Güneş sistemimize giren yıldızlararası cisim 3I/ATLAS, Mars'ın yanından geçerken Çin'in Tianwen-1 görevi tarafından tarihi bir gözleme konu oldu. Çin Ulusal Uzay Ajansı (CNSA), yörünge aracının yüksek çözünürlüklü kamerasının, kuyrukluyıldızın yaklaşık 30 milyon km (18,6 milyon mil) mesafeden birkaç fotoğrafını çekmeyi başardığını duyurdu.
Bu başarılı gözlem, dört yıl sekiz aydır Mars yörüngesinde bulunan Tianwen-1'i, 7 Mayıs 2025'teki ilk tespitinden bu yana yıldızlararası objeyi (ISO) gözlemleyen en yakın görevlerden biri haline getirdi.
KUYRUKLUYILDIZ ÖZELLİKLERİ
Elde edilen görüntüler, 3I/ATLAS'ın bir kuyruğa ve onu çevreleyen bir gaz zarfına (koma) sahip olduğunu, yani kuyrukluyıldız benzeri özellikler sergilediğini doğruladı. Çin'in yörünge aracı tarafından çekilen fotoğraflar, Güneş'e en yakın geçişine yaklaşırken cismin yörüngesini ve yolunu gösteren bir animasyon oluşturmak için bir araya getirildi. Bu bulgular, 3I/ATLAS'ın su ve uçucu maddelerden oluşan bir yıldızlararası kuyrukluyıldız olduğuna dair uzun bir dizi göstergenin sonuncusu oldu.
Gözlem ayrıca, Çin'in önümüzdeki yıllarda Dünya'ya yakın bir asteroit ve bir kuyrukluyıldızla karşılaşacak olan Tianwen-2 görevinin neler görebileceğine dair de bir ipucu sundu.
ZORLU GÖZLEM KOŞULLARI
Yörünge aracının Yüksek Çözünürlüklü Görüntüleme Kamerası'nı (HiRIC) yöneten ekip, Eylül ayı başlarında bu gözlem fırsatı için hazırlıklara başladı. Süreç, tekrarlanan simülasyonlar, teorik modelleme ve kapsamlı cihaz kontrollerini içeriyordu.
3I/ATLAS'ı görüntüleme görevi, hem cismin 30 milyon km mesafesi ve yaklaşık 5,6 km'lik küçük boyutu hem de yüksek hareket hızları nedeniyle özellikle zorluydu. 3I/ATLAS yaklaşık 58 km/s hızla hareket ederken, Tianwen-1 yörünge aracının göreli hızı 86 km/s idi.
MARS YÜZEYİNDEN 100 BİN KAT SÖNÜK
HiRIC kamera, normalde Mars yüzeyindeki parlak ışıklı yüzeyleri incelemek üzere tasarlanmıştı. Cismi gözlemleyen ESA'nın Mars Express ve ExoMars (TGO) görevlerindeki kameralar da benzer bir tasarıma sahipti. 3 Ekim'de bu yörünge araçları da 3I/ATLAS'ın görüntülerini yakalamıştı.
Her durumda, 3I/ATLAS, gün ışığında görüntülendiğinde Mars yüzeyinden yaklaşık 10.000 ila 100.000 kat daha sönüktü. Ancak Tianwen-1'in kamerası, yüksek zaman doğruluğu ve hızlı tepkiler için tasarlandığından, bilim ekibinin bu son (grenli ve bulanık da olsa) görüntüyü yakalamasını sağladı.
BAŞKA YILDIZLARIN SIRLARI
Önceki yıldızlararası ziyaretçiler gibi, 3I/ATLAS da astronomik ve astrobiyolojik araştırmalar için muazzam fırsatlar sunuyor. Asteroitler ve kuyrukluyıldızlar, güneş sistemlerinin oluşumundan arta kalan maddeler olduğundan, bu cisimleri incelemek bilim insanlarının başka yıldız sistemlerindeki koşulları öğrenmelerine olanak tanıyacak.
YAKALAMA GÖREVİ BEKLENİYOR
Bilim insanları, önümüzdeki yıllarda bu tür yıldızlararası objeleri yakalayıp yakından inceleyebilecek bir görevin hazır olmasını umuyor. Bu görevlerden biri olan ESA'nın Kuyrukluyıldız Önleyicisi'nin (Comet Interceptor) 2029 yılına kadar tamamlanması bekleniyor.
