Çin Ulusal Nükleer Şirketi (CNNC), ülkenin enerji geleceğinde dönüm noktası olarak nitelendirdiği yeni nesil bir nükleer reaktör tasarımını kamuoyuyla paylaştı. CFR-1000 adı verilen reaktör, 1.2 gigawatt kapasitesiyle yaklaşık bir milyon hanenin enerji ihtiyacını karşılayabilecek potansiyele sahip.
YAKITTA YÜKSEK VERİMLİLİK
Geleneksel termal reaktörlerin aksine CFR-1000, hızlı nötron teknolojisiyle çalışıyor. Bu tasarım sayesinde moderatör görevi gören suya ihtiyaç duyulmadan, nötronlar yüksek hızda kalıyor. Hızlı nötronlar, uranyum-238 gibi malzemeleri plütonyum-239'a dönüştürerek daha fazla enerji üretimini mümkün kılıyor.
Böylece hem enerji verimliliği artıyor hem de nükleer atık miktarı önemli ölçüde azaltılabiliyor. Ayrıca bu teknoloji, kapalı yakıt çevrim sistemlerine geçişi kolaylaştırarak uranyuma olan bağımlılığı azaltmayı hedefliyor.
SIVI SODYUM SOĞUTMA
CFR-1000, soğutucu olarak sıvı sodyum kullanıyor. Bu özellik, ısıyı daha verimli iletmenin yanı sıra reaktörün daha yüksek sıcaklıklarda çalışmasını sağlıyor. Bu da genel verimliliği artırıyor ve sistemin güvenliğini üst seviyeye taşıyor.
Bu gelişmeler, Çin’in uzun vadeli ‘üç adımlı nükleer stratejisi’ çerçevesinde kritik bir kilometre taşı olarak değerlendiriliyor. Söz konusu strateji; termal reaktörler, hızlı reaktörler ve nihayetinde füzyon reaktörlerinden oluşuyor.
JEOPOLİTİK TARTIŞMALAR
Ancak CFR-1000’in tanıtımı, uluslararası alanda bazı tartışmaları da beraberinde getirdi. Uzmanlar, hızlı reaktörlerin plütonyum-239 üretme kabiliyetinin nükleer silahlanma açısından risk oluşturabileceği uyarısında bulundu. Ayrıca, Çin’in Rusya’dan temin ettiği zenginleştirilmiş uranyumu kullanması da özellikle ABD’li siyasetçiler arasında yayılma endişelerini artırdı.
Bu eleştirilere karşılık Çinli yetkililer, reaktörün tamamen enerji üretimi ve sürdürülebilirlik amaçlı olduğunu savunuyor. Çin’in CFR-1000 ile hızlı reaktör teknolojisinde tam bağımsızlığa ulaştığını duyurması, küresel enerji rekabetinde yeni bir dönemin başlangıcı olarak görülüyor.
KÜRESEL YARIŞ KIZIŞIYOR
Rusya'nın aktif BN-800 reaktörüyle, ABD’nin TerraPower öncülüğünde geliştirdiği Natrium projesi ve Fransa’nın deneysel çalışmaları ile birlikte, hızlı nötron reaktörleri dünya çapında yeniden ilgi odağı haline geliyor.
Çin'in CFR-1000 ile ticari ölçekte bu teknolojiyi hayata geçirmesi, nükleer enerjide sürdürülebilirlik, verimlilik ve liderlik adına önemli bir hamle olarak kayda geçti. Reaktörün 2034 yılında faaliyete geçmesi bekleniyor. Bu süreçte Çin'in nükleer enerji tedarik zincirini tamamen kendi imkanlarıyla oluşturması dikkat çekiyor.
