BM Daimi Temsilci Yardımcısı Gıng Şuang, yaptığı yazılı açıklamada İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırılarına ve bölgedeki istikrarsızlığa atıfta bulunarak, “İran’ın nükleer sorununun çözümsüzlüğe girmesi, yeni bir bölgesel krizi tetikleyebilir. Bu, uluslararası toplumun ortak çıkarlarına hizmet etmeyecektir.” dedi.
DİPLOMASİ VE İTİDAL ÇAĞRISI
Gıng, BMGK’deki oylamada tasarının reddedilmesini “esef verici” olarak nitelendirerek, diplomasinin ve müzakerelerin İran’ın nükleer sorununa tek uygun çözüm yolu olduğunu vurguladı.
“Durum kritik ve acil bir aşamaya geldi” diyen Çinli diplomat, tüm taraflara sakin ve itidalli davranma, diyalogu sürdürme ve gerilimi tırmandırmama çağrısı yaptı.
ABD VE AVRUPA’YA ELEŞTİRİ
Gıng Şuang, açıklamasında ABD’yi İran’la görüşmelere dönme çağrılarına yanıt vermeye ve “İran’a yeni askeri saldırılar düzenlemeyeceğine dair açık taahhütte bulunmaya” davet etti.
Avrupa ülkelerine de seslenen Gıng, “İran’a yönelik yaptırım ve baskı politikalarından vazgeçin” mesajı verdi.
“SNAPBACK” GERGİNLİĞİ
Çin ve Rusya, 26 Eylül’de BMGK’ye İran’a yönelik “snapback” mekanizmasının devreye sokulmasını durdurmak için bir karar tasarısı sunmuştu. Ancak tasarı, ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya’nın da aralarında bulunduğu 9 ülkenin oylarıyla reddedildi; sadece Çin, Rusya, Pakistan ve Cezayir lehte oy kullandı.
İngiltere, Fransa ve Almanya, ABD’nin 2018’de tek taraflı olarak çekildiği 2015 nükleer anlaşmasının (JCPOA) ihlali gerekçesiyle İran’a BM yaptırımlarını otomatik olarak geri getirebilecek “snapback” mekanizmasını devreye sokmak için 28 Ağustos’ta bildirimde bulunmuştu.
YAPTIRIMLAR GERİ GELEBİLİR
Mekanizma devreye girerse, 2006-2010 arasında alınan BM kararlarındaki yaptırımlar yeniden uygulanacak. Bunlar arasında:
İran’a silah ambargosunun geri gelmesi
Nükleer başlık taşıma kapasitesine sahip füze geliştirme yasağı
İranlı kişi ve kurumlara mali yaptırım ve seyahat kısıtlamaları
Çin’in uyarısı, nükleer anlaşmanın yeniden canlandırılmaması halinde bölgedeki istikrarsızlığın derinleşebileceğine işaret ediyor. Pekin, diplomatik çözüm için yeni girişimlerin acilen başlatılması gerektiğini savunuyor.
