Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının 2026 yılı bütçesine ilişkin sunum yaptı.
Bakanlığının, ülkenin her tarafına ulaşan güçlü bir yapıya sahip olduğunu dile getiren Uraloğlu, "Türkiye genelinde 2 bin 3 şantiyemizde 103 bini aşkın çalışanımızla gece gündüz demeden çalışmaktayız, 235 bin kişiye istihdam sağlıyoruz. Ulaştırma ve Lojistik Ana Planımız 2053 hedeflerimizin yol haritasıdır. Bu planla ulaşım modlarını bir bütün olarak ele alıyoruz. Verimliliği, çevreyi ve güvenliği merkeze alan bir sistem kuruyoruz. Vizyonumuz, Türkiye Yüzyılı'nda insan ve çevre odaklı, akıllı ve güvenli entegre ulaştırma sistemleri, hızlı iletişim ağlarıyla dünyada öncü olmaktır." değerlendirmesinde bulundu.
Bakan Uraloğlu, yaptıkları yatırımların, üretim maliyetlerini düşürdüğünü, istihdamı artırdığını, seyahat süresini ve karbon emisyonlarını da önemli ölçüde azalttığını söyledi. Son 23 yılda ulaştırma alanında 300 milyar dolarlık yatırım yaptıklarını anlatan Uraloğlu, şunları söyledi:
"Bu yatırımlar, yılda ortalama 1 milyonu aşkın kişiye istihdam imkanı oluşturmuştur. Yatırım programında 870 ana proje kapsamında toplam 2 bin 171 proje bulunmaktadır. Bu projelerin toplam bedeli 5,2 trilyon liradır. 2025'te yatırımlarımız için 488 milyar lira ödenek ayrılmıştır. 2026 bütçesinde demir yolu yatırımlarının payı yüzde 53, kara yolunun yüzde 39'dur. Bu denge, demir yolunun yolcu ve yük taşımacılığındaki payını artırma hedefimizin önemli göstergesi. Ülkemizde yük ve yolcu taşımalarının yüzde 91'i kara yoluyla yapılmakta. Demir yolunun payını artırmak enerji verimliliği ve çevresel sürdürülebilirlik açısından önceliğimizdir."
"NET SIFIR EMİSYON HEDEFİYLE UYUMLU ULAŞTIRMA VİZYONUMUZLA, YEŞİL DÖNÜŞÜME ÖNCÜLÜK EDİYORUZ"
Uraloğlu, Türkiye'nin stratejik konumuna dikkati çekerek, ülkeden 4 saatlik uçuş mesafesiyle, 1,5 milyar insanın yaşadığı ve 55 trilyon doları aşan ekonomiye sahip 67 ülkeye erişim sağlanabildiğini anımsattı.
Orta Koridor'un, Asya'dan Avrupa'ya uzanan en kısa ve güvenli ticaret yolu olduğunu işaret eden Uraloğlu, şu bilgileri paylaştı:
"Deniz yoluyla 45 güne kadar süren taşımalar, Türkiye üzerinden demir yoluyla 18 günde tamamlanmakta. Orta Koridor üzerinden demir yolu ile Çin'den gelen yükleri, Marmaray üzerinden Avrupa'ya ulaştırıyoruz. Türkiye'nin Orta Koridor demir yolu ağı, Kars-Iğdır-Dilucu hattının tamamlanmasıyla iki farklı kapıdan ülkemize bağlanacak. Koridora limanlarımızı ve lojistik merkezlerimizi entegre ediyoruz. Kalkınma Yolu'nun Türkiye kesimi, kara yolu ve demir yoluyla kıtalar arası ticaretin omurgasını oluşturuyor. 24 milyar dolarlık yatırımla ülkemize 50 milyar dolar üretim ve 63 bin istihdam katkısı sağlayacak."
Abdulkadir Uraloğlu, ulaştırma yatırımlarını yalnızca ekonomik büyüme değil, çevresel etkiler ve sürdürülebilirlik ilkeleriyle de ele aldıklarını, toplam emisyonu ve projelerin sağladığı emisyon azaltımını hesapladıklarını anlattı.
