Yeşil dönüşüm ve yapay zeka veri merkezleri, küresel bakır talebini patlatarak, hem arz açığı endişelerini hem de fiyat artışı beklentilerini körüklemeye başladı. Uzmanlar bakırı, arz-talep dengesinin talep tarafında güçlendiği nadir emtiadan biri olarak nitelendirdi. Bakırın artık sadece endüstriyel bir emtia değil, yapay zeka destekli enerji dönüşümünde stratejik bir varlık olması, arz-talep dengesini talep yönünde baskın kıldı.
TALEPTE YAPAY ZEKA ETKİSİ
BloombergNEF (BNEF) tarafından yayımlanan son rapora göre, yapay zeka (AI) veri merkezlerinin hızla yaygınlaşması, küresel bakır talebini önemli ölçüde artırdı ve mevcut arz açığı endişelerini derinleştirdi. Raporda, yapay zeka odaklı veri merkezlerinin önümüzdeki 10 yılda küresel bakır talebine yılda ortalama 400 bin ton ekleyeceği ve bu yeni talebin, mevcut arz sorunlarıyla birleşerek 2035 yılına kadar küresel bakır pazarında 6 milyon tonluk bir arz açığına yol açabileceği belirtildi. Bu durumun küresel düzeyde yetersiz kalan madencilik yatırımlarıyla birleşerek bakır fiyatları üzerinde yukarı yönlü bir baskı oluşturması bekleniyor.
YOĞUN BAKIR KULLANIMI
Elektrifikasyon, yenilenebilir enerji altyapısı ve şebeke modernizasyonu, devasa miktarlarda bakır gerektiriyor. Tek bir elektrikli araç, geleneksel bir otomobilin dört katı bakır kullanırken, güneş ve rüzgar enerji tesisleri fosil yakıtlı eşdeğerlerine göre 2.5 kat daha fazla bakır gerektiriyor. Ancak yapay zekadaki patlama, bu talebi genellikle gözden kaçan bir boyuta taşıyor. Dijital ekonominin bel kemiği olan yapay zeka veri merkezleri, yoğun bakır kullanımına dayanıyor. Büyük ölçekli her bir veri merkezi; kablolama, soğutma sistemleri ve yüksek performanslı bilgi işlem için kullanılan bin tondan fazla bakır içerebiliyor.
Vadeli İşlem ve Emtia Piyasaları Uzmanı Zafer Ergezen
KULLANIM ALANI GENİŞLEDİ
Bakır talebindeki artışı İstanbul Ticaret’e değerlendiren Vadeli İşlem ve Emtia Piyasaları Uzmanı Zafer Ergezen, artışın yapay zeka faktörünün konuyu artık çok daha fazla gündeme getirdiğini belirtti. Ergezen, talebin arkasındaki ana etkenleri sıralayarak, “Yenilenebilir enerji tarafında artan talep, elektrikli araçlara olan talebin artışı ve son olarak da bu sene içerisinde yapay zekaya olan talepteki artış” dedi.
Bakırın iyi bir iletken olmasının kullanım alanını genişlettiğine dikkat çeken Ergezen, “Bakır özellikle çok iyi bir iletken olduğu için enerji tarafında, yani yenilenebilir enerji, elektrikli araçlar, yapay zeka gibi ürünlerde oldukça fazla kullanılabiliyor. Bu nedenle de talebinin artması doğal olarak kaçınılmaz” değerlendirmesinde bulundu. Ergezen, küresel ekonomik görünümün de arz-talep dengesi açısından yakından izlenmesi gerektiğini vurguladı.
HENÜZ ERKEN
Yeni bir ‘süper döngü’ yorumu için henüz erken olduğunu ifade eden Zafer Ergezen, talep tarafındaki güçlenmenin ise net bir gerçek olduğunu kaydetti. Ergezen, “Eğer ekonomilerde yukarı yönlü bir hareket olmaya başlarsa, burada bakırın endüstriyel metallere öncülük edeceğini söylüyorduk. Bu görüş hâlâ geçerli” diye konuştu. Ergezen, sözlerini şöyle tamamladı: “Arz talep dengesinin talep tarafında güçlendiği nadir emtiadan biri bakır.”
Son dönemde yaşanan fiyat düşüşünün ABD Başkanı Donald Trump’ın tarife açıklamalarıyla ilgili olduğunu belirten Ergezen, bakırın sonradan bu tarifelerin dışında bırakıldığını ve yaşanan değer kaybının yatırımcılar için bir fırsat sunup sunmadığının düşünülebileceğini ekledi.
TÜRKİYE'NİN BAKIRININ BÜYÜK KISMI YURT DIŞINDAN
Bakır ve Bakır Alaşımları İmalat Sanayii sektör raporuna göre, Türkiye’de 2020 yılında 2 bin 200 ton bakır kullanılmışken, bu rakamın 2025 yılında 6 bin 700 tona, 2030 yılında ise yaklaşık 20 bin tona ulaşması bekleniyor. Türkiye, ihtiyacı olan bakır hammaddenin yüzde 75-80’ini ise yurt dışından karşılıyor.
