Dünya Bankası, yayımladığı son ‘Emtia Piyasalarının Görünümü’ raporunda, küresel emtia fiyatlarının 2026'da yaklaşık yüzde 7 oranında gerileyerek üst üste dördüncü yıllık düşüşünü kaydedeceğini öngördü. Enerji fiyatlarının bu düşüş eğilimine öncülük etmesi bekleniyor. Rapora göre enerji fiyatları, 2025'teki yüzde 12'lik düşüşün ardından 2026 yılında yüzde 10'luk bir gerileme daha yaşayacak.
TÜRKİYE'YE YARAYACAK
Dünya Bankası'nın öngördüğü düşüş, net enerji ithalatçısı Türkiye için cari açık ve enflasyonla mücadelede önemli bir avantaj sunuyor. Enerji maliyetlerindeki gerilemenin ekonomi yönetiminin elini rahatlatması beklenirken, bütçe üzerindeki sübvansiyon yükünün azalmasıyla makroekonomik istikrara olumlu katkı sağlanacağı öngörülüyor.
Merkez Bankası'nın yaptığı bir çalışmaya göre, ham petrol fiyatlarında her 10 dolarlık düşüş, 12 aylık süreçte cari açığın yaklaşık 2.6 milyar dolar azalması anlamına geliyor. Uzmanlar, küresel piyasalardaki bu eğilimin sürmesi halinde, Türkiye ekonomisinin en önemli kırılganlıklarından ikisi olan cari açık ve enflasyonla mücadelede bir 'nefes alma' alanı yaratacağını belirtiyor.
TALEP de ZAYIF
Dünya Bankası raporuna göre, petrol fiyatları üzerindeki aşağı yönlü baskının temelinde, küresel ekonomik aktivitedeki yavaşlama, süregelen ticari gerilimler ve politika belirsizlikleri yatıyor. Bu duruma bol miktardaki petrol arzı da eklenince fiyatlar üzerindeki baskı daha da artıyor. Özellikle Çin'den gelen zayıf talep ve genel arz fazlası nedeniyle Brent petrolün varil fiyatı, 2025'in ilk dokuz ayında şimdiden yüzde 14 değer kaybetti. Fiyatlarda jeopolitik olaylar ve Rus petrolüne yönelik ABD yaptırımları nedeniyle zaman zaman ani yükselişler kaydedilse de ana eğilim aşağı yönlü seyrini koruyor.
Raporda, “OPEC+ ülkeleri, 2025 yılı boyunca üretim hedeflerini kademeli olarak artırarak küresel arza yıllık bazda yaklaşık 3 milyon varillik bir artış sağladı. Talebin ise günlük 1 milyon varilden daha az genişlemesiyle petrol piyasasının önümüzdeki yıl önemli bir arz fazlasıyla karşı karşıya kalması muhtemel” ifadelerine yer verildi.
DOĞALGAZDA BÖLGESEL AYRIŞMA
Raporda, doğalgaz fiyatlarının önemli bölgesel farklılıklar gösterdiği de vurgulandı. Güçlü sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) talebi nedeniyle ABD'deki referans fiyatlar 2025'in üçüncü çeyreğinde yıllık bazda yüzde 44 artarken, Avrupa fiyatları büyük ölçüde değişmeden kaldı.
Geleceğe yönelik beklentilere göre, ABD'de doğalgaz fiyatlarının 2026'daki yüzde 11'lik ılımlı artışın ardından 2027'de istikrara kavuşması bekleniyor. Avrupa fiyatlarının ise arz koşullarının iyileşmesiyle gelecek yıl yüzde 11 oranında düşeceği öngörülüyor.
PİYASALARDAKİ RİSKLER DEVAM EDİYOR
Raporda, “Emtia piyasaları karmaşık bir dizi faktörle yüzleşmeye devam ediyor. Yavaş küresel büyüme, politika belirsizlikleri ve kilit sektörlerdeki arz fazlası fiyatlar üzerinde baskı oluştururken, aşırı hava olayları, ticari gerilimlerin azalması veya girdi maliyetlerindeki değişiklikler piyasa dinamiklerini değiştirebilir” uyarısı yapıldı.
Ancak genel eğilimin, enerji piyasalarının arz fazlası vermeye devam edeceği ve Brent petrol fiyatlarını aşağı yönlü bir yörüngede tutacağı yönünde olduğu belirtildi.