Sadece Marmaray ile 62 milyon ton emisyonu engellediklerini bildiren Uraloğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Net sıfır emisyon hedefiyle uyumlu ulaştırma vizyonumuzla, yeşil dönüşüme öncülük ediyoruz. Sorumluluk alanlarımızda bisiklet yolları yapımını sürdürüyoruz. Son 23 yılda 97 milyon fidan diktik. Amacımız, gelecek nesillere temiz ve yaşanabilir bir çevre bırakmaktır. Güneş enerji santralleri, ekolojik köprüler ve asfalt geri dönüşüm tesisleriyle karbon ayak izimizi azaltıyoruz. Elektrikli araçta 321 bini, şarj soket sayısında 35 bini aşarak altyapı gelişimimizi hızlandırdık. Uluslararası karbon akreditasyonlu 50 havalimanımızda Togg ile 'Follow Me' hizmetlerini çevreci araçlarla sağlıyoruz. Yeşil Liman Sertifikası ve dekarbonizasyon projeleriyle denizcilikte çevreci dönüşümü destekliyoruz."
"KIYI BÖLGELERİMİZİ AFETE DAYANIKLI YAPILARLA GÜÇLENDİRİYORUZ"
Uraloğlu, afetlere dirençli ulaştırma altyapısı geliştirmenin milli güvenlik meselesi olduğunun altını çizerek, 6 Şubat depremlerinden etkilenen illerdeki 9 bin 176 kilometrelik kara yolu ağının yüzde 98'inin hasar görmediğini ve hasar gören kısımların onarımı içinse tüm ulaşım sektörlerinde yaklaşık 98 milyar liralık büyük bir seferberlik yürüttüklerini dile getirdi.
Deprem sonrası bölgede yaptıkları çalışmaları anlatan Uraloğlu, deprem bölgesindeki hastanelerin bağlantı yollarını tamamlayarak sağlık hizmetlerine erişimi ve lojistiği güçlendirdiklerini vurguladı.
Asrın felaketinin ardından, ulaşım ve iletişim altyapısını hızla yeniden işler hale getirdiklerini kaydeden Uraloğlu, "Kara, demir ve hava yollarımızda onarımları tamamlayarak afet bölgesinde ulaşımı kesintisiz hale getirdik. Giresun'dan İskenderun'a kıyı bölgelerimizi afete dayanıklı yapılar ile güçlendiriyoruz." diye konuştu.
Bakan Uraloğlu, yaptıkları yatırımlarla yarının güçlü ve rekabetçi Türkiye'sini inşa ettiklerini dile getirerek, "Cumhuriyetimizin mirası demir yolu ağımızın tamamını elden geçirdik. Ülkemizdeki mevcut demir yolu ağının 7 bin 274 kilometresini elektrikli ve 8 bin 46 kilometresini sinyalli hale getirerek modernize ettik, 2 bin 251 kilometre hızlı tren ağını inşa ederek ülkemizi hızlı trenlerle tanıştırdık." dedi.
2053 hedefleri doğrultusunda, mevcut demir yolu koridorlarını geliştirdiklerini, 4 bin 158 kilometrelik hatta ise yapım çalışmalarını sürdürdüklerini ifade eden Uraloğlu, şöyle devam etti:
"2028'de demir yolu ağımızın 17 bin 287 kilometreye ulaşmasını hedefliyoruz. Hızlı tren hatlarımızla nüfusumuzun yüzde 51'ini hızlı tren konforuyla buluşturduk. 534 kilometrelik Ankara-Eskişehir-İstanbul hattında bugüne kadar 62 milyon yolcu taşındı. 411 kilometrelik Ankara-Konya-Karaman hattında 24 milyonun üzerinde yolcu taşındı. Ankara-Sivas hattı, doğu-batı aksında yeni bir dönemi başlattı. Açılışından bu yana yaklaşık 3 milyon yolcu seyahat etti. İstanbul-Konya hattında 12,4 milyon, Konya-Karaman hattında 1,9 milyon yolcu taşındı. Marmaray, Asya ve Avrupa arasında 76,6 kilometrelik kesintisiz demir yolu bağlantısı sağlamaktadır. 12 yılda 1,4 milyar yolcu taşıyarak küresel ölçekte örnek bir şehir içi raylı sistem olmuştur. Başkentray ile Ankara içi ulaşımda günlük 69 bin yolcu kapasitesine ulaştık. 2018'den bu yana yaklaşık 128 milyon vatandaşımız bu hizmetten faydalandı. İzmir'de günde 225 seferle hizmet veren İZBAN, bugüne kadar 1,1 milyar yolcu taşıyarak kent içi ulaşımın bel kemiği haline gelmiştir."
Uraloğlu, Gaziantep'in ilk banliyö hattı Gaziray'ın, 25,5 kilometrelik uzunluğuyla bölgesel taşımacılıkta büyük bir kolaylık sağladığını, bu hatta açılışından bu yana 8 milyon yolcunun seyahat ettiğini bildirdi.
