Çin’in antitröst düzenleyicisi, Nvidia’nın İsrailli Mellanox Technologies’i 7 milyar dolara satın almasına ilişkin ön incelemede ülkenin antitekel yasasının ihlal edildiği bulgusuna ulaşıldığını, soruşturmanın devam ettiğini duyurdu. Düzenleyici makam, ihlalin ayrıntılarına girmedi ve yaptırım uygulanıp uygulanmayacağına dair net bir işaret vermedi. Nvidia, Çin’e çip tedarikini güvence altına almak gibi koşulları kabul ettikten sonra Pekin anlaşmayı onaylamıştı; ancak ABD, 2022’den bu yana Amerikan üreticilerin en üst segment yapay zeka çiplerini Çin’e satmasını yasaklıyor.
TIKTOK ÇERÇEVESİ GÜNDEMDE
Zamanlama, iki günlük ticaret görüşmeleri sonrası ABD ve Çin müzakerecilerinin TikTok’un ABD’de faaliyetlerini sürdürmesine imkan tanıyacak bir çerçeve anlaşmada ilerlemeyi gündeme getirmesiyle çakıştı. Hazine Bakanı Scott Bessent, Madrid’de gazetecilere taslak üzerinde ilerleme olduğunu aktarırken, taraflara Çarşamba gününe kadar süre tanınmıştı. Pekin’in antitröst hamlesi, bu baskı diplomasisi atmosferinde geldi.
PİYASAYA ETKİ SINIRLI
Haberlere paralel Nvidia hissesi sabah işlemlerinde yaklaşık %1 geriledi. Şirket yorum yapmadı. Nvidia, modern yapay zekanın temel eğitimi ve çıkarımı için olmazsa olmaz görülen üst düzey hızlandırıcıları satarak iki büyük ekonomi arasındaki ticaret geriliminde başat figür konumuna geldi.
MELLANOX DOSYASI AÇIK
Aralık ayında Çin’in Devlet Piyasa Düzenleme İdaresi, Mellanox alımına yönelik soruşturma başlatmıştı. Bunu, Biden yönetiminin Çin’in üst düzey çiplere erişimini daha sıkı kontrol altına alan hamleleri takip etti. Antitröst çevreleri, Nvidia’nın ABD ihracat rejimine uyum gereği en gelişmiş yongaların Çin’e tedarikini kesmek zorunda kalmasının Pekin eleştirilerini tetiklediğini; Çinli düzenleyicilerin, Nvidia’nın 2020’de verdiği ‘kesintisiz tedarik’ ve ‘eşit muamele’ taahhütlerini ihlal ettiğini savunduğunu aktarıyor.
İHRACAT KISITLARI BASKI
Temmuz’da Başkan Trump, çıkarım için elverişli H20 çipinin yeniden satışına onay verdi. H20, Trump’ın Nisan ayında geçici durdurma kararına kadar Çin’de popülerdi. Onayın ardından Pekin, olası siber güvenlik riskleri gerekçesiyle inceleme tamamlanana dek alımları durdurdu. Nvidia, ürünlerinde uzaktan izleme ya da başka arka kapı bulunmadığını belirtti. Şirket ve Çinli müşteriler, H20’den daha gelişmiş bir AI çipinin onaylanmasını umut ediyor; dosya ticaret masasına gelebilecek başlıklardan biri.
YERLİLİK STRATEJİSİ HIZLI
Çin, Nvidia’nın tepe ürünleriyle eşdeğer gücü ölçekli üretemiyor; bunda ABD’nin ileri üretim ekipmanlarına getirdiği kısıtlamalar etkili. Buna rağmen yerli ikame çabaları hızlanıyor: Huawei, kendi çipleriyle bazı AI veri merkezlerine güç sağlıyor; Alibaba ve Baidu altyapılarında yerli ürün kullanımını artırıyor. Pekin, Trump’ın ilk döneminden beri uzun vadeli öz yeterlilik hedefiyle yarı iletkenlere agresif fon sağlıyor; bir yandan da ABD ve müttefiklerin en yeni teknolojilerine erişim kanallarını zorlamayı sürdürüyor.
KALDIRAÇ MI, SİNYAL Mİ?
Pekin merkezli Hutong Research kurucu ortağı Feng Chucheng, Çin’in Nvidia’ya antitröst kaynaklı muhtemel ceza ile ABD’ye, Nvidia’nın pazarlık kozu olmadığını ve ülkenin AI’da kendi kendine yeterliliğe ilerlediğini sinyal etmek istediğini değerlendiriyor. Mesaj, ABD ihracat kısıtlarının sürmesi halinde Pekin’in ikame–yerlileşme hattını tavizsiz sürdüreceği yönünde okunuyor.
KIRILGAN DENGE DEVAM
Son tablo, Nvidia’nın ABD kontrolleri ile Çin düzenlemeleri arasında ince bir denge yürütmek zorunda kaldığını gösteriyor. Antitröst soruşturması, ihracat kısıtları, TikTok pazarlıkları ve yerli çip hamleleri birleşince, yapay zeka tedarik zincirinin jeopolitik risk primi yükseliyor. Önümüzdeki dönemde yaptırım/ceza olasılığı, ürün onay süreçleri ve tazmin/taahhüt güncellemeleri piyasa için izlenecek kritik başlıklar arasında olacak.
