Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), finansal teknolojilerde yeni bir dönemin kapısını aralayan Dijital Türk Lirası Projesi’nde ilk faz çalışmalarını başarıyla tamamlayarak ikinci faz çalışmalarına hız verdi. Dijital Türk Lirası, yalnızca vatandaşlar ve kurumlar için işlem maliyetlerini düşürmekle kalmayıp; aynı zamanda finansal kapsayıcılığı artırma, Merkez Bankası’nın para politikaları üzerindeki kontrolünü güçlendirme ve devlet garantisiyle kripto paralara karşı stabil bir alternatif sunma gibi çok yönlü avantajlar taşıyor.
Türkiye, küresel dijital para yarışında attığı stratejik adımlarla rekabetteki yerini sağlamlaştırırken, bu dönüşümün sonuçları finans sektörünün ötesine geçerek gündelik hayatın ödeme pratiklerini yeniden tanımlayacak.
YENİ DÖNEM BAŞLATACAK
Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, İstanbul Ticaret’e yaptığı değerlendirmede, TCMB tarafından çalışmaları yürütülen Dijital Türk Lirası projesinin, geleneksel para sistemine kıyasla önemli avantajlar sunarak hem vatandaşlar hem de ekonomi yönetimi için yeni bir dönem başlatacağını belirtti. Ergezen, projenin hız, maliyet, kayıt dışıyla mücadele ve dış ticarette sağlayacağı kolaylıklarla Türkiye’nin dijitalleşme sürecine de ivme kazandıracağını vurguladı.
HIZLI VE DÜŞÜK MALİYETLİ
Ergezen’e göre, Dijital Türk Lirası’nın en temel ve somut avantajı, geleneksel para sistemine kıyasla çok daha hızlı ve düşük maliyetli ödemelere imkan tanıması olacak. Bu durumun hem son kullanıcı hem de sistemin içindeki finansal kurumlar için bir kazanım olduğunu ifade eden Ergezen, “Öncelikle hem kullanıcı hem de sistemdeki diğer kurumlar için düşük maliyetler oluşuyor. Ayrıca işlemler çok hızlı gerçekleşiyor” dedi.
Bitcoin gibi diğer kripto paraların yerine Dijital Türk Lirası’nın kullanılmasının şeffaflığı ve izlenebilirliği artıracağını söyleyen Ergezen, bunun kayıt dışı ekonomiye karşı da önemli bir mücadele anlamına geldiğini söyledi.
KAPSAYICILIK ARTACAK
Ergezen, projenin Türkiye’nin dijitalleşme sürecini hızlandırarak finansal kapsayıcılığı artıracağını ve bu durumun Merkez Bankası’nın rolünü de güçlendireceğini belirtti. Dijitalleşmenin önümüzdeki dönemin en önemli konularından biri olduğunun altını çizen Ergezen, bu projeyle Merkez Bankası’nın hem sürece öncülük edeceğini hem de para üzerindeki kontrolünü artıracağını kaydetti. Ergezen, “Bu, Merkez Bankası’nın da kontrolünü güçlendiriyor. Merkez Bankası, hem dijitalleşmeye öncülük yapmış oluyor hem de kontrol anlamında kendisini daha güçlü bir konuma getirmiş oluyor” şeklinde konuştu.
SWIFT’E ALTERNATİF
Zafer Ergezen, Dijital Türk Lirası’nın uluslararası alanda da önemli bir rol oynayabileceğine dikkat çekti. Günümüzde uluslararası ödemelerde en yaygın kullanılan sistem olan SWIFT’e olan bağımlılığı azaltarak alternatif bir ödeme kanalı oluşturacağını belirten Ergezen, bunun Türk şirketleri için önemli bir avantaj olacağını vurguladı.
Ergezen, “Burada uluslararası yaptırımlar tarafında alternatif ödeme kanalları oluşturuyor ki, günümüz dünyasında herhalde ödemeler tarafında en fazla kullanılanlardan biri SWIFT’tir. SWIFT’e olan bağımlılığı da azaltıyor. Bu iki nokta önemli. Türkiye’deki şirketler için özellikle uluslararası ödemeler ve dış ticaret tarafında önemli bir alternatif konumuna geleceğini öngörüyorum” diye konuştu.
