HABER: AYŞE BAŞAK
Kaliforniya Üniversitesi’nden bilim insanları ‘düşünceleri okuyan’ bir cihaz icat etti. Buluş, düşünceleri konuşmaya çeviriyor. Hastalıklar neticesinde konuşma yetisini kaybeden insanlar için büyük bir umut doğdu. Kaliforniya Üniversitesi çalışanları, uzun yıllardır sürdürdükleri araştırmada önemli bir merhaleye ulaştı. Araştırmacılar, beyin ya da düşünce okuma teknolojisi diyebileceğimiz türden bir teknoloji geliştirdiler.
Buluş iki aşamada çalışıyor. Önce beynin konuşma ile ilgili bölümlerine elektrotlar yerleştiriliyor. Çene hareketini sağlayan, ses tellerini, boğazı, dili ve dudakları yöneten, hareket ettiren bölgeler üzerindeki bu elektrotlar beynin bu bölgelerindeki akımı, sinyalleri algılıyor. Bilgisayar ortamında bu sinyaller sayesinde farklı sesler için dilin, dudakların, gırtlağın hareketleri kaydediliyor. Ağzın aldığı şekle ve seslere odaklanıp kaydeden cihaz nihayetinde bunları konuşmaya çeviriyor.
YÜZDE 70 ANLAŞILDI
Dünyada ilk defa bu araştırma sayesinde, bir insanın beyin faaliyetlerine odaklanarak kişinin düşüncelerini konuşmaya çeviren bir teknolojiden bahsetmek mümkün oluyor. Cihazdan duyulan sentetik bir ses, şimdilik mükemmel olduğu söylenemez, konuşmalar her zaman açık seçik değil ama yapılan deneylerde dinleyiciler diyaloğu yüzde 70 oranında anlayabildiler. Bu da araştırmanın doğru yolda olduğunu gösteriyor.
Cihaz, konuşamayan, çeşitli hastalıklar neticesinde konuşma yetisini yitiren, iletişim kuramayan herkes için faydalı olmayı hedeflese de tüm hastalarda kesin çözüm anlamına gelmiyor. Teknoloji, beynin doğru ağız, çene hareketlerini kaydetmesi prensibi üzerinden çalıştığı için bu organları etkileyen bir felç geçirmiş bir hastada işe yaramayabilir. Araştırmacıların hedefi hayatında hiç konuşamamış insanların da ileride bu cihaz aracılığıyla konuşabilmesi.
ŞİMDİLİK İMKÂNSIZ
Düşüncelerinizin okunması şüphesiz ki korkutucu bir durum. Aklınızdan geçeni karşınızdakinin bilmesi endişe etmenize yol açabilir. Şimdilik bu imkânsız. Cihaz, her ne kadar düşünceleri konuşmaya çevirip, onları duyulur hale getirse de bu kullanan kişinin insiyatifine bağlı bir durum. Kullanıcının ne demek istediğine odaklanıp onu seslendiriyor. Bu tür araştırmalar eleştirilerin daima odağında ve pek çok etik tartışmayı peşi sıra sürüklüyor. Düşünce okumak etik mi değil mi tartışıla dursun, cihazın geliştirilip, yaygın kullanıma müsait olması da zaman alacak gibi görünüyor.
