DJI’nin, ABD Savunma Bakanlığı’nın (DoD) ‘Çinli askeri şirketler’ listesinden çıkarılma talebi federal mahkemeden döndü. ABD Bölge Yargıcı Paul Friedman, Cuma günü verdiği kararda, DoD’nin DJI’nin ‘Çin savunma sanayi tabanına’ katkıda bulunduğunu gösteren kayda değer deliller ortaya koyduğunu belirtti.
MAHKEMEDEN RET KARARI
Kararda, Rusya–Ukrayna savaşında modifiye DJI dronlarının kullanımına özellikle atıf yapıldı. Yargıç, şirketin iç politika belgelerinde askeri kullanımı yasaklayıp yasaklamamasının belirleyici olmadığı; bunun, DJI teknolojisinin teorik ve fiili askeri kullanım potansiyelini ortadan kaldırmadığı değerlendirmesini yaptı. Mahkeme aynı zamanda, DoD’nin listemeye dayanak gösterdiği bazı diğer gerekçeleri ise kabul etmedi; buna rağmen esas gerekçe yönünden bakanlığın işlemini hukuka uygun buldu.
ASKERİ KULLANIM VURGUSU
Friedman’ın kararında, sahadaki örneklerin –özellikle çatışma bölgelerinde tespit edilen modifiye dronlar– DJI ürünlerinin sivil-ticari amaçla tasarlanmış olsa dahi askeri uygulamalarda kullanıldığını gösterdiği değerlendirmesi yer aldı. Bu çerçevede mahkeme, DoD’nin listelemeyi haklılaştıracak eşiği karşıladığını kaydetti.
DİĞER LİSTELEMELER SÜRÜYOR
DJI, 2022’de DoD listesine eklenmeden önce, Ticaret Bakanlığı ve Hazine Bakanlığı gibi farklı kurumların yaptırım ve kısıtlama listelerinde de yer almıştı. Şirket geçen yıl açtığı davada, Çin ordusuna ait ya da ordu tarafından kontrol edilen bir yapı olmadığını savunmuş; DoD’nin de DJI’nin tüketici ve ticari insansız hava araçları ürettiğini kabul ettiğini, buna karşın listelemenin mali ve itibari kayıpları artırdığını ileri sürmüştü.
ŞİRKETTEN İLK TEPKİ
DJI, Reuters’a yaptığı açıklamada hukuki seçenekleri değerlendirdiğini bildirdi. Şirket, yargıcın kararının “hiç borsaya girmemiş birçok şirket için geçerli olan tek bir gerekçeye” dayandığını ifade etti. Öte yandan, DJI’nin mahkeme süreci dışında ABD’de yeni düzenleyici engellerle de karşılaşması muhtemel.
SATIŞ YASAĞI GÜNDEMDE
Gündemdeki en kritik başlıklardan biri, Aralık ayından itibaren yürürlüğe girebilecek satış yasağı. İlgili sürece göre, ulusal güvenlik kurumu DJI dronlarının ABD ulusal güvenliği için kabul edilemez risk oluşturmadığına karar vermedikçe, ülkede satışların durdurulması söz konusu olabilecek. Bu durumun, DJI’nin ABD pazarındaki konumu ve dağıtım ağları üzerinde doğrudan etki yaratması bekleniyor.
