Türkiye’de denizlerde 15 Nisan’da başlayıp 1 Eylül’e kadar süren genel av yasağı dönemi sona ermek üzere. Yaklaşık 4.5 aylık arada balık popülasyonunun üreme dönemini rahat geçirmesi sağlanırken, balıkçılar yeni sezona hazırlık yaptı. 2024-2025 av sezonu, özellikle palamut ve hamsi gibi türlerde bereketli geçerken, çinekop bolluğuyla sofralar zenginleşti. 2025-2026 sezonunun da ülke genelinde bol bir avcılıkla geçmesi umut ediliyor. Bu sezon, İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) çalışmalarıyla ‘coğrafi işaret tescili’ alan Boğaziçi Lüferi’nin de bol olması bekleniyor.
ROTA YURT DIŞINDAYDI
Her yıl 15 Nisan’da denizlerde av yasağı başlamasıyla büyük ölçekli balıkçı gemileri (gırgır ve trol tekneleri) faaliyetlerine ara veriyor. Bu yasak, balıkların üremesi, popülasyonu korumak ve sürdürülebilir avcılığı sağlamak amacıyla 1 Eylül’e kadar sürüyor. Özellikle balıkların üreme-yumurtlama dönemine denk gelen bu aylarda avlanmanın kısıtlanması, deniz ekosisteminin yenilenmesi için kritik önem taşıyor. Kurallara uyan balıkçılar, yasak süresince teknelerini bakıma alıp yeni sezona hazırlık yaparken, kaynakların korunmasına da katkı sağlıyor. Av yasağı sadece Türkiye karasularında gırgır ve trol ile avcılığı kapsıyor. Yasağın başladığı 15 Nisan’dan itibaren isteyen balıkçılar, uluslararası sularda avcılık yapabiliyor. Nitekim açık denizlere çıkan Türk balıkçı tekneleri, uluslararası anlaşmalar sayesinde faaliyetlerini sürdürüyor.
HAMSİ ZİRVEDEKİ YERİNİ KORUDU
Geçen sezon Türkiye genelinde balıkçılar için genel olarak verimli geçti. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, ülke denizlerinde son 10 yılda sırasıyla en çok hamsi, çaça, palamut sardalya, istavrit ve lüfer avlandı. Son 10 yılda, 1 milyon 689 bin 98 ton hamsi, 347 bin 141 ton çaça, 210 bin 700 ton palamut, 185 bin 178 ton sardalya, 166 bin 288 ton istavrit ve 43 bin 395 ton lüfer avcılığı yapıldı.
MEVZUATTA UYUM BİLİNCİ
İstanbul Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği (İSHİB) Başkan Yardımcısı Oğulcan Kelmal Sagun, “Karadeniz’in güneyinde ve Akdeniz’de bazı bölgelerde stoklarda azalma gözlemlense de genel olarak sezon idare eder seviyedeydi. Balıkçılarımız daha bilinçli olarak mevzuata uyum sağladı. Kotaların sıkılaştırılması kısa vadede avı sınırlandırsa da uzun vadede balık stoklarının korunması açısından olumlu” diye konuştu. Sagun, balıkçılara da uyarıda bulunarak, “Yeni sezonda en çok dikkat edilmesi gereken husus, av yasakları ve kota limitlerine riayet etmektir. Bu kurallar hem balık stoklarının sürdürülebilirliği hem de deniz ekosisteminin korunması için zorunludur. Ayrıca av araçlarının standartlara uygun kullanılması, yasaklı türlere zarar verilmemesi ve koruma alanlarına saygı gösterilmesi kritik önemdedir. Balıkçıların bilinçli hareket etmesi, hem mesleklerini sürdürmeleri hem de gelecek nesillere sağlıklı denizler bırakabilmeleri için şarttır” dedi.
SEZONUN YILDIZI BOĞAZİÇİ LÜFERİ
Büyükdere Balıkçılar Çarsısı esnafı Emre Topçu da yeni sezona ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Topçu, palamut popülasyonunun bu yıl düşük olacağını, ancak diğer türlerde bolluk beklendiğini söyledi. Topçu, “Palamut dışında lüfer, sarıkanat, istavrit ve sardalya oldukça bol görünüyor. Tekir biraz daha az olabilir. Bu arada Marmara’da müsilaj sorunu neredeyse tamamen ortadan kalktı. Bu da balık popülasyonuna olumlu yansıyor. Palamut dışında halkın bu yıl balığa doyacağını söyleyebilirim. Fiyat konusunda kesin konuşmak zor, çünkü arz-talep dengesi belirleyici oluyor” dedi.