Ülkenin kent içi raylı sistem ağının yüzde 42'sini halkın hizmetine sunduklarını dile getiren Uraloğlu, "2028'e kadar doğrudan hızlı trenle bağlanan il sayımızı 11'den 27'ye çıkartmayı hedefliyoruz. Ankara-İzmir Hızlı Demir yolu Hattında, Polatlı Afyon arasını 2027'de, tüm hattı 2028'de tamamlamayı hedefliyoruz. Mersin-Adana-Osmaniye-Gaziantep Hızlı Tren Hattı'nı 2027'de bitireceğiz." bilgisini verdi.
Bakan Uraloğlu, Bandırma-Bursa-Yenişehir-Osmaneli Hızlı Tren Hattı'nda Osmaneli-Bursa arasını 2026'da, Bandırma-Bursa arasını da 2028'de hizmete alacaklarını belirterek, Halkalı-Kapıkule Hızlı Tren Hattı'nda Çerkezköy-Kapıkule arasını 2026 yılı içinde Çerkezköy-Halkalı arasını ise 2028'de bitirmeyi hedeflediklerini söyledi.
"12 LOJİSTİK MERKEZİMİZ FAALİYETTE, 25 MERKEZE ULAŞMAYI HEDEFLİYORUZ"
Yapımı devam eden Yerköy-Kayseri Hızlı Tren Hattı, Karaman-Ulukışla Hızlı Tren Hattı ve Kırıkkale-Çorum-Samsun Hızlı Tren Projesi'nin birinci etabı olan Kırıkkale-Delice Çorum kesiminin 2028 yılı sonuna kadar bitirilmesini hedeflediklerini ifade eden Uraloğlu, şunları kaydetti:
"Demir yolu sektöründe devam eden diğer önemli projelerimizden Zengezur Yolu bağlantısını sağlayacak 224 kilometrelik ülkemiz kesimi olan Kars-Iğdır-Aralık-Dilucu Demiryolu Hattı işine başladık. Divriği-Kars-Hudut Demiryolu Hattı Rehabilitasyonu işine ise yakında başlıyoruz. Kuzey Marmara Hızlı Tren Hattı ile Asya ve Avrupa arasında yüksek kapasiteli yolcu ve yük taşımacılığı sağlayacağız. Sabiha Gökçen ve İstanbul havalimanlarını birbirine bağlayarak iki önemli ulaşım merkezini tek bir koridor haline getiriyoruz. Finansman çalışmaları devam eden Ankara-İstanbul Süper Hızlı Tren Projemiz 344 kilometre uzunluğunda olup, trenlerimiz 350 kilometre saat hıza ulaşacak. Samsun-Sarp Hızlı Tren Hattı'nın proje çalışmalarına başladık. 501 kilometrelik Gaziantep–Şanlıurfa-Mardin-Nusaybin-Ovaköy hattını Kalkınma Yolu'na entegre ediyoruz."
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Uraloğlu, Malatya'yı hızlı tren ağına bağlayacak 224 kilometrelik Sivas-Çetinkaya-Malatya ve 155 kilometrelik Narlı-Malatya hatlarını planladıklarını bildirerek, demir yolu taşımacılığında özel sektörün payını hızla artırdıklarını, 2018'den 2025'e kadar serbestleşme oranını iki kattan fazla yükselterek sektöre rekabet ve verimlilik kazandırdıklarını dile getirdi.
İltisak hatlarının yapımına ve planlamalarına devam ettiklerini vurgulayan Uraloğlu, "Yapımı devam eden 7,1 kilometrelik Filyos Limanı ile Filyos Endüstri Bölgesi iltisak hattında, 30 kilometrelik Çukurova Bölgesi iltisak hattında, 65 kilometrelik Adapazarı Karasu demir yolu hattında ve 25 kilometrelik Dörtyol–Hassa Tüneli ve Demiryolu Projesi'nde çalışmalara başlanmıştır. 12 lojistik merkezimiz faaliyettedir, 25 merkeze ulaşmayı hedefliyoruz. Bu merkezlerle sanayi, liman ve serbest bölgeler arasında demir yolu taşımacılığını entegre ediyoruz. Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayi AŞ tesislerini modernize ederek yerli ve milli tren seti üretimini artırıyor, yeni nesil elektrikli ve hibrit trenlerle demir yolu teknolojisinde dışa bağımlılığı azaltıyoruz. Hızlı tren fabrikamızı Eylül 2026'da tamamlamayı hedefliyoruz. Milli Elektrikli Tren ve milli banliyö tren setlerimizin seri üretimine başladık. Bu yıl sonuna kadar 10 milli elektrikli tren ve 8 milli banliyö tren setini hizmete alacağız." değerlendirmesinde bulundu.
