Ticaret Bakanlığı, doğrudan satış sistemlerinin piramit satış sistemine dönüşmesinin önlenmesi amacıyla tedbir alırken bu sistemlerin şeffaf, adil ve güvenilir şekilde işlemesine yönelik temel esasları belirledi. Bakanlık tarafından hazırlanan ve ilk defa doğrudan satışlar için özel hükümler getiren “Doğrudan Satışlar Hakkında Yönetmelik”, Resmi Gazete'de yayımlandı.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, yönetmeliğin bir taraftan tüketici haklarının ve çıkarlarının korunması, diğer taraftan doğrudan satış sistemlerine ilişkin esasların belirlenmesi amacıyla hazırlandığı ifade edildi.
Yönetmelikle Türkiye'de ilk defa doğrudan satışlara özel hükümler getirildiğine işaret edilen açıklamada, “Yönetmelikle doğrudan satış sistemlerinin piramit satış sistemine dönüşmesinin önlenmesi amacıyla tedbirler alınmış ve doğrudan satış sistemlerinin şeffaf, adil ve güvenilir şekilde işlemesine yönelik temel esaslar belirlenmiştir. Ayrıca, doğrudan satış şirketleri ile doğrudan satıcılar için açık ve denetlenebilir kurallar oluşturulmuştur” değerlendirmesinde bulunuldu.
SİSTEME KATILIMDA ALDATMA ÖNLENECEK
Açıklamada, tüketicilere 30 gün süreyle gerekçesiz cayma hakkı tanındığı, eksik bilgilendirme durumunda bu sürenin 1 yıla kadar uzatıldığı bildirildi.
Belirli mal veya hizmetlerde cayma hakkı istisnalarının açıkça düzenlendiği ifade edilen açıklamada, şunlar kaydedildi: “Doğrudan satış şirketlerinin faaliyet gösterebilmesi için 3 yıl süreyle geçerli olacak 'doğrudan satış yetki belgesi' almaları ve yetki belgesi başvurusunda yönetmelikte belirlenen bilgi ve belgeleri sunmaları zorunlu tutulmuştur” denildi.
BLOKE HESABA PARA YATIRILACAK
Bakanlıktan yapılan açıklamada ayrıca “Doğrudan satış şirketlerinin mali güvenliğini teminat altına almak için doğrudan satış faaliyetinde bulunacak şirketlerin sermaye şirketi olması ve en az 10 milyon lira ödenmiş sermaye bulundurması zorunlu olup Türkiye'de yerleşik bankalarda açılan bloke hesap türlerinden birine 3 milyon lira yatırılması şartı getirildi” ifadesi kullanıldı.
Doğrudan satışa konu mal veya hizmetin tüketicilere pazarlanabilir nitelikte olması gerektiğine işaret edilen açıklamada, hızlı zenginlik vaatleri ve yanıltıcı bilgilerin yasaklandığı, sisteme katılımda baskı ve aldatma gibi yöntemlerin önüne geçildiği belirtildi.
KADINLARIN TİCARİ HAYATA KATILIMI TEŞVİK EDİLDİ
Açıklamada, çoğunluğu kadın girişimcilerden oluşan doğrudan satış sistemlerinin özel olarak düzenlendiği, kadınların ticari hayata katılımının teşvik edildiği vurgulanarak, şu ifadeler kullanıldı: “Gelişen ticaret biçimleri ve tüketici davranışlarındaki dönüşüm, geleneksel satış yöntemlerinin yanı sıra alternatif satış sistemlerinin de yaygınlaşmasına neden olmuştur. Bu kapsamda, sabit bir satış yeri bulunmaksızın ürün ve hizmetlerin doğrudan tüketicilere ulaştırılmasına dayanan doğrudan satış sistemleri, son yıllarda giderek artan bir ivmeyle ekonomik hayat içerisinde yer edinmiştir.”
Açıklamaya şöyle devam edildi: “Ülkemizde de ekonomik hayatta giderek artan bir yer edinen doğrudan satış sistemleri, özellikle kadın girişimcilerin yoğun olarak yer aldığı, esnek çalışma imkanı ve girişimciliği teşvik eden yapısıyla istihdama katkı sağlarken piramit yapı şeklinde organize edilen ve tüketicilere zarar veren sistemlerin ortaya çıkma riskini beraberinde getirerek tüketici haklarını tehdit etmektedir.”
TÜKETİCİLERİ BİLGİLENDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ
Tüketicilerin aldatılmamaları ve oluşabilecek mağduriyetlerin önlenmesi amacıyla doğrudan satış şirketlerine cayma hakkı, ürün bilgisi ve iade sürecine ilişkin ayrıntılı bilgilendirme sistemi kurmaları zorunluluğunun getirildiği bildirilen açıklamada, doğrudan satıcıların tüketicilere yazılı veya kalıcı veri saklayıcısı yoluyla bilgilendirme formu vermeleri gerektiğinin altı çizildi.
Açıklamada, doğrudan satıcılara özel düzenlemelerle 18 yaşından küçüklerin, fiil ehliyeti olmayanların, şirket ortakları ile yöneticileri ve bunların yakın akrabalarının sisteme doğrudan satıcı olarak kaydedilmelerinin engellendiği ifade edildi.
Açıklamada, sisteme ilk defa kayıt olacak doğrudan satıcılardan katılım için ücret ve aidat gibi bedellerin tahsil edilmesinin önüne geçildiği de vurgulandı.