Boğazdaki en büyük lüfer toplayıcılarından biri olduklarını belirten Topçu, geçen yıl sarıkanatın kesintisiz 365 gün boyunca avlandığını vurgulayarak, “Uzun zamandır böyle bereketli bir sezon görmemiştik. Sarıkanatın bol olması bu yıl lüferin çok bol olacağının göstergesi. Özellikle Boğaziçi lüferi, Çanakkale’de çıkan lüferden daha değerli ve farklı bir lezzete sahip. Sarıkanat bu sezon 250–300 gram aralığındaydı, bu yıl 350–400 grama ulaşarak porsiyonluk lüfer boyuna erişecek. Lüferin bu senenin yıldızı olacağını düşünüyoruz. Fiyat konusunda yine kesin bir şey söylemek zor ama lüferin bol olması fiyatları daha dengeli hale getirebilir. Görünen o ki bu yıl lüfer açısından çok bereketli geçecek” değerlendirmesinde bulundu.
PALAMUT BEKLENTİSİ
Özsağdıçlar Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Zafer Sağdıç da palamutun geçen yılki kadar yoğun olmayacağını, ancak çeşitlilik açısından zengin bir tablo beklediklerini kaydetti. Sağdıç, “Hem fiyatların dengede kalacağı hem de vatandaşın balığa kolay erişeceği bir sezon yaşanmasını umut ediyoruz” dedi. Balıkçıların yaz aylarını genellikle Karadeniz’in dış sahalarında ve uluslararası sularda geçirdiğini hatırlatan Sağdıç, “Bu yaz dengeli ama yorucu geçti. Palamut ve hamsinin göç yolları yakından izlendi. Avlanan balık miktarları olağanüstü bir bolluk göstermese de balıkçılarımızın emeği sayesinde verimli sayılabilecek bir tablo ortaya çıktı” diye konuştu.
SÜRDÜRÜLEBİLİR AVCILIK
İstanbul Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği (İSHİB) Başkan Yardımcısı Oğulcan Kelmal Sagun, yeni sezona ilişkin yaptığı değerlendirmede, geçtiğimiz yıl palamutta yaşanan bolluğun deniz ekosisteminin olumlu işaretlerinden biri olduğunu söyledi. Sagun, “Geçen sezon palamut bolluğu, denizlerin ekosistem dengesinin ve balık stoklarının güçlü seyrettiğini gösterdi. Ancak denizlerdeki doğal değişkenlikler ve iklim koşulları her yıl farklı sonuçlar doğurabiliyor. Bu yıl da palamut ve diğer türlerde benzer bir bolluk ihtimali var ama kesinlik yok. Balıkçılarımızın av yasakları ve kota kurallarına hassasiyetle uyması, stokların sürdürülebilirliği açısından çok önemli. Böylece önümüzdeki yıllarda da bereketli sezonlar yaşama şansımız artar” dedi. Yeni sezonun balık çeşitliliği açısından umut verici olduğunu belirten Sagun, “Özellikle palamut, lüfer ve çinekop gibi türlerde yeterli stoklar bekleniyor. Ancak tüketici alışkanlıkları, fiyatlar ve mevsim koşulları da sezonun seyrini belirleye- cektir” ifadelerini kullandı.
ÇEŞİDİ BOL BİR SEZON BEKLİYORUZ
Özsağdıçlar Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Zafer Sağdıç, geçtiğimiz sezonun özellikle palamut açısından oldukça bereketli geçtiğini belirterek, “Hem balıkçılarımız hem de vatandaşlarımız bu bolluktan fazlasıyla yararlandı” dedi. Sağdıç, denizlerdeki döngünün doğanın dengesiyle doğrudan bağlantılı olduğunu vurgulayarak, “Palamut bir yıl çok bol olurken ertesi yıl daha az olabilir. Bu durum, göç yolları, deniz suyu sıcaklıkları ve plankton yoğunluğu gibi faktörlerden etkileniyor. Şu anki gözlemlerimize göre palamutta geçen yılki kadar olağanüstü bir bolluk beklemiyoruz. Ancak bu, vatandaşlarımızın balıksız kalacağı anlamına gelmez” dedi. Bu sezonun özellikle hamsi, lüfer ve istavritte hareketli ve bereketli geçeceğini öngördüklerini dile getiren Sağdıç, “Dolayısıyla sofralarda yine balık olacak. 1 Eylül itibarıyla yeni av sezonunun başlamasıyla birlikte denizlerimizde hareketlilik yeniden başlayacak. Genel anlamda beklentilerimiz olumlu” diye konuştu.