Uraloğlu, Türkiye'deki 1036 kilometrelik şehir içi raylı sistem hattının 434 kilometresinin Bakanlıkça yapıldığını, 122 kilometrelik yeni raylı sistem hattının yapımının devam ettiğini, 297 kilometrelik uzunluğunda yeni hattın planlama aşamasında olduğunu belirterek, böylece kentleri modern toplu taşımayla buluşturacaklarını anlattı.
"30 BİN KİLOMETRELİK DEV EŞİĞE YALNIZCA BİR ADIM KALDI"
Halkalı-Başakşehir-İstanbul Havalimanı Metro Hattı'nın ikinci etabını 2026'nın ilk çeyreğinde hizmete açarak, İstanbul'un kuzeyinde hava, kara ve raylı sistem entegrasyonunu güçlendireceklerine işaret eden Uraloğlu, şöyle konuştu:
"Altunizade-Çamlıca-Bosna Bulvarı Metro Hattı'nın inşaat çalışmalarına hızla devam etmekteyiz. Başkentray'ın devamı niteliğindeki Sincan OSB-Yenikent-Kazan Soda Demiryolu ile Ankara'nın sanayi bölgelerine demir yolu bağlantısı sağlıyoruz. Konyaray'ı 2027'de, Kocaeli Kuzey Hafif Raylı Sistem Hattı'nı ise 2028 sonunda tamamlayacağız. 2026'da bitirmeyi hedeflediğimiz Konya Şehir Hastanesi-Stadyum 2. Etap Tramvay Hattı ile şehir merkezini üniversite ve sağlık kampüslerine bağlıyoruz. Samsun'da Kılıçdede-Şehir Hastanesi–Kamu Kampüsü hattıyla kuzey-güney ulaşımını güçlendireceğiz. İstanbul'da Yavuztürk-Kazım Karabekir-Topağacı-Ümraniye Spor Köyü Hattıyla eğitim, konut ve spor alanlarını birbirine bağlayacağız. Adapazarı-Serdivan Tramvay Hattı ile Sakarya'da şehir merkezi ile şehrin odak noktaları arasında çevreci ve hızlı ulaşım sağlayacağız. Esenboğa Havalimanı'na kesintisiz erişim için Kızılay merkezinden geçen raylı sistem güzergahını revize ediyoruz. Trabzon Raylı Sistem Hattı'nın ilk etabını 16,2 kilometre olarak hayata geçireceğiz. Sabiha Gökçen-Kurtköy Metro Hattı'nın projesini tamamladık."
Bakan Uraloğlu, Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından projelendirilen, yapımı Bakanlıkça üstlenilecek Bursa Üniversitesi-Görükle Uzatma Hattı ile kentin eğitim ve konut bölgelerini raylı sistem ağına bağlayacaklarını belirtti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, "Yol medeniyettir" düsturuyla, yolun sadece ulaşım değil, medeniyetin simgesi olduğunun altını çizen Uraloğlu, "2003'te 6 bin 100 kilometre olan bölünmüş yol ağımızı 29 bin 947 kilometreye çıkardık. 30 bin kilometrelik dev eşiğe yalnızca bir adım kaldığını büyük bir gururla ifade ediyorum. Yıl sonuna kadar 30 bin kilometreyi aşacağız. Son 21 yılda araç sahipliği ve kara yolu kullanımı yaklaşık 3 katına çıkmıştır. Bugün köprü ve viyadük uzunluğumuzu 811 kilometreye, tünel uzunluğumuzu 833 kilometreye ulaştırdık." dedi.
Uraloğlu, trafik güvenliğinde önemli ilerleme kaydettiklerini vurgulayarak, "100 milyon taşıt. Kilometre başına can kaybını yüzde 81 azalttık. Ulaştırma Elektronik Takip ve Denetim Sistemi ile kara yolu yolcu taşımacılığını anlık izliyor, kayıt altına alıyoruz. Akıllı Ulaşım Sistemleri Merkezlerimizle yollarımızı anlık izleyip yönetiyoruz. Ülkemizde sayısı 6,9 milyona ulaşan motosiklet kullanıcılarının güvenliği için motorcu dostu bariyer sistemlerini yaygınlaştırıyoruz." ifadesini kullandı.