KÂRLILIK AVANTAJI
Hızlı ve düşük maliyetli olmasının dış ticarette işlem maliyetlerini düşüreceğini ve şirketlere kârlılık avantajı sağlayacağını belirten Ergezen, bunun kurlar üzerinde de aşağı yönlü bir baskı oluşturabileceğini ifade etti. Ergezen, bu süreçte uluslararası uyum ve kara paranın aklanması gibi konularda dikkatli olunması gerektiğini, ancak Dijital Türk Lirası ile Merkez Bankası’nın bu alandaki kontrolünün de artacağını ekledi.
ETKİLİ KONTROL
Dijital Türk Lirası’nın para politikası ve enflasyon üzerinde de dolaylı etkileri olacağını öngören Ergezen, sistemin Merkez Bankası’na likidite yönetimi ve ölçümleme konusunda daha hassas ayarlar yapma imkanı tanıyacağını kaydetti. Ergezen, konuya ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı: “Enflasyon tarafında değil de enflasyonun kontrolü ve ölçümler anlamında özellikle çok fazla etkisi olacaktır. Dijital anlamda kullanılan para birimleri çok daha hızlı ve Merkez Bankası’nın elini güçlendiren, kontrolünü güçlendiren bir etki yaratacaktır. Bu, Merkez Bankası’nın hem enflasyon hem de para politikaları konusunda daha etkili kontrolünün olacağı anlamına gelir.”
DEVLET GÜVENCESİ
Ergezen, Dijital Türk Lirası’nın en büyük farkının ve gücünün, diğer kripto para birimlerine karşı sahip olacağı devlet güvencesi olduğunu vurguladı. Arkasında Merkez Bankası gibi önemli bir gücün bulunmasının onu daha stabil ve resmi bir ödeme aracı haline getireceğini belirten Ergezen, “Bu, diğer kripto paralara karşı en önemli güçlerinden biri olacaktır. Daha stabil ve resmi bir ödeme aracı olacaktır. Çünkü arkasında Merkez Bankası gibi önemli bir güç bulunuyor” dedi. Ergezen, bu durumun günlük ödemelerde rekabeti artıracağını ve yatırım alanına yeni bir enstrüman ekleyerek Merkez Bankası’nın elini daha da güçlendireceğini sözlerine ekledi.
VERGİNİN DAHA ADİL TOPLANMASINIADİL TOPLANMASINI KOLAYLAŞTIRACAK
Yıldız Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Karakaş, Dijital Türk Lirası’nın Türkiye ekonomisi için en büyük katkısının kayıt dışı faaliyetleri kayıt altına almak olacağını belirtti. Kayıt dışı ekonomiyi besleyen ana unsurlardan birinin kağıt para kullanımı olduğunu ifade eden Karakaş, “Son yıllarda banknot büyüklüklerinin artırılmaması aslında kayıt dışı ile mücadele içindir” dedi.
Bu durumun insanları kredi kartı veya banka aracılığıyla işlem yapmaya yönelterek her işlemi kayıt altına aldığını belirten Karakaş, Dijital Türk Lirası’nın bu süreci daha da ileri taşıyacağını kaydetti. Karakaş, kayıt dışı ekonominin büyük bir kısmının kayıt altına alınmasıyla vergisini tam ödeyenler ile ödemeyenler arasındaki rekabetin daha adil hale geleceğini, daha çok vergi toplanacağını ve gelir dağılımındaki bozulmanın azalacağını dile getirdi.
VERİ KOLAYLIĞI
Dijital Türk Lirası’nın bir diğer önemli faydasının ise para politikası ve diğer ekonomik aktiviteler için ‘ölçülebilir veri setleri’ oluşturması olacağını vurgulayan Karakaş, “Bu açıdan bakıldığında makroekonomik politikaların daha isabetli ve verimli tasarlanmasının önü açılacaktır” dedi.
Prof. Dr. Karakaş, sistemin getireceği diğer avantajları ise muhasebe işlemlerinin otomatikleştirilmesi, doğal afetlerde paraya ulaşımın kolaylaşması ve para transferlerinin hem yurt içinde hem de yurt dışında maliyetsiz bir şekilde yapılabilmesi olarak sıraladı.
Not: Sayfada yer alan bilgiler yatırım tavsiyesi değildir. Yatırım danışmanlığı kapsamında değerlendirilemez.
