üzere her türlü elektronik bilgi iletişim araç ve ortamında Hazine ve Maliye Bakanlığı’na veya Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın gözetim ve denetimine tabi olup, kuruluşu, faaliyetleri, çalışma ve denetim esasları Cumhurbaşkanlığı’nca çıkarılacak bir yönetmenlikle belirlenecek olan özel hukuk tüzel kişiliğine haiz bir şirkete aktarma zorunluluğu getirmeye, bu kanun kapsamına giren işlemlerde elektronik imza kullanım usul ve esaslarını düzenlemeye ve denetlemeye yetkili kılınmıştır. Ayrıca söz konusu fıkrada, Vergi Usul Kanunu ve diğer vergi kanunlarında defter, kayıt ve belgelere ilişkin olarak yer alan hükümlerin elektronik defter, kayıt ve belgeler için de geçerli olduğu; Maliye Bakanlığı’nın, elektronik defter, belge ve kayıtlar için diğer defter, belge ve kayıtlara ilişkin usul ve esaslardan farklı usul ve esaslar belirlemeye yetkili olduğu hususu ifade edilmiştir.
Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 257’nci maddesinin birinci bendinde ise Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın mükellef ve meslek grupları itibarıyla muhasebe usul ve esaslarını tespit etmeye, bu kanuna göre tutulmakta olan defter ve belgeler ile bunlara ilaveten tutulmasını ve düzenlenmesini uygun gördüğü defter ve belgelerin mahiyet, şekil ve ihtiva etmesi zorunlu bilgileri belirlemeye, bunlarda değişiklik yapmaya; bedeli karşılığında basıp dağıtmaya veya üçüncü kişilere bastırıp dağıtmaya ve dağıttırmaya, bunların kayıtlarını tutturmaya, bu defter ve belgelere tasdik, muhafaza ve ibraz zorunluluğu getirmeye veya kaldırmaya, bu kanuna göre tutulacak defter ve düzenlenecek belgelerin tutulması ve düzenlenmesi zorunluluğunu kaldırmaya yetkili olduğu hükme bağlanmıştır. Söz konusu maddenin üçüncü bendinde, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın tutulması ve düzenlenmesi zorunlu defter, kayıt ve belgelerin mikro film, mikro fiş veya elektronik bilgi ve kayıt araçlarıyla yapılması veya bu kayıt ortamlarında saklanması hususunda izin vermeye veya zorunluluk getirmeye, bu şekilde tutulacak defter ve kayıtların kopyalarının Hazine ve Maliye Bakanlığı’nda veya muhafaza etmekle görevlendireceği kurumlarda saklanması zorunluluğu getirmeye, bu konuda uygulama usul ve esaslarını belirlemeye yetkili kılınmıştır.
Diğer yandan Vergi Usul Kanunu’nun 175’nci maddesinin son fıkrasından Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın, muhasebe kayıtlarını bilgisayar programları aracılığıyla izleyen mükellefler ile bu bilgisayar programlarını üreten gerçek ve tüzel kişilerce uyulması gereken kuralları ve bilgisayar programlarının içermesi gereken asgari hususlar ile standartları ve uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkili olduğu hükmü yer almaktadır.
